The characteristics of pore space in Lower Triassic sandstones of the Warsaw region

• Autorzy: Kuberska Marta , Becker Anna , Kozłowska Aleksandra

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0013.0826

Warianty tytułu

PL

Charakterystyka przestrzeni porowej piaskowców triasu dolnego okolic Warszawy

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Reservoir and sealing properties of Lower Triassic sandstones from seven boreholes of the central part of the Koszalin-Zamość Synclinorium were investigated in terms of potential levels for underground storage of carbon dioxide. Extensive petrographic studies, image analysis, and investigations of petrophysical properties of rocks and pore space were carried out. The research shows that diagenetic processes both variously affected the intensity of alteration and variously shaped the pore space. Not only primary but also secondary porosity, resulting from diagenetic alteration and dissolution, is observed in the rocks. Microscopic observations revealed that the pore space in studied samples is dominated by macropores. The results obtained indicate a poor suitability of the Lower Triassic deposits for the purpose of carbon dioxide sequestration.

PL

W pracy przedstawiono badania piaskowców triasu dolnego centralnej części synklinorium koszalińsko-zamojskiego pochodzących z siedmiu otworów wiertniczych, pod kątem ich właściwości kolektorsko-uszczelniających w aspekcie potencjalnych poziomów do podziemnego składowania dwutlenku węgla. Przeprowadzono szeroko zakrojone badania petrograficzne, analizę obrazu i badania właściwości petrofizycznych skał oraz przestrzeni porowej. W wyniku przeprowadzonych prac stwierdzono, że procesy diagenetyczne miały różny wpływ na intensywność zmian i w różny sposób kształtowały przestrzeń porową. W skałach zaobserwowano występowanie porowatości pierwotnej, a także wtórnej, powstałej na skutek przeobrażania i rozpuszczania diagenetycznego. Na podstawie obserwacji mikroskopowych uznano, że przestrzeń porowa w badanych próbkach jest zdominowana przez makropory. Wyniki badań wskazują na niewielką przydatność utworów triasu dolnego na potrzeby sekwestracji dwutlenku węgla.

Słowa kluczowe

EN

pore space of sandstones; Lower Triassic; Warsaw region

PL

przestrzeń porowa piaskowców; trias dolny; okolice Warszawy

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 474
• Strony: 73--84
• Opis fizyczny: Bibligr. 22 poz., rys., tab., zdj.

Twórcy

autor

Kuberska Marta

• Polish Geological Institute – National Research Institute, 4 Rakowiecka Street, 00-975 Warsaw, Poland

autor

Becker Anna

• Polish Geological Institute – National Research Institute, 4 Rakowiecka Street, 00-975 Warsaw, Poland

autor

Kozłowska Aleksandra

• Polish Geological Institute – National Research Institute, 4 Rakowiecka Street, 00-975 Warsaw, Poland

Bibliografia

• 1. ALEKSANDROWSKI P., 2017 – Struktury mezozoiczne (staroalpejskie). In: Atlas geologiczny Polski (eds. J. Nawrocki, A. Becker): 42. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa.
• 2. BACHMANN G.H., GELUK M.C., WARRINGTON G., BECKER-ROMAN A., BEUTLER G., HAGDORN H., HOUNSLOW M.W., NITSCH E., ROHLING H.-G., SIMON T., SZULC A., 2010 – Triassic. In: Petroleum Geological Atlas of the Southern Permian Basin Area (eds. J.C. Doornenbal, A.G. Stevenson): 149–173. EAGE Publications b.v., Houten.
• 3. BECKER A., 2019a – Pstry piaskowiec i kajper – litologia, stratygrafia, zarys przebiegu sedymentacji. In: Bodzanów IG 1 (ed. K. Leszczyński). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol. (in preparation).
• 4. BECKER A., 2019b – Wykształcenie litologiczne, stratygrafia i zarys przebiegu sedymentacji pstrego piaskowca. In: Wilga IG 1 (eds. M.I. Waksmundzka, K. Wójcik). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol. (in preparation).
• 5. CBDG, 2008 – Centralna Baza Danych Geologicznych. Litostratygrafia, Chronostratygrafia, Litologia, weryfikacja 2008. Internet: http://otworywiertnicze.pgi.gov.pl (access: 14.02.2019).
• 6. CHADWICK A., ARTS R., BERNSTONE C., MAY F., THIBEAU S., ZWEIGEL P. (eds.), 2006 – Best Practice for the Storage of CO2 in Saline Aquifers, Observations and guidelines from the SACS and CO2STORE projects. Raport projektu CO2STORE. Internet: www.co2store.org (access: 14.02.2019).
• 7. DYRKA I., 2018 – Analiza tempa depozycji oraz modelowanie historii termicznej i warunków pogrzebania. In: Polik IG 1 (eds. T. Podhalańska, M. Sikorska-Jaworowska). Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 150: 137–140.
• 8. FELDMAN-OLSZEWSKA A., ADAMCZAK-BIAŁY T., BECKER A., 2012 – Charakterystyka poziomów zbiornikowych i uszczelniających formacji jury i triasu północnego Mazowsza pod kątem geologicznego składowania CO2 na podstawie danych z głębokich otworów wiertniczych. Biul. Państw. Inst. Geol., 448: 27–46.
• 9. KOZŁOWSKA, A., KUBERSKA M., 2006 – Zastosowanie metody komputerowego przetwarzania i analizy obrazu w mikroskopowej analizie skał. Prz. Geol., 54, 8: 671–673.
• 10. KUBERSKA M., 1997 – Trias dolny. Charakterystyka petrograficzna. In: Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce. Pr. Państw. Inst. Geol., 153: 117–121.
• 11. KUBERSKA M., 1999 – Trias dolny – pstry piaskowiec. In: Diageneza osadów permu górnego i mezozoiku Kujaw. Pr. Państw. Inst. Geol., 167: 22–35.
• 12. LEŚNIAK G., 1999 – Zastosowanie komputerowej analizy obrazu w badaniach petrofizycznych. Prz. Geol., 47, 7: 644–651.
• 13. MAREK S., 1983 – Budowa geologiczna niecki warszawskiej (płockiej) i jej podłoża. Pr. Inst. Geol., 103.
• 14. MIGASZEWSKI Z., NARKIEWICZ M., 1983 – Identyfikacja pospolitych minerałów węglanowych przy użyciu wskaźników barwiących. Prz. Geol., 4: 258–261.
• 15. NARKIEWICZ M., DADLEZ R., 2008 – Geologiczna regionalizacja Polski – zasady ogólne i schemat podziału w planie podkenozoicznym i podpermskim. Prz. Geol., 56, 5: 391–397.
• 16. PETTIJOHN F.J., POTTER P.D., SIEVER R., 1972 – Sand and sandstone. Springer Verlag, Berlin.
• 17. PLEWA M., PLEWA S., 1992 – Petrofizyka. Wydaw. Geol., Warszawa.
• 18. SZYPERKO-ŚLIWCZYŃSKA A., 1980 – Trias dolny. Warka IG 1. In: Profile stratygraficzne otworów wiertniczych niecki warszawskiej (płockiej) (otwory głębsze niż 500 m) (ed. J. Smolicz). Załącznik do monografii pt. „Budowa geologiczna Niecki Warszawskiej (Płockiej) i jej podłoża”, praca zbiorowa, pod red. S. Marka. Inst. Geol., Warszawa.
• 19. SZYPERKO-TELLER A., SENKOWICZOWA H., KUBERSKA M., 1997 – Trias dolny (pstry piaskowiec). In: Epikontynentalny perm i mezozoik w Polsce (eds. S. Marek, M. Pajchlowa). Pr. Państw. Inst. Geol., 143: 83–132.
• 20. WÓJCICKI A., 2013 – Rozpoznanie formacji i struktur do bezpiecznego geologicznego składowania CO2 wraz z ich programem monitorowania. Raport końcowy. Internet: http://skladowanie. pgi.gov.pl (access: 14.02.2019).
• 21. WÓJCICKI A, KIERSNOWSKI H., DYRKA I., ADAMCZAK-BIAŁY T., BECKER A., GŁUSZYŃSKI A., JANAS M., KOZŁOWSKA A., KRZEMIŃSKI L., KUBERSKA M., PACZEŚNA J., PODHALAŃSKA T., ROMAN M., SKOWROŃSKI L., WAKSMUNDZKA M.I., 2014 – Prognostyczne zasoby gazu ziemnego w wybranych zwięzłych skałach zbiornikowych Polski. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa.
• 22. ŻELAŹNIEWICZ A., ALEKSANDROWSKI P., BUŁA Z., KARNKOWSKI P. H., KONON A., OSZCZYPKO N., ŚLĄCZKA A., ŻABA J., ŻYTKO K., 2011 – Regionalizacja tektoniczna Polski. Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).