Acetofenon. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Kupczewska-Dobecka M. , Dobecki M.

Warianty tytułu

EN

Acetophenone

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Acetofenon jest oleistą cieczą o przyjemnym zapachu. Jest stosowany w przemyśle perfumeryjnym jako środek zapachowy mydeł, detergentów, kremów, perfum, katalizator w procesie polimeryzacji olefin, w syntezie organicznej jako fotouczulacz, rozpuszczalnik dla żywic, estrów celulozy i plastyfikatorów, a także dodatek do lodów, pudingów, gum do żucia i żelatyny. Był stosowany jako środek nasenny - hypnon. Głównym skutkiem działania acetofenonu u ludzi po narażeniu drogą inhalacyjną jest działanie drażniące na oczy i skórę, natomiast duże stężenia powodują objawy depresji ze strony ośrodkowego układu nerwowego i senność. Acetofenon działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy zwierząt, a jego duże dawki mogą powodować śmierć z powodu niewydolności oddechowej. Stężenie 100 mg/m3 wyznaczone na podstawie wyników badań i obserwacji pracowników przemysłu chemicznego jako maksymalne stężenie, przy którym nie obserwuje się zdrowotnych skutków przewlekłego narażenia na acetofenon, przyjęto za wartość NOAEL dla działania drażniącego acetofenonu u ludzi. Do wyliczenia wartości NDS przyjęto współczynnik niepewności równy 2 związany z wrażliwością osobniczą. Proponuje się ustalić wartość NDS acetofenonu na poziomie 50 mg/m3. Wartość NDSCh zaproponowano przyjąć na poziomie 2 razy większym od wartości NDS, tj. wynoszącym 100 mg/m3 na podstawie działania drażniącego acetofenonu. Nie ma podstaw do ustalenia wartości DSB.

EN

Acetofftienone is a colourless, flammable liquid with a sweet orange blossom-like odour. Acetophenone is used in perfumeries and has been widely used as an intermediate in the manufacture of a number of organic chemicals. In the past, it was used as an analgesic agent and anesthetic in human medicine. In industry, the main hazard from acetophenone results from skin and eye contact. A single dose oral LD50 of acetophenone is reported to be between 0.9 and 3.2 g/kg for the rat; therefore, it has a low to moderate order of acute oral toxicity. Because of its low vapour pressure, the toxicity of acetophenone by inhalation does not constitute a hazard. Data on its long-term safety are lacking. From animal and human studies with acetophenone the irritation and ocular sensitivity to light are reported. It is however narcotic to animals and in high dosage can cause death due to respiratory failure.The NOAEL (no observed adverse effect) - 100 mg/m3 was adopted as the minimum concentration, which produced irritation effect of acetophenone in chemical industry workers. Given these data, the MAC value was calculated at 50 mg/m3. According to the irritant effect of acetophenone, the MAC-STEL of 100 mg/m3 is recommended.

Słowa kluczowe

PL

acetofenon; narażenie zawodowe; działanie toksyczne

EN

acetophenone; occupational exposure; toxic effect

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2001
• Tom: Nr 3 (29)
• Strony: 5--17
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kupczewska-Dobecka M.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Dobecki M.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

• 1. ACGIH (1991) Documentation of threshold limit values. Acetophenone. Ed. 6. Cincinnati.
• 2. Bos P.M.J. i in. (1992) Evaluation of the sensory irritation test for the assessment of occupational health risk. Crit. Rev. Toxicol. 21(6), 423-450.
• 3. Browning E. (1965) Toxicity and metabolism of industrial solvents. American Elsevier, New York.
• 4. CHEMINFO (1998, luty) – d’base. Canadian Centre for Occupational Health and Safety.
• 5. Clinical Toxicology of Commercial Products (1969) Acute poisoning. [Red.] M.N. Gleason, R.E. Gosselin, Baltimore.
• 6. Epe B. i in. (1993) Endonuclease-sensitive DNA modifications induced by acetone and acetophenone as photosensiter. Nucieic Acids Res. 21, 863-869.
• 7. Goldblatt M. W. (1955) Research in industrial health in the chemical industry. J. Ind. Med. 12, 1-20.
• 8. Grant WM. (1986) Toxicology of the eye. 3rd ed., p. 173. [Red.] Charles C. Thomas. Springfield, IL.
• 9. Hagan E. C. (1967) Food flavourings and compounds of related structure. II. Subacute and Chronic Toxicity. Fd. Cosmet. Toxicol. 5, 141-157.
• 10. Hellman T.M. i in. (1974) J. Air Poll. Control Assoc. 24, 979-982 (cyt. za IUCLID, 1996).
• 11. Hillmann E. (1992) Final report on the mutagenicity testing Salmonell/microsome test (Ames test), test article acetophenone, pure (>99%). Project No: 95-92-1097-91, IBR Forschungs GmbH, Walsrode, 1992 (cyt. za IUCLID, 1996).
• 12. HSDB (1997, grudzień) d’base.
• 13. IUCLID (1996) International uniform chemical information database. Existing Chemicals. European Chemicals Bureau. European Commission - JRC. Environment Institute, Ispra Italy. Ed. I.
• 14. Kiese M., Lenk W.(1974) Hydroxyacetophenones: urinary metabolites of ethylbenzene and acetophenone in the rabbit. Xenobiotica 4, 336-343.
• 15. Lagno Z. Y, Bakhtizina G.Z. (1969) The skin resorptive action of acetophenone. Gig. Prof. Zabol. 5, 90-94.
• 16. Muller J., Greff G. (1984) Recherche de relations entre toxicite de molecules d’interet industriel et proprietes physico-chimiques: test d’iritation des voies aeriennes superieures applique a quattre familles chimiques. Food. Chem. Toxicol. 8, 661.
• 17. NIOSH (1997) Pocket Guide. Cincinnati.
• 18. Opdyke D.L.J. (1973) Monographs on fragrance raw materials. Fd. Cosmet. Toxicol. 11, 95-115.
• 19. Patty F. (1963) Industrial hygiene and toxicology. Toxicology. Vol. 2. 2nd ed. Interscience Publishers New York.
• 20. Patty F. (1981) Industrial hygiene and toxicology. Toxicology. Vol. 2c. 3rd ed., p. 4821. New York. Interscience, p. 3053-3054.
• 21. Smyth H.F., Carpenter C.P. (1948) J. Ind. Hyg. Tox. 30, 63 (cyt. za IUCLID, 1996).
• 22. Sofuni T. i in. (1985) Eisei Shikensho Hokou 103, 64-75 (cyt. za IUCLID, 1996).
• 23. Spector W.S. (1956) Handbook of toxicology. Vol. 1. Saunders Co., Philadelphia.
• 24. Union Carbide Data Sheet (1971) 12, 27 (cyt. za IUCLID, 1996).
• 25. Sullivan H.R., Miller W.M., McMahon R.E. (1976) Reaction pathways of in vivo stereoselective conversion of ethylbenzene to mandeli acid. Xenobiotica 6 (1), 49-54.
• 26. Quevaulviller P.A. (1946) Toxicite ef pouvoir hypnotique de l’acetophenone et des thienylcetones. Compt. Rend. Soc. Biol. 140, 367-369 (cyt. za IUCLID, 1996).
• 27. Rozporządzenia MPiOS z dnia 21 sierpnia 1997 r. w sprawie substancji chemicznych stwarzających zagrożenie dla zdrowia lub życia. DzU nr 105 z 1997 r., poz. 671.
• 28. RTECS (1998, luty) d”base.
• 29. TLVs and BEIs (1996) Threshold limit values for chemical substances and physical agents biological exposure indices. Cincinnati OH.
• 30. Worstman W. (1980) Pruefung von Produkt-Nr 114.746. Acetophenon, auf Reizwirkung am Kaninchenauge, Auftragsnummer 747/S, Huntingdon Research Centre Deutschland, Muenster, unpublished report. (cyt. za IUCLID, 1996).

Uwagi

PL