Znaczenie sprawności widzenia dla bezpiecznego prowadzenia pojazdu

• Autorzy: Dobrzyńska M. , Ucińska M.

Warianty tytułu

EN

Importance of the eye sight for safe driving

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Bezpieczeństwo na drodze, prócz wielu aspektów, wymaga również sprawnego funkcjonowania narządu wzroku u kierowcy. Dotychczas, badanie widzenia stereoskopowego i widzenia przy ograniczonym oświetleniu (badania w ciemni) było integralną częścią badania psychologicznego w zakresie psychologii transportu. Jednakże z punktu widzenia profilaktyki bezpieczeństwa ruchu drogowego prócz wyżej wymienionych istotne znaczenie ma widzenie kontrastu. Artykuł przedstawia rozważania oraz wyniki badań dotyczące znaczenia sprawności widzenia w warunkach ograniczonego oświetlenia dla prawidłowego i bezpiecznego prowadzenia pojazdu. Prezentuje również nowy obszar badań wrażliwości na kontrast, specjalistycznym urządzeniem - Zaawansowanym Testerem Widzenia (FVA – Functional Vision Analyzer).

EN

Safety on the road, in addition to many aspects, also requires the effective functioning of the driver’s eye sight. Until now, the testing of the stereoscopic vision and vision under limited lighting (darkroom tests) was an integral part of psychological tests in the field of transport psychology. However, from the viewpoint of the road accidents prevention, in addition to the above-mentioned aspects, the vision of contrast is important too. This article presents considerations and the research results on the importance of visual performance in low light conditions for the proper and safe driving. It also presents a new area of testing contrast sensitivity using specialized device - Functional Vision Analyzer (FVA).

Słowa kluczowe

PL

kierowca; wzrok; bezpieczeństwo; badanie

EN

driver; road safety; sight; research

• Wydawca: Wydawnictwo ITS
• Czasopismo: Transport Samochodowy
• Rocznik: 2014
• Tom: z. 2
• Strony: 23--43
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz., tab., wykr., zdj.

Twórcy

autor

Dobrzyńska M.

• Instytut Transportu Samochodowego

autor

Ucińska M.

• Instytut Transportu Samochodowego

Bibliografia

• [1] Ball K., Owsley C. (1991) Identifying Correlates of Accident Involvement for the Older Driver. Human Factors: The Journal of the Human Factors and Ergonomics Society. vol. 33 583-595.
• [2] Bauer G.M., Frumkes T.E., Holstein G.R. (1983). The influence of rod light and dark adaptation upon rod-cone interaction. The Journal of Physiology 337, 121-135.
• [3] Bąk J, Tokarczyk E., Ucińska M., Masłowski S. (2004). Opracowanie założeń oraz procedury psychometrycznej weryfikacji aparatury do psychologicznych badań kierowców, Część V. s. 1-6 Praca statutowa nr 6505/ZPT/04, ITS, Warszawa– materiał niepublikowany.
• [4] Dębiec, M. (2001). Night Vision System 2 (NIVIS 2) RETINA 3(6)/2001.
• [5] Dyrektywa Komisji Europejskiej 2009/113/WE z dnia 25 sierpnia 2009 r. zmieniająca dyrektywę 2006/126/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie praw jazy.
• [6] Horowski, P. (2003). Badania psychologiczne w ciemni. W: Metodyka psychologicznych badań kierowców. (red.) Rotter, T. Warszawa: Instytut Transportu Samochodowego.
• [7] Horowski, P. (2003). Badanie widzenia przestrzennego.. W: Metodyka psychologicznych badań kierowców. (red.) Rotter, T. Warszawa: Instytut Transportu Samochodowego.
• [8] Horowski, P. (2012). Procesy psychomotoryczne a kierowanie pojazdem. W: Psychologiczne badania kierujących pojazdami. Vademecum psychologa Transportu. (red.) Tokarczyk, E. Warszawa: Instytut Transportu Samochodowego.
• [9] Jędrzejczak-Młodziejewska, J., Krawczyk, A., Szaflik, J.P. (2010). Badanie wrażliwości na kontrast testerem wzroku Functional Vision Analyzer. W: Okulistyka 3(II)/2010. Warszawa: Katedra i Klinika Okulistyki II Wydziału Lekarskiego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
• [10] Kearns, L. (1988). Contrast sensivity used in following glaucoma. Ocular Surgery News, 6, 15.
• [11] Kilian, M. (2012). Naturalne i patologiczne zmiany oczne w starszym wieku i ich subiektywne objawy. Niepełnosprawność i Rehabilitacja (2); 91-105.
• [12] Kordelewska, A. (1999). Czynności wzroku. Materiał niepublikowany.
• [13] Langford, J., Koppel, S. (2006). Epidemiology of older driver crashes – Identifying older driver risk factors and exposure patterns, Transportation Research Part F 9 (2006). p. 309–321.
• [14] Laudańska-Olszewska I., Biesiadka M., Omulecka M. (2011). Ocena okulistyczna zdolności do prowadzenia pojazdów samochodowych u kierowców po 60 roku życia. Okulistyka wydanie 4-6 s. 156.
• [15] Leśniowska-Matusiak I. (2011). Osoby starsze w ruchu drogowym – wyzwanie na Dekadę Działań na Rzecz Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego. Kwartalnik BRD 1/2011 s. 22-24.
• [16] Marrington, S., Horswill, M., Wood, J. (2008). The effect of simulated cataracts on drivers hazard perception ability, optometry and Vision science. 85, 12, s. 1121-1127.
• [17] Nęcka, E., Orzechowski, J., Szymura, B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN.
• [18] Owsley, C., McGwin, G. (1999). Vision Impairment and Driving. Survey of Ophthalmology; 6: 535-550.
• [19] Owsley, C., Stalvey, B., Wells, J., Sloane, M., McGwin, G. (2001). Visual risk factors for cash involvement in older drivers with cataract. Arch Ophthalmol; 119:881-887.
• [20] Pas-Wyroślak, A., Siedlecka, J., Wyroślak, D., Bortkiewicz, A. (2013). Znaczenie stanu narządu wzroku dla kierowcy. Łódź: Medycyna Pracy; 64 (3).
• [21] Paulsson, L.E., Sjostrand, J. (1980). Contrast sensitivity in the presence of a glare light. Theoretical concepts and preliminary clinical studies. Sweden: Assoc. for Res. in Vis. And Ophthal.; 401-406.
• [22] Peli, E. Driving with low vision: who, where, when, and why. Chapter 41.
• [23] Pepose J.S. (2009). Cataractas, Contrast sensivity, and IOLs. Cataract & Refractive surgery today, March, s. 58-61.
• [24] Plainis, S., Murray, I.J., (2002). Reaction times as an index of visual conspicuity when driving at night. Ophthalmology Physiology: 22: 409-415.
• [25] Puell, M., Palomo, C., Sanchez-Ramos, C., Villena, C. (2004). Mesopic contrast sensitivity in the presence or absence of glare in a large driver population. Graefe’s Arch Clin Exp Ophthalmol; 242: 755-761.
• [26] Retinis Pigmentosa-choroba nieusuwanych śmieci. Miesięcznik Fundacji Polskich Niewidomych i Słabowidzących „Trakt” Rok V, Nr 3(46)/09.
• [27] Reza, A. Wierciński, J. (red.) (2002). Vademecum biegłego sądowego. (red.) Wierciński, J., Reza, A. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych.
• [28] Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 15 kwietnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami. DzU z 2011 r. nr 88, poz. 503.
• [29] Salthouse T.A. (2010). Major Issues in Cognitive Aging. New York: Oxford University Press.
• [30] SWOV Fact Sheet. (2010). Visual impairments and their influence on road safety. Netherlands.
• [31] Tarnowski, A. (2012). Widzenie zmierzchowe a bezpieczeństwo na drogach. Transport Samochodowy 1-2012. Warszawa: Instytut Transportu Samochodowego.
• [32] Test funkcjonalnej ostrości wzroku w kontraście F.A.C.T. Opis urządzenia i instrukcja użytkowania.
• [33] Ucińska M, Niezgoda M., Tokarczyk E., Karaś D., Odachowska E., (2012) Starszy kierowca w ruchu drogowym. Technika Transportu Szynowego s. 889-900.
• [34] Ucińska M, Odachowska E, Dobrzyńska M., Tokarczyk E., Niezgoda M., Kruszewski M., Psychologiczne aspekty funkcjonowania kierującego pojazdem w zmieniającym się systemie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Praca statutowa ITS nr 6203/ZPT.
• [35] Ucińska M., Tokarczyk E., Odachowska E. (2012). Wpływ czynników psychicznych na sprawność kierującego pojazdem. Warszawa: ITS.
• [36] Unarski, J. (2001). Wypadki w warunkach ograniczonej widoczności. W: Wypadki drogowe. Vademecum biegłego sądowego. (red.) Wierciński, J., Reza, A. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Ekspertyz Sądowych.
• [37] Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym. Dz.U. z 1997 r. nr 98, poz. 602.
• [38] Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym. Dz.U. z 2001 r. nr 125, poz. 1371.
• [39] Wood, J., Mallon, K. (2001). Comparison of Driving Performance of Young and Old Drivers (with and without Visual Impairment) Measured during In-Traffic Conditions. Optometry and Vision Science; 78: 343-349.
• [40] Wood, J., Chaparro, A., Canberry, T., Sun Chu, B. (2009). Effect of simulated visual impairment on night-time driving performance. School of Optometry and Institute of Health and Biomedical Innovation, Queensland University of Technology, Brisbane, Australia.
• [41] Wróblewski, A. (2010). Wady wzroku i oczu. Źródło: www.okularyporadnik.pl
• [42] Wypadki drogowe w Polsce w 2013r. (2014). Komenda Główna Policji, Warszawa.
• [43] Zielińska, A. (2013). Przełomowy rok 2012. Analiza danych statystycznych o wypadkach drogowych w Polsce i Unii Europejskiej. Warszawa: ITS. Kwartalnik Brd 1/2013. s. 3-9.