The myth about connoiseurship in relation to perspective, in other words, illusionistic-architectural painting in Poland

• Autorzy: Żaba A.

Warianty tytułu

PL

Mit o znawstwie perspektywy, czyli o malarstwie iluzjonistyczno-architektonicznym w Polsce

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

It is commonly considered, that baroque painting depicting architectural elements on face partitions of building in illusionistic way needed the painter to have deep knowledge of constructing perspective charts. Research conducted in Poland (in its current borders), according to the author, do not confirm this thesis. They show that our artists, most commonly used ready-made patterns from perspective tractates and pattern books, but most of all from tractate by unquestionable master of this kind of painting, the Italian Andre Pozzo (1642‒1709). The article it also presents the connection with selected paintings in Poland With baroque tractates and pattern books. Furthermore, comments on perspective rules education of baroque craftsmen and artists were included.

PL

Powszechnie uważa się, że barokowe malarstwo przestawiające w sposób iluzjonistyczny elementy architektoniczne na licach przegród budowlanych wymagało od malarza głębokiej znajomości zasad konstruowania wykresów perspektywicznych. Przeprowadzone na terenie Polski (w jej obecnym kształcie) badania, zdaniem autorki, nie potwierdzają tej tezy. Wskazują one, że nasi artyści najczęściej wykorzystywali jedynie gotowe wzorce z traktatów perspektywicznych i wzorników, przede wszystkim z traktatu niekwestionowanego mistrza tego rodzaju malarstwa, Włocha Andrea Pozzo (1642‒1709). Wskazano na związek wybranych malowideł w Polsce z barokowymi traktatami i wzornikami oraz scharakteryzowano cechy głównych ośrodków działalności artystycznej. Przedstawiono uwagi na temat kształcenia zasad perspektywy wśród barokowych rzemieślników.

Słowa kluczowe

EN

P. Decker; A. Pozzo; J.J. Schübler; perspective; geometry; illusionistic architectural painting; quadrature; baroque; illusion

PL

P. Decker; Pozzo Andrea; J.J. Schübler; perspektywa; geometria; malarstwo iluzjonistyczno-architektoniczne; kwadratura; barok; iluzja

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Architektura
• Rocznik: 2015
• Tom: Y. 112, iss. 4-A
• Strony: 121--127
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., il.

Twórcy

autor

Żaba A.

• Department in Chair of Building Engineering and Building Physics, Faculty of Civil Engineering, Silesian University of Technology

Bibliografia

• [1] Barbaro D., La pratica della perspettiva di monsignor Daniel Barbaro ...: opera molto vtile a pittori, a scultori & ad architetti: con due tauole, vna de’ capitoli principali, l’altra delle cose piu notabili contenute nella presente opera, Venetia: C & R. Borgominieri…, 1569, p. 153.
• [2] Chrzanowski T., Kornecki M., Sztuka śląska opolskiego: od średniowiecza do końca XIX wieku, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1974.
• [3] Decker P., Fürstlicher Baumeister, Oder Architectura Civilis: Wie Grosser Fürsten und Herren Palläste, mit ihren Höfen, Lusthäusern, Gärten, Grotten, Orangerien, und anderen darzu gehörigen Gebäuden füglich anzulegen, und nach heutiger Art auszuzieren; Zusamt den Grund-Rissen und Durchschnitten, auch vornehmsten (Band 1), Augsburg, 1711.
• [4] Folga-Januszewska D., Wprowadzenie do zagadnień przedpozzowskiej perspektywy iluzjonistycznych malowideł ściennych, Biuletyn Historii Sztuki, nr 2, 1981, pp. 203-212.
• [5] Folga-Januszewska D., Perspektywiczny traktat J.J. Schüblera w Muzeum Narodowym w Warszawie, Przyczynek do historii teorii perspektywy XVI‒XVIII, Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie, XXXIII–XXXIV, Warszawa 1989‒1990.
• [6] Karpowicz M., Barok w Polsce, Arkady, Warszawa 1988.
• [7] Karpowicz M., Jerzy Eleuter Siemiginowski, malarz polskiego baroku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1974.
• [8] Kowalczyk J., Andrea Pozzo a późny barok w Polsce, Cz. I. Traktat i ołtarze, Biuletyn Historii Sztuki, nr 2, 1975, pp. 162-178.
• [9] Kowalczyk J., Andrea Pozzo a późny barok w Polsce, Cz. II. Freski sklepienne, Biuletyn Historii Sztuki, nr 4, 1975, pp. 335-350.
• [10] Kraszewski J.I., Materjały do historji sztuki w Polsce: Słownik malarzów polskich, tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających, przez Edwarda Rastawieckiego, z dołączeniem szesnastu rycin, wizerunków celniejszych artystów, T. I, Wilno 1850.
• [11] Pozzo A., Perspectiva pictorum atque architectorum/Der Mahler und Baumeister Persepctiv (Band 1 i 2), Augsburg, 1709.
• [12] Rastawiecki E., Słownik malarzów polskich, tudzież obcych w Polsce osiadłych lub czasowo w niej przebywających, przez Edwarda Rastawieckiego, z dołączeniem szesnastu rycin, wizerunków celniejszych artystów, T. I, Nakład autora, Drukarnia S. Orgelbranda Księgarza i Typografa przy ulicy Miodowej nr 195,Warszawa 1850.
• [13] Rewski Z., Majstersztyki krakowskiego cechu murarzy i kamieniarzy XVI‒XIX wieku, [in:] K. Piwocki (red.), Studia z historii polskiej, t. 5, Państwowy Instytut Sztuki, Zakład Ossolińskich, Wrocław 1954.
• [14] Sjöström I., Quadratura. Studies in Italian Ceiling Painting, Acta Universitatis Stockholmiensis, Studies in the History of art, XXX, 1978.
• [15] Schübler J.J., Perspectiva pes picturae, t. 1 i 2, Norymberga 1719‒1720.
• [16] Stattler W.K., O akademii malarstwa i rzeźby w Rzymie przez Woyciecha Kornelego Stattlera, Człon. Tow. Naukow. Krakow, [in:] Rozmaitości naukowe, Drukarnia Szkoły Głównej, 1829, 74-85.
• [17] Stoga A., Quadratura w malarstwie polskim XVIII w. Malowidła na sklepieniach, Biuletyn Historii Sztuki, nr 2, 1981, pp. 365-375.
• [18] Stoga A., Malarstwo ścienne na Warmii w XVIII w. i jego oddziaływanie, [in:] Sztuka I poł. XVIII wieku, Warszawa, 1981, pp. 249-264.
• [19] Witwińska M., Topografia i kierunki malarstwa ściennego w Polsce około połowy XVIII wieku, polichromie kościelne, Biuletyn Historii Sztuki, nr 2, 1981, pp. 180-202.
• [20] Zuziak I., Architektura muzą malarstwa. Motywy formy architektonicznej w malarstwie europejskim nowej ery, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2009.