Badania i prognoza deformacji górotworu w rejonie szybu Św. Kingi w Kopalni Soli „Wieliczka”

• Autorzy: Hejmanowski R. , Malinowska A. , Obyrn K. d' , Ulmaniec P. , Kwinta A.

Warianty tytułu

EN

Study of and research on rock mass deformation in the area of St. Kinga shaft in Wieliczka salt mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem artykułu są wyniki badań rozwoju ciągłych deformacji górotworu w rejonie szybu Św. Kingi w Kopalni Soli „Wieliczka” S.A.,w całym okresie istnienia szybu, tj od drugiej połowy XIX w. Ze względu na to, że szyb pierwotnie nie podlegał monitoringowi geodezyjnemu, badania zostały wsparte wynikami obliczeń modelowych. Wyniki obliczeń skonfrontowano dla okresu po 1985 r. (pierwsze pomiary geodezyjne w rurze szybowej) z wynikami pomiarów wysokościowych. Zgodność wyników modelowania i pomiarów pozwoliła na objęcie górotworu w rejonie szybu prognozą na okres 25 i 50 lat. Zaprezentowane analizy pozwoliły ocenić dotychczasowe zagrożenia wzdłuż rury szybowej. Wyniki prognozy dają możliwość odpowiednio wczesnego projektowania ewentualnych prac profilaktycznych w obudowie szybowej, jak również zabezpieczeń w komorach zlokalizowanych w rejonie szybu. Efektem wykonanych badań będzie zapewnienie informacji o warunkach stabilności szybu w perspektywie kolejnych 50 lat.

EN

The results of the prognosis of continuous deformation in the region of the St. Kinga Shaft in Salt Mine “Wieliczka” SA have been presented. The prognoses were performed over the shaft lifetime (from the second half of the 19th century until 2013). The shaft has been measured since 1985 but deformations in that region occurred earlier. That is why the estimation of the total deformation around the shaft was reprognosed for the period preceding the year 1985. The results of the reprognosis were confronted with the results of measurements done in the shaft after 1985. Basing on the reprognosis and measurement results one could predict deformation that might have occurred around the shaft within 25 and 50 years. Current threats around the shaft could be assessed on the basis of the presented analyses. Besides, the reinforcement of the shaft could be designed and protection plans worked out for chambers located in the region of the shaft. The result of the calculations provided information on the stability conditions of the shaft for the next 50 years.

Słowa kluczowe

PL

szyb górniczy; pomiary geodezyjne; przemieszczenia; deformacje; prognoza deformacji

EN

mining shaft; surveying; displacements; deformation; deformation prognosis

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 70, nr 8
• Strony: 150--156
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., fot., rys., wykr.

Twórcy

autor

Hejmanowski R.

• AGH w Krakowie

autor

Malinowska A.

• AGH w Krakowie

autor

Obyrn K. d'

• Politechnika Krakowska
• Kopalnia Soli „Wieliczka” S.A.

autor

Ulmaniec P.

• Kopalnia Soli „Wieliczka” S.A.

autor

Kwinta A.

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie

Bibliografia

• 1. Hejmanowski R., Bieniasz J., Kwinta A.: Prognoza deformacji powierzchni terenu w rejonie otworowej eksploatacji złoża soli kamiennej w polu Łężkowice. Materiały z V spotkania Polskiego Stowarzyszenia Górnictwa Solnego. Bochnia, 2-4.09.1998 r.
• 2. Hejmanowski R., Kwinta A.: System prognozowania deformacji ,,MODEZ”. AGH, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, 2009 s. 113–124.
• 3. Hejmanowski R.: Prognozowanie deformacji górotworu i powierzchni terenu na bazie uogólnionej teorii Knothego dla złóż surowców sta- łych, ciekłych i gazowych. Wyd. Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN. Kraków 2001.
• 4. Knothe St.: Równanie profile ostatecznie wykształconej niecki osiadania. Archiwum Górnictwa. T.1., z.1. PWN. Warszawa 1953.
• 5. Kortas G., Wilk Z.: Variations in the Yield of Water Effluents in a Salt Mine as Basis for the Prediction of their Behavior. Archiwum Górnictwa T. 29, z. 1, Warszawa – Kraków 1984.
• 6. Schober F., Sroka A.: Die Berechnung von Bodenbewegungen über Kavernen unter Berücksichtigung des zeitlichen Konvergenz und Gebirgsverhaltens. Kali und Steinsalz Bd.8,Heft 10. 1983.
• 7. Sroka A., Hejmanowski R.: Nietypowe zastosowania teorii Knothego do obliczania deformacji powierzchni. III Dni Miernictwa Górniczego i Ochrony Terenów Górniczych. Konferencja nauk.-techn. SITG. Ustroń- Zawodzie, 24-26.09.1995 r.
• 8. d‘Obyrn K., Hydzik-Wiśniewska J.: Wpływ zmienności warunków geologiczno-górniczych na stan techniczny wyrobisk na przykładzie zespołu komór Ksawer w Kopalni Soli „Wieliczka”. „Przegląd Górniczy” 2011, nr 12.
• 9. Przybyło J.: Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne górotworu w najbliższym otoczeniu szybu Wilson w Kopalni Soli Wieliczka – poziomy I – III Arch. KS „Wieliczka” w Wieliczce, 1998.
• 10. Vakiner A.A., Antrett P., Strozyk F., Back S.,Kukla P., Stollhofen H.: Salt kinematics and regional tectonics across a Permian gas field: a case study from East Frisia, NW Germany. International Earth Science. Springer. 2013.
• 11. O.B.R.G. Sur. Chem.: Dokumentacja technicznych badań podłoża gruntowego w rejonie szybu Daniłowicz, Kraków 1981.
• 12. Praca zbiorowa: Opisowa inwentaryzacja i wstępna dokumentacja geologiczno-historyczna wyrobisk zabytkowych I poziomu kopalni soli w Wieliczce, Arch. Działu Geologicznego Kopalni Soli Wieliczka, 1987.
• 13. Praca zbiorowa (pod kierownictwem R. Hejmanowskiego): Analiza stanu deformacji górotworu w rejonie szybów Paderewski, Regis, Kinga, Daniłowicz oraz Wilson. Etap II, Szyby REGIS, KINGA, DANIŁOWICZ, WILSON, praca niepublikowana, 2013.
• 14. Rejestr wycieków kopalnianych 1969 – 2010. Arch. Działu Geologicznego Kopalni Soli Wieliczka.
• 15. Wyniki obserwacji geodezyjnych w rejonie szybu Św. Kingi. Arch. Działu Mierniczego Kopalni Soli Wieliczka, 2013. Źródła internetowe:
• 16. http://www.kopalnia.pl/blog/wycieczka-na-dzis/szyb-sw-kingi-wczoraj-i-dzis (01.04.2014)
• 17. https://maps.google.pl/(01.04.2014)