Kapliczki i krzyże w miejskim krajobrazie Warszawy

• Autorzy: Różańska-Mazurkiewicz A. , Kaczyńska M.

Warianty tytułu

EN

Roadside shrines and crosses in Warsaw urban landscape

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Tradycja stawiania w krajobrazie polskim kapliczek czy krzyży znana jest od początków chrześcijaństwa. Z upływem czasu forma i treść kapliczek, krzyży doskonaliła się. Także i miejsce usytuowania stawało się charakterystyczne dla konkretnej kapliczki, wiązało się z jej formą i treścią. Krzyże stawiano na rozstaju dróg, a kapliczkę z figurą św. Jana Nepomucena lokalizowano nad wodą. Zmiany w krajobrazie wynikające z silnej jego urbanizacji spowodowały zatarcie dawnych tradycyjnych lokalizacji kapliczek i krzyży. Celem artykułu jest ukazanie dawnego i współczesnego kontekstu krajobrazowego dla kapliczek zlokalizowanych w miejskim krajobrazie Warszawy oraz określenie czy i jak zmieniło się postrzeganie tych znaków sacrum w dzisiejszych uwarunkowaniach funkcjonowania miasta.

EN

Tradition of placing roadside shrines and crosses in the Polish landscape is well known since the beginning of the Christianity. In the course of time, a form and meaning of the roadside shrines and crosses have been improved. Also their localization has become characteristic for particular shrine, associated with the form ant content. The crosses were placed in the crossroads and the shrine with the statue of St. John Nepomucen was localized by the water. Changes in the landscape resulted from the intense urbanization process have blurred traditional localization of the roadside shrines and crosses. The aim of the article is to present former and present landscape context for the roadside shrines localized in Warsaw urban landscape and to determine how perception of these sacrum signs has been changed in contemporary functional condition of the city.

Słowa kluczowe

PL

kapliczki; krzyż; Warszawa; krajobraz miejski; Ursynów

EN

roadside shrines; cross; Warsaw; urban landscape; Ursynów district

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2013
• Tom: nr 21
• Strony: 67--76
• Opis fizyczny: Bibliogr. 6 poz., ryc., fot.

Twórcy

autor

Różańska-Mazurkiewicz A.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Warszawa, Polska

autor

Kaczyńska M.

• Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wydział Ogrodnictwa i Architektury Krajobrazu, Warszawa, Polska

Bibliografia

• Atlas historyczny Warszawy. Wybrane źródła kartograficzne, 1999, red. A. Jankiewicz, P. Weszpiński, M. Witecki. Miasto Stołeczne Warszawa, Archiwum Państwowe m.st. Warszawy, Warszawa.
• Bohdziewicz A.B, Stopa M., 2011: Kapliczki warszawskie. Wydawnictwo Dom Spotkań z Historią, Warszawa.
• Różańska A., Milecka M., 2004: Studzianna-Poświętne, tradycje kulturowe czynnikiem kształtującym zrównoważony rozwój wsi, Architektura Krajobrazu. Studia i Prezentacje, nr 3-4: 4-7.
• Seweryn T., 1958: Kapliczki i krzyże przydrożne w Polsce, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa.
• Słownik terminologiczny sztuk pięknych, 1996, PWN, Warszawa.
• Sobieszczański J. M., 1857: Przewodnik po Warszawie, Nakładem Gazety Codziennej, Warszawa.