Obsługa maszyn ręcznych z napędem elektrycznym – obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego

• Autorzy: Dąbrowski A. , Tokarski T.

Warianty tytułu

EN

Hand held electric tools operation - the workload of musculoskeletal system

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zapotrzebowanie na maszyny ręczne, w tym z napędem elektrycznym, wzrastało na świecie średnio o 4,4% każdego roku osiągając w 2015 roku wartość ok. 27,3 mld USD. Stosowanie tych maszyn powoduje powstawanie zagrożeń dla układu mięśniowo szkieletowego. Na kończyny górne operatora przenoszone są momenty obrotowe (tzw. momenty utyku – np. skutek zakleszczenia narzędzia w materiale obrabianym). Podczas badań symulowano obciążenie mięśni operatorów, trzymających za uchwyty pracujące dwa rodzaje wiertarek elektrycznych (o różnej mocy). Moment przenoszony na ręce operatorów powstawał na skutek zahamowania ruchu narzędzi przez hamownię. Do badań zastosowano aparaturę służącą do pomiaru aktywności elektrycznej mięśni – elektromiografię powierzchniową (sEMG). Badano obciążenie mięśni przedramienia, ramienia i obręczy barkowej - lewej i prawej części ciała. Zaobserwowano różne wartości obciążenia mięśni w zależności od pionowego i poziomego ustawienia maszyny ręcznej oraz od sposobu trzymania wiertarki za uchwyty (jedną ręką, oburącz). Dla ustalonych momentów generowanych przez maszyny, wybrane mięśnie miały większe obciążenie w odniesieniu do pozostałych. Przy projektowaniu i stosowaniu maszyn ręcznych na stanowiskach pracy należy brać pod uwagę najbardziej niekorzystne warunki obciążenia. Uwzględnienie takich warunków pozwoli zapobiec powstawaniu dolegliwości lub urazów układu mięśniowo – szkieletowego operatorów.

EN

Demand for hand-held power tools, including electric tools rose in the world on average by the 4.4% per year, achieving in 2015 the value of ca. 27.3 billion USD. The use of these machines causes the risk for musculoskeletal system. Torques are being transferred to upper limbs of the operator (so called pull-out torque - e.g. the effect of tool jam in the workpiece). During the tests loads of operators muscles was simulated, during holding by handles of two working types of hand held electric drills (with different power). The torque transferred to the operators hands was the result of tools move being stopped on the engine test bench. The testing apparatus was used to measure electric activity of the muscles – surface electromyography (sEMG). There were measured load of the muscles of the forearm, arm and shoulder girdle - the left and right parts of the body was recorded. Different values of muscle load were observed, depending on the vertical and horizontal position of the hand-held machine and the way of holding the drill grips (one hand, both hands). For fixed moments generated by the machines, the selected muscles had greater workload in relation to others. Therefore, when designing and applying these machines at workplaces the most unfavorable load conditions should be taken into account. It will help to prevent musculoskeletal disorders or injuries of the operators.

Słowa kluczowe

PL

maszyny ręczne z napędem elektrycznym; obciążenie mięśni; sEMG

EN

hand held electric tools; muscles load; sEMG

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Górnośląski Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 1 (109)
• Strony: 57--61
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Dąbrowski A.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

autor

Tokarski T.

• Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

Bibliografia

• [1]. EU Consult. Analiza sektora narzędziowego w powiecie bytowskim. Strategia i kwalifikacje – nasze narzędzia na zmiany w gospodarce. Projekt realizowany ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki. 8.1.2 Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie Program operacyjny Kapitał ludzki. Gdańsk, sierpień 2011. [Internet] http://www.powiatbytowski.pl/download/sektor_ narzedziowy.pdf. [dostęp: 03.02.2016 r.].
• [2]. PN-EN 60745-2-1:2010 Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym - Bezpieczeństwo użytkowania - Część 2-1: Wymagania szczegółowe dotyczące wiertarek i wiertarek udarowych.
• [3]. Forsman M., Cyren H., Moller T., Kadefors R., Mathiassen S.E.: Activity in five muscles during joint securing using pneumatic nutrunners. International Journal of Industrial Ergonomics 29 (2002) 21–32.
• [4]. Mirka G.A., Shivers C., Smith C., Taylor J.: Ergonomic interventions for the furniture manufacturing industry. Part II–Handtools. International Journal of Industrial Ergonomics 29 (2002) 275–287.
• [5]. Dąbrowski A. Tokarski T.: Zadanie nr I.P.11 „Badania wpływu momentów obrotowych maszyn ręcznych na powstawanie obciążeń układu mięśniowo szkieletowego operatorów "Program wieloletni pn. „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy" III etap, okres realizacji: lata 2014-2016. Część B: Program realizacji badań naukowych i prac rozwojowych.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę