Fizjograficzna ocena zgrupowań organizmów poroślowych estuarium Odry

• Autorzy: Rosińska B. , Chojnacki J C

Identyfikatory

DOI

10.12912/2081139X.10

Warianty tytułu

EN

Physiographic evaluation of sessile and mobile fauna in the Oder estuary

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W oparciu o analizę materiału biologicznego z lat 2007–2009 podjęto próbę wstępnej klasyfikacji pozadennych siedlisk fauny bezkręgowej estuarium Odry. Różnice w składzie taksonomicznym oraz cechach fizykochemicznych wody pozwoliły na wyodrębnienie trzech fizjograficznych zgrupowań w II i III rzędowym estuarium Odry jako zespoły: a/wód słonawych, b/wód słodkich lotycznych zalewu oraz c/wód zatokowo-jeziornych. Zespół strefy wód słonawych charakteryzował się obecnością gatunków słonawowodnych bądź morskich, jak np. Balanus improvisus, Palaemon elegans, Neomysis integer, Rhithropanopeus harrisi czy Mya arenaria. W wyodrębnionej strefie wód słonawych stwierdzono również obecność taksonów słodkowodnych. Zespół strefy wód słodkich lotycznych zalewu charakteryzowało bogactwo gatunkowe ślimaków – Potamopyrgus antipodarum, Borysthenia naticina, Acroloxus lacustris, Physa fontinalis i Lymnaea auricularia oraz larwy jętek z rodzin Caenidae i Baetidae, larwy chruścików należące do gatunków Oecetis ochracea i Athripsodes cinereus, larwy motyla Acentria ephemerella oraz wodne pluskwiaki Corixidae, a także liczne kiełże Dikerogammarus haemobaphes, P. robustoides oraz Gammarus zaddachi. W zespole strefy zatokowo-jeziornej notowano przeważający udział larw ochotkowatych Chironomidae, który dochodził nawet do 80%, Oligochaeata (Stylaria lacustris), larwy i poczwarki Ceratopogo nidae, ale obecne były również młode osobniki kiełży oraz racicznica zmienna.

EN

An attempt was made initial classification of invertebrate fauna habitats in the Oder estuary. Comprehensive analysis of differences in taxonomic composition and physicochemical factors permitted delineating three characteristic zones: brackish waters; fresh lotic lagoon waters; bay-lake waters. In the first zone of brackish waters, the epiphyte assemblages were characterized by the highest biocenotic index values, which is evidence of high biodiversity that is influenced by the occurrence of both brackish-water and freshwater species. The freshwater lotic lagoon sites were characterized by the greatest number of taxons, especially by representatives of Insecta and Gastropoda. Amphipoda also occurred abundantly, and were represented in particular by amphipod crustaceans of Ponto-Caspian origin including Dikerogammarus haemobaphes and Obesogammarus crassus. The bay-lake zone was characterized by the very high abundance of a small number of taxons resulting in the lowest biocenotic index values.

Słowa kluczowe

PL

organizmy poroślowe; epifauna; estuarium Odry

EN

sessile and mobile fauna; epifauna; Oder estuary

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2014
• Tom: Nr 36
• Strony: 137--153
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Rosińska B.

• Zakład Ekologii Morza i Ochrony Środowiska, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwie, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. Kazimierza Królewicza 4, 71-550 Szczecin,

autor

Chojnacki J C

• Zakład Ekologii Morza i Ochrony Środowiska, Wydział Nauk o Żywności i Rybactwie, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. Kazimierza Królewicza 4, 71-550 Szczecin,

Bibliografia

• 1. Barnes R.S.K., 2005. The Brackish-Water Fauna of Northwestern Europe. Cambridge University Press, s. 303.
• 2. Czachorowski S., 1998. Chruściki (Trichoptera) jezior Polski – charakterystyka rozmieszczenia larw. Wyd. WSP w Olsztynie, s.156.
• 3. Czarnecka M., Tymolewski M., 2003. Makrofauna trzciny pospolitej (Phragmites communis L.) północno-wschodniej części Zalewu Szczecińskiego (Estuarium Odry) w aspekcie zasoleniowym. W: Badania fauny dennej wód różnych typów. X Ogólnopolskie Warsztaty Bentologiczne. Idee ekologiczne, 15 (8), Poznań: 43-45.
• 4. Czerniejewski P., 2009. Some aspects of population biology of the mud crab, Rhithro-panopeus harrisii (Gould, 1841) in the Odra estuary, Poland. Oceanological and Hydrobiological Studies, 38 (4): 46-62.
• 5. Dean T.A., Hurd L.E., 1980. Development in an Estuarine Fouling Community: The Influence of Early Colonists on Later Arrivals. Oecologia (Berl.), 46: 295-301.
• 6. Dziubińska A., Janas U., 2007. Submerged objects – nice place to live and develop. Suc-cession of fouling communities in the Gulf of Gdańsk, Southern Baltic. Oceanological and Hydrobiological Studies, 36 (4): 65-78.
• 7. Dziubińska A., Szaniawska A., 2010. Short-term study on the early succession stages of fouling communities in the coastal zone of Puck Bay. Oceanological and Hydrobiological Studies, 39 (4): 3-16.
• 8. Ezhova E., Żmudziński L., Maciejewska K., 2005. Long-term trends in the macrozoobenthos of yhe Vistula Lagoon, southeastern Baltic Sea. Species composition and biomass distribution. Bulletin of the Sea Fisheries Institute, 1 (164): 55-73.
• 9. Gruszka P., 1999. The river Odra estuary as a Gateway for alien species immigration to the Baltic Sea Basin. Acta hydroch. hydrobiol. 27(5): 374-382.
• 10. Günther B., Andres D., Ossig S., Janitz H., 1995. Status-Quo-Erfassung des Makrozoobenthos im Peenestrom und im Kleinen Haff. Rostock. Meeresbiolog. Beitr., 3: 189-219.
• 11. Janas U., Barańska A., 2008. What is the diet of Palaemon elegans Rathke, 1987 (Crus¬tacea, Decapoda), a non-indigenous species in the Gulf of Gdańsk (southern Baltic Sea)? Oceanologia, 50 (2): 221-237.
• 12. Kaźmierowska A., 2006. Epifauna poroślowa pław na szlaku wodnym z Zatoki Pomorskiej do Zalewu Szczecińskiego (Estuarium Odry). Praca magisterska wykonana w Zakładzie Hydrobiologii Wydziału Nauk o Ziemi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• 13. Kołodziejczyk, P. Koperski, 2000. Bezkręgowce słodkowodne Polski. Klucz do oznaczania oraz podstawy biologii i ekologii makrofauny. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 250.
• 14. Konopacka A., 2003. Further step to the west – Obesogammarus crassus (G.O. Sars, 1894) (Crustacea, Amphipoda) already in the Szczecin lagoon. Lauterbornia, 48: 67-72.
• 15. Koszałka J., 2009. Chironomidae (Diptera) community response to improved oxygen conditions in a naturally recovering lake (Łękuk Wielki, northeast Poland). Oceanological and Hydrobiological Studies, 38 (2): 83-89.
• 16. Masłowski J., 1992. Bottom macrofauna of the Szczecin Lagoon (north-western Poland). Acta Hydrobiol., 34: 253-274.
• 17. Mihaljević Z., Kerovec M., Tavčar V., Buković I., 1998. macroinvertebrate community on artificial substrate in the Sava river: long-term changes in the community structure and water quality. Biologia, Bratislava, 53/5: 611-620.
• 18. Pieczyńska E., 1970. Peryfiton jako pokarm zwierząt wodnych (metody badań). Wiadomości Ekologiczne, Tom XVI, Zeszyt 2: 133-144.
• 19. Piesik Z., 1992. Biologia i ekologiczna rola organizmów poroslowych (perifiton) zasiedlających sztuczne podłoża w różnych typach wód. Rozprawy I Studia, T. (CXCVI) 122, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, s. 263.
• 20. Poleszczuk G., Garbacik A. – Wesołowska, S. Sitek, T. Mutko, 1995. Status tlenowy i troficzny wód estuarium Odry. MIR, Studia i Materiały, Gdynia, s. 99.
• 21. Qvarfordt S., Kautsky H., Malm T., 2006. Development of fouling communities on vertical structures in the Baltic Sea. Estuarine, Coastal and Shelf Science, 67: 618-628.
• 22. Radziejewska T., Fenske Ch., Wawrzyniak-Wydrowska B., Riel P., Woźniczka A., Gruszka P., 2009. The zebra mussel (Dreissena polymorpha) and the benthic community in a coastal Baltic lagoon: another example of enhancement? Marine Ecology, 30 (1): 138-150.
• 23. Robakiewicz W. (red.), 1993. Warunki hydrodynamiczne zalewu Szczecińskiego i Cieśnin łączących Zalew z Zatoką Pomorską. Wyd. IBW PAN, Gdańsk, s. 287.
• 24. Rosińska B., 2006. Epifauna poroślowa dalb na szlaku wodnym z Zatoki Pomorskiej do Zalewu Szczecińskiego (estuarium Odry). Praca magisterska wykonana w Zakładzie Hydrobiologii Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• 25. Rosińska B., Czarnecka M., Woźniczka A., 2007. A „no man’s land” conquered by alliens: fouling fauna In the Swina strait (southern Baltic estuary). Baltic Sea Science Congress, Rostock 2007, Abstract volume, Part 1: Lectures: 112.
• 26. Rödiger S., 2004. Die Makrofauna des Oderhaffs – Vorschläge für ein Monitoring nach EU-WRRL. W: Schernewski G., Dolch T. /red./ The Oder Estuary – against the background of the European Water Framework Directive. Marine Science Raports, 57: 127-178.
• 27. Sharma K.K., Chowdhary S., 2011. Macroinvertebrate assemblages as biological indi¬cators of pollution in Central Himalayan River, Tawi (J&K). International Journal of Biodiversity and Conservation, 3 (5): 167-174.
• 28. Wawrzyniak-Wydrowska B., Gruszka P., 2005. Population dynamics of alien gammarid species in the River Odra estuary. Hydrobiologia, 539: 13-25.
• 29. Wolańczyk S., 1997. Peryfiton rozwijający się na pasmach folii polietylenowej zato¬pionych w miejscu przejścia jezioro Wicko Małe w Wicko Wielkie. Praca magisterska wykonana w Katedrze Zoologii Bezkręgowców i Limnologii Wydziału Nauk Przyrod¬niczych Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.
• 30. Wolnomiejski N., Grygiel I., 1992. Biocenoza dna mulistego Zalewu Szczecińskiego. Studia i Materiały MIR, Gdynia, Seria B, Nr 60: 5-23.
• 31. Zettler M. L., 2001. Some malacostracan crustacean assemblages in the southern and western Baltic Sea. Rostock. Meeresbiolog. Beitr., 9: 127-143.
• 32. Zettler M. L., Daunys D., 2007. Long-term macrozoobentohos changes in a shallow boreal lagoon: Comparison of a recent biodiversity inventory with historical data. Limnologica, 37: 170-185.
• 33. Żmudziński L., 1990. Świat zwierzęcy Bałtyku. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa, s. 195