Zanieczyszczenia w wodzie i ściekach : źródła, toksyczność i innowacyjne podejścia do ich usuwania

• Autorzy: Koronkiewicz Kamila , Kalinowska Monika , Świderski Grzegorz , Zawadzka Małgorzata , Çalik Fatma Defne , Yildiz Güray , Piekut Jolanta

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2025.2.13

Warianty tytułu

EN

Emerging contaminants in water and wastewater : sources, toxicity and innovative approaches for their removal

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozwój technologii i nauki prowadzi do coraz to nowych odkryć, dotyczących m.in. tworzenia innowacyjnych materiałów i metod. Ich zastosowanie powoduje również wystąpienie nowych zanieczyszczeń poprodukcyjnych, a tego rodzaju zanieczyszczenia nazywane są nowo pojawiającymi się zanieczyszczeniami EC (emerging contaminants). Występowanie w środowisku i losy substancji, takich jak środki higieny osobistej, farmaceutyki, związki zaburzające gospodarkę hormonalną, pestycydy, nanomateriały, środki zmniejszające palność i produkty ich rozkładu, a także jony metali pochodzące z górnictwa, hutnictwa i przemysłu chemicznego, było coraz częściej omawianym zagadnieniem w ciągu ostatniej dekady. Celem pracy było przedstawienie najważniejszych, obecnie pojawiających się w środowisku zanieczyszczeń i omówienie metod usuwania ich z wody i ścieków.

EN

A review, with 28 refs., of the currently most significant emerging contaminants in surface water and wastewater. The environmental occurrence and fate of substances such as personal care products, pharmaceuticals, endocrine disrupting compounds, pesticides, nanomaterials, flame retardants and their decompn. products, as well as metal ions from mining, metallurgy and chem. industry were discussed. Innovative materials designed to improve the performance of current wastewater treatment techniques such as cyclodextrin polymers, organometallic structures and also advanced oxidn. processes were presented.

Słowa kluczowe

PL

nowe zanieczyszczenia; woda; ścieki; produkty higieny osobistej; farmaceutyki; substancja zaburzająca gospodarkę hormonalną

EN

emerging contaminants; water; wastewater; personal care products; pharmaceuticals; endocrine disruptors

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2025
• Tom: T. 104, nr 2
• Strony: 291--298.
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Koronkiewicz Kamila

• Katedra Chemii, Biologii i Biotechnologii, Wydział Budownictwa i Nauk o Środowisku, Politechnika Białostocka, ul. Wiejska 45E, 15-351 Białystok

• https://orcid.org/0000-0003-3441-4458

autor

Kalinowska Monika

• Politechnika Białostocka

• https://orcid.org/0000-0002-0839-9891

autor

Świderski Grzegorz

• Politechnika Białostocka

• https://orcid.org/0000-0003-4442-6348

autor

Zawadzka Małgorzata

• Politechnika Białostocka

• https://orcid.org/0009-0005-9690-7567

autor

Çalik Fatma Defne

• Uniwersytecie w Gandawie w Belgii

• https://orcid.org/0000-0001-9497-177X

autor

Yildiz Güray

• Politechnika Białostocka

• https://orcid.org/0000-0001-7399-0605

autor

Piekut Jolanta

• Politechnika Białostocka

• https://orcid.org/0000-0003-2056-9918

Bibliografia

• [1] T. Deblonde, C. Cossu-Leguille, P. Hartemann, Int. J. Hyg. Environ. Health 2011, 214, nr 6, 442.
• [2] N. Liu, X. Jin, C. Feng, Z. Wang, F. Wu, A. C. Johnson, H. Giesy, Environ. Int. 2020, 136, 105454.
• [3] T. K. Kasonga, M. A. A. Coetzee, I. Kamika, V. M. Ngole-Jeme, M. N. Benteke Momba, J. Environ. Manag. 2021, 277, 111485.
• [4] M. Patel, R. Kumar, K. Kishor, T. Mlsna, C. U. Pittman, D. Mohan, Chem. Rev. 2019, 119, nr 6, 3510.
• [5] X. Wu, J. L. Conkle, J. Gan, J. Chromatogr. A 2012, 1254, 78.
• [6] G. Carlsson, S. Örn, D. G. J. Larsson, Environ. Toxicol. Chem. 2010, 28, nr 12, 2656.
• [7] B. Kolar, L. Arnuš, B. Jeretin, A. Gutmaher, D. Drobne, M. K. Durjava, Chemosphere 2014, 115, 75.
• [8] M. Y. Gross-Sorokin, S. D. Roast, G. C. Brighty, Environ. Health Perspect. 2006, 114, 147.
• [9] D. G. J. Larsson, C. de Pedro, N. Paxeus, J. Hazard. Mater. 2007, 148, nr 3, 751.
• [10] P. M. D. Foster, M. W. Harris, Toxicol. Sci. 2005, 85, nr 2, 1024.
• [11] B. Lopez, P. Ollivier, A. Togola, N. Baran, J. P. Ghestem, Sci. Total Environ. 2015, 518-519, 562.
• [12] T. A. Ternes, A. Joss, H. Siegrist, Environ. Sci. Technol. 2004, 38, 20.
• [13] J. M. Brausch, G. M. Rand, Chemosphere 2011, 82, nr 11, 1518.
• [14] Z. Moldovan, Chemosphere 2006, 64, nr 11, 1808.
• [15] T. Poiger, H. R. Buser, M. E. Balmer, P. A. Bergqvist, M. D. Müller, Chemosphere 2004, 55, nr 7, 951.
• [16] M. E. Balmer, H. R. Buser, M. D. Müller, T. Poiger, Environ. Sci. Technol. 2005, 30, 4.
• [17] K. Fent, P. Y. Kunz, A. Zenker, M. Rapp, Marine Environ. Res. 2010, 69, S4.
• [18] L. L. Dobbins, S. Usenko, R. A. Brain, B. W. Brooks, Environ. Toxicol. Chem. 2009, 28, nr 12, 2744, doi: 10.1897/08-523.1.
• [19] K. J. Stevens, S. Y. Kim, S. Adhikari, V. Vadapalli, B. J. Venables, Environ. Toxicol. Chem. 2010, 28, nr 12, 2744.
• [20] C. D. Metcalfe, S. Bayen, M. Desrosiers, G. Muñoz, S. Sauvé, V. Yargeau, Environ. Res. 2022, 207, 112658.
• [21] M. Gheidarloo, R. Kelishadi, S. Hovsepian, M. Keikha, M. Hashemipour, J. Pediatr. Endocrinol. Metab. 2020, 33, 21.
• [22] D. H. Dang, M. Filella, D. Omanović, Archiv. Environ. Contam. Toxicol. 2021, 81, nr 4, 517.
• [23] H. Ramírez-Malule, D. H. Quiñones-Murillo, D. Manotas-Duque, Emerg. Contam. 2020, 6, 179.
• [24] U. Borgmann, Y. Couillard, P. Doyle, D. G. Dixon, Environ. Toxicol. Chem. 2009, 24, nr 3, 641.
• [25] T. Bibienne, J. F. Magnan, A. Rupp, N. Laroche, Elements 2020, 16, nr 4, 265.
• [26] N. Morin-Crini, E. Lichtfouse, M. Fourmentin i in., Environ. Chem. Lett. 2022, 20, 2.
• [27] É. Fenyvesi, K. Barkács, K. Gruiz, E. Varga, I. Kenyeres, G. Záray, L. Szente, J. Hazard. Mater. 2020, 383, 121181.
• [28] S. Rojas, P. Horcajada, Chem. Rev. 2020, 120, 16.

Uwagi

Praca została wykonana w ramach projektu Narodowego Centrum Nauki (NCN, Polska) nr 2023/49/N/NZ9/02845 oraz projektu finansowanego z subwencji Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, nr WZ/WB-IIS/2/2023.