Rynek nawozów fosforowych oraz zróżnicowanie zawartości fosforu w glebach Polski

• Autorzy: Rutkowska Agnieszka , Rusek Piotr

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2020.3.5

Warianty tytułu

EN

Phosphate fertilizers market and spatial diversity of phosphorus content in soils of Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Omówiono wybrane zagadnienia związane z produkcją mineralnych nawozów fosforowych oraz przedstawiono wyniki monitoringu gleb prowadzonego w latach 2008-2016 przez Okręgowe Stacje Chemiczno-Rolnicze w odniesieniu do zawartości fosforu przyswajalnego. Stwierdzono, że niemal 60% gleb w kraju charakteryzuje się wysoką i bardzo wysoką zasobnością w fosfor przyswajalny, co czyni je podatnymi na straty tego biogenu do środowiska wodnego. Jednocześnie 25% stanowią gleby o bardzo niskiej i niskiej zawartości fosforu przyswajalnego, na których konieczne jest racjonalne nawożenie tym makroskładnikiem. W Polsce notuje się duże zróżnicowanie regionalne w zużyciu nawozów fosforowych. Z uwagi na zmniejszające się światowe zasoby fosforytów należy skoncentrować się na poszukiwaniu alternatywnych źródeł tego pierwiastka, również poprzez jego odzysk z odpadów.

EN

A review, with 28 refs., of the prodn. and consumption of P fertilizers in Poland as well as of the time and spacediversified content of P in soils.

Słowa kluczowe

PL

nawozy fosforowe; nawozy mineralne; surowce roślinne; jakość wód; sorpcja

EN

phosphate fertilizers; mineral fertilizers; water quality; sorption

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 99, nr 3
• Strony: 381--385
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Rutkowska Agnieszka

• Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa–Państwowy Instytut Badawczy, ul. Czartoryskich 8, 24-100 Puławy

autor

Rusek Piotr

• Sieć Badawcza Łukasiewicz-Instytut Nowych Syntez Chemicznych, Puławy

Bibliografia

• [1] A. Sapek, Woda Środowisko Obszary Wiejskie 2008, 8, Z. 2b (24), 127.
• [2] K. Kęsik, T. Jadczyszyn, B. Jurga, K. Jerzy, Studia Raporty IUNG-PIB 2018, 56, nr 10, 21.
• [3] A.L. Heatwaite, R. Dills, Sci. Total Environ. 2000, 251/252, 523.
• [4] S. Smoroń, Zesz. Edukacyjne, IMUZ Falenty 1998, nr 5, 87.
• [5] G. Kutra, R. Aksomaitienë, A.S. Silnika, W.B. Sapek, Woda Środowisko Obszary Wiejskie 2014, 14, Z. 1 (45), 77.
• [6] J. Hoffmann, Prace Nauk. ITNiNM Politechniki Wrocławskiej, nr 49, seria Monografie nr 16, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2001.
• [7] Z. Podraza, K. Krupa-Żuczek, Z. Wzorek, Chemia Czasop. Techn., Wyd. Politechniki Krakowskiej 2011, 108, Z. 2-Ch, 185.
• [8] D. Kowal, Metody wytwarzania granulowanych nawozów wieloskładnikowych z wykorzystaniem mocznika, praca doktorska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Szczecin 2008.
• [9] B. Cichy, Odpady nieorganiczne przemysłu chemicznego. Foresight technologiczny, Raport końcowy, Projekt WND-POIG.01.01.01-00-009/09, Cursiva, Gliwice-Warszawa-Kraków 2012, ISBN 978-83-62108-12-1.
• [10] H.A. Sengul, A.K. Ozer, M.S. Gulaboglu, Chem. Eng. J. 2006, 122, 135.
• [11] Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów, Komunikat konsultacyjny w sprawie zrównoważonego stosowania fosforu, http:// ec.europa.eu/environment/consultations/pdf/phosphorus/PL.pdf, dostęp kwiecień 2019 r.
• [12] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1009 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiające przepisy dotyczące udostępniania na rynku produktów nawozowych UE, zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1069/2009 i (WE) nr 1107/2009 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 2003/2003), Dz. Urz. UE z dn. 25 czerwca 2019 r., L. 170/1.
• [13] J. Hansen, Fertilizers Europe, News 18 stycznia 2019 r., https:/www. fertilizerseurope.com/news/
• [14] A. Piwowar, J. Central European Agricult. 2013, 14, nr 2, 807.
• [15] K. Kęsik, M. Fotyma, Reakcja roślin i członów zmianowań na coroczne i skomasowane nawożenie fosforem, Wydawnictwa IUNG, 1990, seria S (69), 46.
• [16] K. Kęsik, M. Fotyma, Działanie następcze nawozów fosforowych, Wydawnictwa IUNG, 1991, seria S (74), 56.
• [17] S. Gosek, Nawozy Nawożenie 2002, 13, 124.
• [18] C. Maćkowiak, Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 2001, 475, 209.
• [19] Grupa Azoty, dane niepublikowane.
• [20] Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu, Dz. U. 2007, nr 147, poz. 1033.
• [21] Główny Urząd Statystyczny, Środki produkcji w rolnictwie, 2005-2016.
• [22] T. Jadczyszyn, J. Kowalczyk, W. Lipiński, Nawożenie mineralne na gruntach ornych i trwałych użytkach zielonych, Wydawnictwo IUNG-PIB, 2013, ISBN 978-83-7562-095-5.
• [23] K. Kęsik, S. Krasowicz, M. Zarychta, Nawozy Nawożenie 2010, 41, 51.
• [24] K. Kęsik, S. Krasowicz, M. Zarychta, Nawozy Nawożenie 2011, 44, 51.
• [25] J. Kopiński, Ocena gospodarowania fosforem w procesie produkcji rolniczej na poziomie NUTS-0, NUTS-2, 2016, Wyd. Stowarzyszenie Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, Roczniki Naukowe 2016, 18, Z. 1, 131.
• [26] B. Jurga, J. Kopiński, Bilans fosforu brutto jako wskaźnik oddziaływania rolnictwa na środowisko, Raport wysłany do EUROSTATU, 2018 (niepublikowany).
• [27] T. Filipek, P. Skowron, [w:] Scientific basis to mitigate the nutrient dispersion into the environment, (red. A. Sapek), Wydawnictwo IMUZ, Falenty 2000, 151.
• [28] A. Rutkowska, Studia i Raporty IUNG-PIB 2018, 56, nr 10, 9.

Uwagi

1. Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).

2. Praca została wykonana w ramach realizacji zadania 2.2 Programu Wieloletniego IUNG-PIB " Wspieranie działań w zakresie ochrony i racjonalnego wykorzystywania rolniczej przestrzeni produkcyjnej w Polsce oraz kształtowania jakości surowców roślinnych na lata 2016-2020".