The assessment of influence of soil erosion by water in the transformation of agricultural slopes of the Wiśnicz Foothills

• Autorzy: Święchowicz J.

Identyfikatory

DOI

10.12657/landfana.036.008

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The main aim of the paper is to assess influence of soil erosion by water in the transformation of agricultural slopes of the edge of Wiśnicz Foothills. Low hills are typical in the morphology of the area. Results presented come from measurements of soil erosion by water in 2007–2009. Soil erosion took place during short transformation periods and was caused by events of high magnitude and low frequency during which soil particles are transported from the slope to the channel, but its supply was only local and episodic. In the foothill area slope and channel are weakly linked.

Słowa kluczowe

EN

soil erosion; water; raindrop erosion; slope wash; linear erosion; Wiśnicz Foothills; Poland

PL

erozja gleby; woda; erozja liniowa; Pogórze Wiśnickie; Polska

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 36
• Strony: 85--95
• Opis fizyczny: Bibliogr. 66 poz., rys.

Twórcy

autor

Święchowicz J.

• Instytut of Geography and Spatial Management, Jagiellonian University in Kraków, Poland

Bibliografia

• Auzet A.V., Boiffin J., Papy F., Maucorps J., Ouvry J.F., 1990. An approach to the assessment of erosion forms and erosion risk on agricultural land in the northern Paris Basin, France. In: J.B.Boardman, I.D.L.Foster, J.A.Dearing (eds). Soil Erosion on Agricultural Land. Chichester (John Wiley & Sons): 384–400.
• Boardman J.B., 1995. Damage to property by runoff from agricultural land, South Downs, southern England, 1976–93. Geographical Journal 161: 177–191.
• Brown L.C., Foster G.R., 1987. Storm erosivity using idealized intensity distributions. Transactions of the ASAE 30: 379–386.
• Cerda A., Flanagan D.C., Le Bissonnais Y., Boardman J., 2009. Soil erosion and agriculture. Soil & Tillage Research 106: 107–108.
• Cerda A., Imeson A.C., Poesen J., 2007. Soil water erosion in rural areas. Catena (Special issue) 71: 191–252.
• Clark E.H., Haverkamp J.A., Chapman W., 1985. Eroding Soils. The off-Farm Impacts. Washington D.C. (The Conservation Foundation).
• Czyżowska E.,1995. Skutki geomorfologiczne i sedymentologiczne gwałtownej ulewy w dolinie Kalinki 15 września 1995 roku (Wyżyna Miechowska). Przegląd Geologiczny 44(8): 813–816.
• Długosz M., Gębica P., 2008. Geomorfologiczne skutki oraz rola lokalnych ulew i powodzi w kształtowaniu rzeźby progu Pogórza Karpackiego (na przykładzie ulewy z czerwca 2006 r. w rejonie Sędziszowa Młp.). In: W.Florek (ed), Rola procesów ekstremalnych w kształtowaniu rzeźby. Landform Analysis 8: 13–20.
• Garcia-Ruiz J.M., 2010. The effects of land uses on soil erosion in Spain: a review. Catena 81: 1–11.
• Gerlach T., 1966. Współczesny rozwój stoków w dorzeczu górnego Grajcarka (Beskid Wysoki). Prace Geograficzne IG PAN 52.
• Gerlach T., 1976a. Współczesny rozwój stoków w polskich Karpatach Fliszowych. Prace Geograficzne IGiPZ PAN 122
• Gerlach T., 1976b. Bombardująca działalność kropel deszczu i jej znaczenie w przemieszczaniu gleby na stokach. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 10: 125–137.
• Gil E., 1999. Obieg wody i spłukiwanie na fliszowych stokach użytkowanych rolniczo w latach 1980–1990. Zeszyty IGiPZ PAN 60: 1–78.
• Gil E., 2009. Ekstremalne wartości spłukiwania gleby na stokach użytkowanych rolniczo w Karpatach Fliszowych. In: W.Bochenek, M.Kijowska (eds), Funkcjonowanie środowiska przyrodniczego w okresie przemian gospodarczych w Polsce. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Szymbark: 191–218.
• Hess M., 1965. Piętra klimatyczne w polskich Karpatach Zachodnich. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne 11: 1–267.
• Jadczyszyn J., 2010. Spływ powierzchniowy i erozja gleby w użytkowanej rolniczo mikrozlewni stokowej (Rogalów, Wyżyna Lubelska). In: E.Smolska, J.Rodzik (eds), Procesy erozyjne na stokach użytkowanych rolniczo (metody badań, dynamika i skutki). Prace i Studia Geograficzne 45:67–77.
• Janicki G., 2007, Rola zdarzeń katstrofalnych w funkcjonowaniu geosystemów uzytkowanych rolniczo. In: J.Szkutnicki, U.Kossowska-Cezak, E.Bogdanowicz, M.Ceran (eds), Cywilizacja i zywioły. Monografie Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa: 236–245.
• Janicki G., 2016. System stoku zmywowego i jego modelowanie statystyczne – na przykładzie Wyżyn Lubelsko-Wołyńskich. Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Janicki G., Kociuba W., Rodzik J., Zgłobicki W., 2010. Ekstremalne procesy geomorfologiczne we wschodniej części wyżyn polskich – warunki występowania i oddziaływanie na rzeźbę. In: E.Smolska, J.Rodzik (eds), Procesy erozyjne na stokach użytkowanych rolniczo (metody badań, dynamika i skutki). Prace i Studia Geograficzne 45: 11–28.
• Janicki G., Zgłobicki W., 1998. Geomorfologiczne skutki ulewy (z 16 września 1995 r.) w okolicy Garbowa na Wyżynie Lubelskiej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio B 53(6): 109–129.
• Józefaciuk A., Józefaciuk C., 1995. Erozja agroekosystemów. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa.
• Klimek M., 1995. Soil cover in the experimental drainage basin of Dworski Potok (Wieliczka Foothills). In: L.Kaszowski (ed), Struktura i funkcjonowanie środowiska przyrodniczego Progu Karpat. Zeszyty Naukowe UJ, Prace Geograficzne 100: 99–111.
• Kostrzewski A., Klimczak R., Stach A., Zwoliński Z., 1989. Morphologic effect of heavy rainfall (24 May, 1983) over relief features of the scarpland in the middle Parsęta valley, West Pomerania, Poland. Quaestiones Geographicae, Special Issue 2: 101–110.
• Kostrzewski A., Klimczak R., Stach A., Zwoliński Z., 1992. Wpływ procesów katastrofalnych na funkcjonowanie współczesnego systemu denudacyjnego obszarów młodoglacjalnych – Pomorze Zachodnie. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 18A: 55–82.
• Lach J., 1985. Transformacja rzeźby wywołana gospodarczą działalnością człowieka w dorzeczu Mleczki. Folia Geographica, Series Geographica-Physica 17: 121–139.
• Majewski M., 2014. Wykorzystanie eksperymentu terenowego w badaniach erozji wodnej gleb w zlewni Chwalimskiego Potoku (Pojezierze Drawskie, górna Parsęta). Prace Geograficzne UJ 138: 57–66.
• Novara A., Gristina L., Saladino S.S Santoro A., Cerda A., 2011. Soil erosion assessment on tillage and alternative soil managements in a Sicilian vineyard. Soil & Tillage Research 117: 140–147.
• Olecki Z., 1970. Cours et effects d’une violente averse le 29 mai 1968 a Gaik-Brzezowa. Studia Geomorphologica Carpatho-Balcanica 4: 101–105.
• Rejman J., 2006. Wpływ erozji wodnej i uprawowej na przekształcenie gleb i stoków lessowych. Acta Agrophysica 136(3): 1–90.
• Rejman J., Brodowski R., 2005. Rill characteristics and sediment transport as a function of slope length during a storm event on loess soil. Earth Surface Processes and Landforms 30: 231–239.
• Rejman J., Brodowski R., 2010. Ocena erozji wodnej gleby lessowej na uprawach buraka cukrowego i pszenicy jarej na podstawie badań poletkowych. In: E.Smolska, J.Rodzik (eds), Procesy erozyjne na stokach użytkowanych rolniczo (metody badań, dynamika i skutki). Prace i Studia Geograficzne Uniwersytetu Warszawskiego 45: 215–228.
• Rejman J., Michiels P., Cadron W., Gabriels D., Dębicki R., 1990. Splash detachment on a silt loam soil with and without a plant cover of triticale. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 388: 161–168.
• Rejman J., Pawłowski M., Dębicki R., Link M., 1994. Stability of aggregates and erodibility of loess Soils. Polish Journal of Soil Science 27(2): 87–91.
• Rejman J., Rodzik J., 2006. Poland, In: J.B.Boardman, J.Poesen (eds), Soil Erosion in Europe. John Wiley & Sons Ltd., Chichester: 95–106.
• Rejman J., Usowicz B., 2002. Evaluation of soil loss contribution areas on loess soils in southeast Poland. Earth Surface Processes and Landforms 27: 1415–1424.
• Reniger A., 1950. Próba oceny nasilenia i zasięgów potencjalnej erozji gleb w Polsce. Roczniki Nauk Rolniczych 54(1): 1–59.
• Reniger A., 1955. Soil erosion in the Carpathian Mountains within the watershed of the stream Łukowica. Roczniki Nauk Rolniczych 71(F) 1: 149–210.
• Reniger A., 1957. Ilość materiału unoszonego ze zlewni podgórskiej rzeki Mleczki. Gospodarka Wodna 7: 344–347.
• Rodzik J., 2001. Wpływ rozczłonkowania stoku na zróżnicowanie erozji gleb uprawnych. Folia Universitas Agriculture Stetinensis, Agricultura 217(87): 201–204.
• Rodzik J., Janicki G., 2003. Local downpours and their erosional effects. Papers on Global Change IGBP 10: 49–66.
• Rodzik J., Janicki G., Zagórski P., Zgłobicki W., 1998. Deszcze nawalne na Wyżynie Lubelskiej i ich wpływ na rzeźbę obszarów lessowych. Dokumentacja Geograficzna 11: 45–68.
• Smolska E., 2003. Erozja powierzchniowa gleb na Pojezierzu Suwalskim i niektóre jej uwarunkowania klimatyczno-topograficzne. Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, Wydawnictwa SGGW Warszawa: 12 1(26): 12–23.
• Smolska E., 2005. Znaczenie spłukiwania w modelowaniu stoków młodoglacjalnych na przykładzie Pojezierza Suwalskiego). Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa.
• Smolska E., 2008. Rola opadów ekstremalnych w denudacji stoków młodoglacjalnych na przykładzie Pojezierza Suwalskiego. In: W.Florek (ed), Rola procesów ekstremalnych w kształtowaniu Rzeźby. Landform Analysis 8: 69–72.
• Smolska E., 2010. Spływ wody i erozja gleby na piaszczystym stoku w obszarze młodoglacjalnym – pomiary poletkowe (Pojezierze Suwalskie, Polska NE). In: E.Smolska, J.Rodzik (eds), Procesy erozyjne na stokach użytkowanych rolniczo (metody badań, dynamika i skutki). Prace i Studia Geograficzne Uniwersytetu Warszawskiego 45: 197–214.
• Stankoviansky M., 2002. Bahenné povodne – hrozba úvalín a suchých dolín. Geomorphologia Slovaca 2: 5–15.
• Stępniewski K., Demczuk P., Rodzik J., Siwek K., 2010. Związki między opadem deszczu, a spływem powierzchniowym i spłukiwaniem gleby na poletkach doświadczalnych o różnym użytkowaniu (Guciów – Roztocze Środkowe). In: E.Smolska, J. Rodzik (eds), Procesy erozyjne na stokach użytkowanych rolniczo (metody badań, dynamika i skutki). Prace i Studia Geograficzne Uniwersytetu Warszawskiego 45: 229–241.
• Święchowicz J., 2002a. The influence of plant cover and land use on slope-channel decoupling in a foothill catchment: A case study from the Carpathian Foothills, southern Poland. Earth Surface Processes and Landform 27: 463–479.
• Święchowicz J., 2002b. Linkage of slope and fluvial processes in sediment and solute export from a foothill catchment in the Carpathian Foothills of south Poland. Earth Surface, Processes and Landforms 27(12): 1389–1413.
• Święchowicz J., 2004. Role of extreme processes in slope transformation in the Carpathian Foothills). In: B.Izmaiłow (ed.), Przyroda – Człowiek – Bóg. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków: 83–91.
• Święchowicz J., 2008a. Soil erosion on cultivated foothill slopes during extreme rainfall events in the Wiśnicz Foothills of southern Poland. Folia Geographica, series Geographica Physica 39: 80–93.
• Święchowicz J., 2008b. Wpływ spłukiwania, sufozji i procesów eolicznych na współczesną ewolucję stoków Karpat fliszowych. In: L.Starkel, A.Kotarba, A.Kostrzewski, K.Krzemień (eds), Współczesne przemiany rzeźby Polski, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków: 80–94.
• Święchowicz J., 2009. Geomorphic and economic effects of heavy rainfall of 17 June 2006 at the Jagiellonian University’s farmland in Łazy (Wiśnicz Foothill). In: W.Bochenek, M.Kijowska (eds), The operation of the natural environment during economic transformatons in Poland, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Szymbark: 219–230.
• Święchowicz J., 2010a. Ekstremalne spłukiwanie i erozja linijna na stokach użytkowanych rolniczo w polskich Karpatach fliszowych. In: E.Smolska, J.Rodzik (eds), Procesy erozyjne na stokach użytkowanych rolniczo (metody badań, dynamika i skutki). Prace i Studia Geograficzne Uniwersytetu Warszawskiego 45: 29–48.
• Święchowicz J., 2010b. Spłukiwanie gleby na użytkowanych rolniczo stokach pogórskich w latach hydrologicznych 2007–2008. In E.Smolska, J.Rodzik (eds), Procesy erozyjne na stokach użytkowanych rolniczo (metody badań, dynamika i skutki). Prace i Studia Geograficzne Uniwersytetu Warszawskiego 45: 243–263.
• Święchowicz J., 2012a. Wartości progowe parametrów opadów deszczu inicjujących procesy erozyjne w zlewniach użytkowanych rolniczo. Uniwersytet Jagielloński, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzenne, Kraków.
• Święchowicz J., 2012b. Water erosion on agricultural foothill slopes (Carpathian Foothills, Poland). Zeitschrift für Geomorphologie 56 (Suppl.) 3: 21–35.
• Święchowicz J., 2016. Podatność na erozję wodną gleb wytworzonych z pyłowych utworów lessopodobnych (Przedgórze Brzeskie, Polska południowa). In: J.Święchowicz, A.Michno (ed), Wybrane zagadnienia geomorfologii eolicznej. Monografia dedykowana dr hab. Bogdanie Izmaiłow w 44. rocznicę pracy naukowej, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków: 331–366.
• Święchowicz J., 2017. Assessment of natural and anthropogenic conditions for soil erosion by water in agricultural catchment in Poland. Geographia Cassoviensis 11(1): 89–105.
• Święchowicz J., Michno A., 2005. Obszar badań. In: M.Żelazny (ed.), Dynamika związków biogennychw wodach opadowych, powierzchniowych i podziemnych w zlewniach o różnym użytkowaniuna Pogórzu Wiśnickim. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków: 29–42.
• Szewrański S., 2009. Rozbryzg jako forma erozji wodnej gleb lessowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego, Wrocław.
• Szpikowski J., 2001. Wzajemne relacje rozbryzgu i spłukiwania jako przejaw zmienności erozji wodnej gleb na stokach o zróżnicowanym użytkowaniu rolniczym (Zlewnia Chwalimskiego Potoku, Górna Parsęta). Folia Universitatis Agriculturae Stetinensis 217(87): 221–226.
• Szpikowski J., 2010. Uwarunkowania i wielkość rozbryzgu gleby na podstawie pomiarów na powierzchniach testowych w zlewni Chwailimskiego Potoku. In: E.Smolska, J.Rodzik (eds). Procesy erozyjne na stokach użytkowanych rolniczo (metody badań, dynamika i skutki). Prace i Studia Geograficzne Uniwersytetu Warszawskiego 45: 181–196.
• Teisseyre AK., 1994, Spływ stokowy i współczesne osady deluwialne w lessowym rejonie Henrykowa na Dolnym Śląsku. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Geologiczno-Mineralogiczne 43:1–218.
• Wischmeier W.H., Smith D.D., 1978. Predicting rainfall erosion losses – a guide to conservation planning. Agricultural Handbook 537.
• Zgłobicki W., 2002. Dynamika współczesnych procesów denudacyjnych w północno-zachodniej części Wyżyny Lubelskiej. Wydawnictwo UMCS, Lublin.