Biostratygrafia konodontowa dewonu górnego lubelszczyzny

• Autorzy: Narkiewicz K. , Bultynck P.

Warianty tytułu

EN

Conodont biostratigraphy of the Upper Devonianin the Lublin area (south-eastern Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbadano 203 próbki konodontowe, w tym 114 pozytywnych, z 15 profili wiertniczych, w większości z utworów franu formacji modryńskiej, a ponadto z fameńskiej formacji bychawskiej i firlejskiej. Ze 100 próbek z profili franu uzyskano 2139 okazów zaliczonych do 9 rodzajów, w obrębie których oznaczono 81 taksonów niższego rzędu. Czternaście gatunków znaleziono i udokumentowano w Polsce po raz pierwszy. Wobec braku form indeksowych wiek zespołów określano głównie na podstawie zestawienia zasięgów stratygraficznych wszystkich elementów znalezionych w próbce. Najwyższą część formacji telatyńskiej w centralnej części basenu lubelskiego, tuż poniżej podstawy formacji modryńskiej, zaliczono do franu dolnego (profile otworów Giełczew PIG 5, Mełgiew 2). Datowania utworów frańskich pozwalają też na zawężenie wieku poszczególnych ogniw tworzących formację modryńską. Udokumentowano diachronizm górnej granicy formacji modryńskiej, która wypada w famenie dolnym w profilu Opole Lubelskie IG 1, a w najwyższym franie w profilu Giełczew PIG 5. Granica franu z famenem biegnie w pobliżu granicy formacji modryńskiej i firlejskiej (Korczmin IG 1). Granica między formacją bychawską a firlejską w segmentach lubelskim i stężyckim przebiega w obrębie wyższego famenu dolnego albo niższego środkowego. W segmencie komarowskim datowanie stropowych partii formacji firlejskiej sugeruje natomiast, że dolna granica formacji hulczańskiej wypada w pobliżu granicy famenu dolnego i środkowego.

EN

Investigations were based on 203 conodont samples, including 114 positive, from 15 borehole sections mainly representative of the Modryń Formation (Frasnian), and also comprising the Famennian Bychawa and Firlej formations. The Frasnian conodont collection was obtained from 100 samples which contained 2139 specimens attributed to 9 genera and 81 lower rank taxa, including 14 species found and documented in Poland for the first time. Age of the assemblages was determined mainly basing on a comparison of stratigraphic ranges of all elements found in a sample. Uppermost part of the Telatyń Formation, just below the base of the Modryń Formation was ascribed to the Lower Frasnian in the Lublin (Central) Segment of the Lublin Basin (Giełczew PIG 5, Mełgiew 2). The conodont biostratigraphy of the Frasnian sections allows to constrain also the age of particular members constituting the Modryń Formation. Upper formation boundary appears diachronous, running in the Lower Famennian in the Opole Lubelskie IG 1 and in the uppermost Frasnianin the Giełczew PIG 5. The boundary between the Bychawa and Firlej formations in the Central and Stężyca (NW) segments is traced in the upper Lower Famennian or lower Middle Famennian. On the other hand, in the Komarów Segment (SE) the data from the uppermost part of the Firlej Formation suggest that the base of the overlying Hulcza Formation runs near the Lower/Middle Famennian boundary.

Słowa kluczowe

PL

biostratygrafia; taksonomia; konodonty; dewon górny; basen lubelski

EN

biostratigraphy; taxonomy; conodonts; Upper Devonian; Lublin Basin

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Prace Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2011
• Tom: T.196
• Strony: 193--254
• Opis fizyczny: Bibliogr. 98 poz., rys., tab., tabl., wykr.

Twórcy

autor

Narkiewicz K.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Bultynck P.

• Belgijski Królewski Instytut Nauk Przyrodniczych, ul. Gautier 29, B-1000 Bruksela, Belgia

Bibliografia

• 1. ABOUSSALAM Z.S., BECKER R.T., 2007 - New upper Givetianto basal Frasnian conodont faunas from the Tafilalt (Anti-Atlas, Southern Morocco). Geol. Quart., 51, 4: 345-374.
• 2. BECKER R.T. (red.), 2007 - Results of the voting on Givetian and Frasnian substages. W: Subcommission on Devonian Stratigraphy (red. R.T. Becker). SDS Newsletter, 22:2.
• 3. BECKER R.T. (red.), 2010 - Chief accomplishments and products in 2009. Frasnian substages. Famennian substages. W: Subcommission on Devonian Stratigraphy (red. R.T. Becker). SDS Newsletter, 25:9.
• 4. BECKER R.T., HOUSE M.R., 2000 - Devonian ammonoid zone sand their correlation with established series and stages boundaries. Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 220: 113-151.
• 5. BECKER R.T., HOUSE M.R., KIRCHGASSER W.T., 1993 - Devonian goniatite biostratigraphy and timing of facies movements in the Frasnian of the Canning Basin, Western Australia. Geol. Soc. Spec. Publ., 70; 293-321.
• 6. BEŁKA Z., KLUG C., KAUFMANN B., KORN D., DÖRING S., FEIST R., WENDT J., 1999 - Devonian conodont and ammonoid succession of the eastern Tafilalt (Ouidane Chebbi section), Anti-Atlas, Morocco. Acta Geol. Pol., 49, 1: 1-23
• 7. BRICE D., BULTYNCK P., DEUNFF J., LOBOZIAK S., STREEL M., 1979 - Données biostratigraphiques nouvelles sur le Givétien et le Frasnien de Ferques (Boulonnais, France). Ann. Soc. Géol. Nord, 108: 325-343.
• 8. BULTYNCK P., 1982 - Conodont succession and general faunal distribution across the Givetian-Frasnian boundary beds in the type area. W: Papers on the Frasnian-Givetian boundary (F. Bigey, D. Brice, P. Bultynck, M. Coen, M. Coen-Aubert,J. Drot, L. Jacobs, F. Lethiers, S. Loboziak, B. Mistiaen, A.N. Mouravieff, F. Paris, P. Sartenaer, M. Streel, D. Varchard): 34-59. Geol. Surv. Belgium.
• 9. BULTYNCK P., 2003 - Devonian Icriodontidae: biostratigraphy, classification and remarks on paleoecology and dispersal. Rev. Esp. Micropaleont., 35, 3: 295-314.
• 10. BULTYNCK P., MARTIN F., 1995 - Assessment of an old stratotype: the Frasnian/Famennian boundary at Senzeilles, Southern Belgium. Bull. Inst. Royal Sc. Nat. Belg., Sc. Terre, 65: 5-34.
• 11. BULTYNCK P., HELSEN S., HAYDUKIEWICZ J., 1998 - Conodont succession and biofacies in upper Frasnian formations (Devonian) from the southern and central parts of the Dinant Synclinorium (Belgium) - (Timing of facies shifting and correlation with late Frasnian events). Bull. Inst. Royal Sc. Nat. Belg., Sc. Terre, 68: 25-75.
• 12. DREESEN R., ORCHARD M., 1974 - “Intraspecific” morphological variation within Polygnathus semico status Branson & Mehl. International Symposium on Belgian Micropaleomtological Limits from Emsian to Visean, 21: 1-26.
• 13. DZIK J., 2002 - Emergence and collapse of the Frasnian conodont and ammonoid communities in the Holly Cross Mountains, Poland. Acta Palaeont. Pol., 47, 4: 565-650.
• 14. DZIK J., 2006 - The Famennian “Golden Age” of conodonts and ammonoides in the Polish part of the Variscan sea. Paleont. Pol., 63.
• 15. GOUWY S., BULTYNCK P., 2000 - Graphic correlation of Frasnian section (Upper Devonian) in the Ardennes, Belgium. Bull. Inst. Royal Sc. Nat. Belg., Sc. Terre, 70: 25-52.
• 16. HAJŁASZ B., 1975 - Tentakulity środkowego i górnego dewonu z otworu wiertniczego Solarnia IG 1.Kwart. Geol., 19,4: 906-907.
• 17. HELMS J., 1961 - Die “nodocostata-Gruppe” der Gattung Polygnathus. Oberdevonische Conodonten. Geologie,6: 674-711.
• 18. HOUSE M.R., FEIST R., KORN D., 2000 - The Middle/Upper Devonian boundary GSSP at Puech de la Suque, Southern France. Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 225: 49-58.
• 19. KALIŚ J., 1969 - Wstępna stratygrafia serii górnodewońskich z niektórych wierceń zachodniej części niecki lubelskiej. Acta Geol. Pol.,19, 4: 805-821.
• 20. KLAPPER G., 1989 - The Montagne Noire Frasnian (Upper Devonian) conodont succession. W: Devonian of the World (red. N.J. McMillian i in.). Can. Soc. Petr. Geol. Mem., 14, 3: 449-468.
• 21. KLAPPER G., 1990 - Frasnian species of the Late Devonian conodont genus Ancyrognathus. J. Paleont., 64, 6: 998-1025.
• 22. KLAPPER G., 1997 - Graphic correlation of Frasnian (Upper Devonian) sequences in Montagne Noire, France, and western Canada. Geol. Soc. Amer. Spec. Paper, 321: 113-129.
• 23. KLAPPER G., 2007a - Conodont taxonomy and the recognition of the Frasnian/Famennian (Upper Devonian) Stage Boundary. Stratigraphy, 4, 1: 67-76.
• 24. KLAPPER G., 2007b - Frasnian (Upper Devonian) conodont succesion at Horse Spring and correlative sections, Canning Basin, Western Australia. J. Paleont., 81, 3: 513-537.
• 25. KLAPPER G., BECKER R.T., 1999 - Comparison of Frasnian (Upper Devonian) conodont zonations. Boll. Soc. Paleont. Italiana, 37, 2/3: 339-348.
• 26. KLAPPER G., FOSTER C.T. Jr., 1993 - Shape analysis of Frasnian species of the Late Devonian conodonts genus Palmatolepis. Pal. Soc. Mem., 32, J. Paleont., 67, suppl., 4: 1-35.
• 27. KLAPPER G., JOHNSON J.G., 1980 - Endemism and dispersal of Devonian conodonts. J. Paleont., 54, 2: 400-455.
• 28. KLAPPER G., JOHNSON J.G., 1990 - Revisions of Middle Devonian conodont zones. W: Lower and Middle Devonian brachiopod-dominated communities of Nevada, and their position in a biofacies-province-real model (red. J.G. Johnson). J. Paleont., 64, 6: 934-941.
• 29. KLAPPER G., LANE H.R., 1985 - Upper Devonian (Frasnian) conodonts of the Polygnathus biofacies, N.W.T., Canada. J. Paleont., 59, 4: 904-951.
• 30. KLAPPER G., ZIEGLER W., 1979 - Devonian conodont biostratigraphy. W: The Devonian System (red. M.R. House i in.). Spec. Papers Paleont., 23: 199-224.
• 31. KLAPPER G., FEIST R., BECKER R.T., HOUSE M.R., 1993 - Definition of the Frasnian/Famennian Stage boundary. Episodes, 6: 433-441.
• 32. KLAPPER G., KUZMIN A.V., OVNATANOVA N.S., 1996 - Upper Devonian conodonts from the Timan-Pechora region, Russia, and correlation with a Frasnian composite standard. J. Paleont., 70, 1: 131-152.
• 33. KLAPPER G., UYENO T.T., ARMSTRONG D.K., TELFORDP.G., 2004 - Conodonts of the Williams Island and Long Rapids Formations (Upper Devonian, Frasnian-Famennian) of the Onakawana B Drillhole, Moose River Basin, Northern Ontario, with a revision of Lower Famennian species. J. Paleont., 78, 2: 371-387.
• 34. KONONOVA L.I., ALEKSEEV A.S., BARSKOV I.S., REJMERS A.N., 1996 - Nowyje widy polignatidnych konodontow iz fraskowo jarusa maskowskoj sineklizy [New species of Polygnatid conodonts from Frasnian of Moskow Syneclise]. Paleont. Żurnał, 3: 94-99.
• 35. KHRUSTCHEVA E.N., KUZMIN A.V., 1996 - Nowyje pozdniefranskije konodonty roda Palmatolepis iz Lyajolskoj cbity Jużnovo Timana [New Upper Frasnian species of Palmatolepis (Conodonta) from Lyaiol Formation on South Timan]. Paleont.Żurnał, 3: 90-93.
• 36. KUZMIN A.V., 1995 - Niżnaja granica franskowo jarusa na Ruskoj platformie (The Lower Boundary of the Frasnian Stage in the Russian Platform). Stratigrafia. Geołogiczeskaja Koreljacja, 3, 3: 111-120.
• 37. KUZMIN A.V., 2001 - Nowyje widy konodontow iz franskich otłożenij Sredniego Timana (New Conodont Species from the Frasnian of the Middle Timan). Paleont Żurnał, 4: 65-72.
• 38. LITVINOVA M., 1996 - Polygnathus mosquensis. W: Nowyje franskije polignatidy centralnych rajonov Ruskoj platformy [Some new Frasnian species of Polygnathusgenus (Conodonta) from the central part of the Russian Platform]. (red. N.S. Ovnatanova i L.I. Kononova). Paleont. Żurnał, 1: 54-60.
• 39. MATYJA H., 1974 - A new conodont species from the Famennian of Poland. Bull. Acad. Polon. Sci., Ser. Sc. Biol., 24, 4: 663-702.
• 40. MATYJA H., 1993 - Upper Devonian of Western Pomerania. Acta Geol. Pol., 43, 1/2: 28-94.
• 41. MATYJA H., ̄BIKOWSKA B., 1974 - Stratygrafia dewonu górnego profilu wiercenia Minkowice 1 (basen lubelski). Acta Geol. Pol., 24, 4: 663-694.
• 42. MATYJA H., ̄BIKOWSKA B., 1985 - Stratygrafia dewońskiej serii węglanowej z kilku wierceń w rejonie Lublina. Prz. Geol., 33, 5: 259-263.
• 43. METZGER R.A., 1994 - Multielement reconstructions of Palmatolepis and Polygnathus (Upper Devonian, Famennian) from the Canning Basin, Australia, and Bactrian Mountain, Nevada. J. Paleont., 68, 3: 617-647.
• 44. MIŁACZEWSKI L., 1972 – Znalezisko Manticoceras adorfense Wedekinnd a problemy dewonu górnego na Lubelszczyźnie. Kwart. Geol., 16, 3: 576-586.
• 45. MIŁACZEWSKI L., 1981 - Dewon południowo-wschodniej Lubelszczyzny. Pr. Inst. Geol., 101.
• 46. MIŁACZEWSKI L., RADLICZ K., NEHRING M., HAJŁASZ B.,1983 - Osady dewonu w podłożu północno-zachodniej części lubelskiego odcinka niecki brzeżnej. Biul. Inst. Geol., 334: 23-56.
• 47. MOURAVIEFF A.N., 1982 - Conodont stratigraphic scheme of the Frasnian of the Ardennes. W: Papers on the Frasnian-Givetian boundary (F. Bigey, D. Brice, P. Bultynck, M. Coen, M. Coen-Aubert, J. Drot, L. Jacobs, F. Lethiers, S. Loboziak, B. Mistiaen, A.N. Mouravieff, F. Paris, P. Sartenaer, M. Streel, D. Varchard): 101-118. Geol. Surv. Belgium.
• 48. MÜLLER K.J., MÜLLER E.M., 1957 - Early Upper Devonian (Independence) conodonts from Iowa, part I. J. Paleont., 31,6:1069-1108.
• 49. NARKIEWICZ K., 2007 - Biostratygrafia utworów franu (dewon górny) z obszaru rowu lubelskiego na podstawie konodontów. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 50. NARKIEWICZ K., 2011 - Biostratygrafia konodontowa środkowego dewonu obszaru radomsko-lubelskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 196: 147-192.
• 51. NARKIEWICZ K., BULTYNCK P., 2007 - Conodont biostratigraphy of shallow marine Givetian deposits from the Radom-Lublin area, SE Poland. Geol. Quart., 57, 4: 419-442.
• 52. NARKIEWICZ K., BULTYNCK P., 2010 - The Upper Givetian (Middle Devonian) subterminus conodont Zone in North America, Europe and North Africa. J. Paleont., 84, 4: 588-625.
• 53. NARKIEWICZ K., NARKIEWICZ M., 2008 - The mid-Frasnian subsidence pulse in the Lublin Basin (SE Poland): sedimentary record, conodont biostratigraphy and regional signicance. Acta Geol. Pol., 58, 3: 287-301.
• 54. NARKIEWICZ M., 1994 - Nowa metoda separacji konodontów. Prz. Geol.,42, 4: 250.
• 55. NARKIEWICZ M., 2011 - Litostratygrafia, systemy depozycyjne i cykle transgresywno-regresywne dewonu basenu lubelskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 196: 53-146.
• 56. NARKIEWCZ M., DADLEZ R., 2008 - Geologiczna regionalizacja Polski - zasady ogólne i schemat podziału w planie podkenozoicznym i podpermskim. Prz. Geol., 56, 5: 391-397.
• 57. NARKIEWICZ M., POPRAWA P., LIPIEC M., MATYJA H., MIŁACZEWSKI L., 1998 - Pozycja paleogeograficzna i tektoniczna a rozwój subsydencji dewońsko-karbońskiej obszaru pomorskiego i radomsko-lubelskiego. Pr. Państw. Inst. Geol., 165: 31-46.
• 58. NEHRING M., 1979 - Konodonty dolnego famenu z profilu Maciejowic. Kwart. Geol., 23, 3: 517-527.
• 59. NEHRING-LEFELD M., MALEC J., WORONCOWA-MARCINOWSKA T., MATYJA H., HAJDUKIEWICZ J., CHOROWSKA M., 2003 - Typ, gromada Conodonta Eichenberg, 1930. Rząd Conodontophorida Eichenberg, 1930. W: Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych część Dewon (1b, z. 1) (red. L. Malinowska). Budowa Geologiczna Polski. Tom III: 536-606. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 60. NORRIS A.W., UYENO T.T., SARTENAER P., TELFORD P.G.,1992 - Brachiopod and conodont faunas from the Uppermost Williams Island Formation and Lower Long Rapids Formation (Middle and Upper Devonian), Moose River Basin, Northern Ontario. Geol. Surv. Canada Bull., 434: 1-133.
• 61. OVER J., 2007 - Conodont biostratigraphy of the Chattanooga Shale, Middle and Upper Devonian, southern Appalachian Basin, eastern United States. J. Paleont., 81, 6: 1194-1217.
• 62. OVNATANOVA N.S., 1969 - Nowyje wierchniedewonskije konodonty centralnych rajonow Ruskoj platformy i Timana. Tr. VNIGNI, 93: 139-141.
• 63. OVNATANOVA N.S., KONONOVA L.I., 1996 - Nowyje Franskije polignatidy centralnych rajonow Ruskoj Platformy [Some new Frasnian species of Polygnathusgenus (Conodonta) from the central part of the Russian Platform]. Paleont. Żurnal, 1:54-60.
• 64. OVNATANOVA N.S., KONONOVA L.I., 1999 – Shallow-water Frasnian conodont assemblages from central part of Russian Platform. Byull. Mosk. Ova Ispyt. Prir., Otd. Geol., 74, 1: 56-67.
• 65. OVNATANOVA N.S., KONONOVA L.I., 2001 - Conodonts and Upper Devonian (Frasnian) biostratigraphy of Central Regions of Russian Platform. Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 233: 1-115.
• 66. OVNATANOVA N.S., KONONOVA L.I., 2008 - Frasnian Conodonts from the Eastern Russian Platform. Paleont. J.,42, 10: 997-1166.
• 67. OVNATANOVA N.S., KUZMIN A.V., MENNER V.V., 1999 -The succession of Frasnian Conodont Assemblages in the type sections of the Southern Timan-Pechora Province (Russia). Boll. Soc. Paleont. Italiana, 37, 2/3: 349-360.
• 68. POŻ̄ARYSKI W., DEMBOWSKI Z. (red.), 1983 - Mapa geologiczna Polski i krajów ościennych bez utworów kenozoicznych, mezozoicznych i permskich 1:1 000 000. Inst. Geol. Warszawa.
• 69. PURNELL M.A., DONOGHUE P.C.J., ALDRIDGE R.J., 2000 - Orientation and anatomical notation in conodonts. J. Paleont., 74, 1: 113-122.
• 70. SANDBERG C.A., DREESEN R., 1984 - Late Devonian icriodontid biofacies models and alternate shallow-water conodont zonation. W: Conodont biofacies and provincialism (red. D.L. Clark). Geol. Soc. Amer., Spec. Paper, 196: 143-178.
• 71. SANDBERG C.A., ZIEGLER W., 1973 - Refinement of Standard Upper Devonian Conodont Zonation based on sections in Nevada and West Germany. Geol. Palaeont., 7: 97-122.
• 72. SANDBERG C.A., ZIEGLER W., 1979 - Taxonomy and biofacies of important conodonts of Late Devonian styriacus-Zone, United States and Germany. Geol. Palaeont., 13: 173-212.
• 73. SANDBERG C.A., ZIEGLER W., DREESEN R., BUTLER J.L.,1988 - Late Frasnian mass extinction: conodont event stratigraphy, global changes and possible causes. Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 102: 263-307.
• 74. SANDBERG C.A., ZIEGLER W., BULTYNCK P., 1989 – New Standard Conodont Zones and Early Ancyrodella Phylogenyacross Middle-Upper Devonian Boundary. Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 110: 195-230.
• 75. SANDBERG C.A., ZIEGLER W., DREESEN R., BUTLER J.A.,1992 - Conodont biochronology, biofacies, taxonomy and event stratigraphy around Middle Frasnian Lion Mudmound (F2h), Frasnes, Belgium. Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 150: 7-87.
• 76. SANNEMANN D., 1955a - Oberdevonishe Conodonten (toIIα). Senck. Leth., 36: 123-156.
• 77. SANNEMANN D., 1955b - Beitrag zur Untergliederung des Oberdevons nach Conodonten. N. Jb. Geol. Paläont. Abh., 100,3:324-331.
• 78. SAVAGE N.M., 1992 - Late Devonian (Frasnian and Famennian) conodonts from the Wadleigh Limestone, Southeastern Alaska. J. Paleont., 66, 2: 277-292.
• 79. SEDDON G., 1970 - Frasnian conodonts from the Sadler Ridge-Bugle Gap area, Canning Basin, Western Australia. J. Geol. Soc. Aust., 16, 2: 11-16.
• 80. SCHÜLKE I., 1995 - Evolutive Prozesse bei Palmatolepisin der frühen Famenne-Stufe (Conodonta, Ober-Devon). GöttingerArbeit. Geol. Paläont., 67: 1-108.
• 81. SCHÜLKE I., 1999 - Conodont multielement reconstructions from the early Famennian (Late Devonian) of the Montagne Noire (Southern France). Geol. Palaeont., SB3: 1-123.
• 82. STASIŃSKA A., NOWIŃSKI A., 1978 - Frasnian Tabulata of the South-Eastern Poland. Acta Palaeont. Pol., 23, 1: 199-219.
• 83. STREEL M., BRICE D., DEGARDIN J.-M., DERYCKE CI., DREESEN R., GROESSENS E., HANCE L., LEGRANDLAIN M., LETHIERS F., LOBOZIAK S., MAZIANE N., MILHAU B., MISTIAEN B., POTY E., ROHART J-C., SARTENA-ER P., THOREZ J., VACHARD D., BLIECK A., 1998 - Proposal for a Strunian Substage and a subdivision of the Famennian Stage into four Substages. SDS Newsletter, 15: 47-49.
• 84. SZULCZEWSKI M., 1972a - Dewon. Konodonty górnodewońskie i ich znaczenie stratygraficzne. W: Opole Lubelskie IG 1(red. A.M. Ż̄elichowski). Profile Głęb. Otw. Wiert. Inst. Geol., 3: 32-37.
• 85. SZULCZEWSKI M., 1972b - Stratygrafia górnego dewonu lubelskiego na podstawie konodontów. W: Kompleksowe metody i dobór środków dla badań geologicznych struktur wgłębnych. Problem węzłowy 01.1.1. Centr. Arch. Geol. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 86. UYENO T.T., 1974 - Conodonts of the Waterways Formation (Upper Devonian) of northeastern and central Alberta. Geol. Surv. Canada Bull., 232: 1-93.
• 87. VANDELAER E, VANDORMAEL C., BULTYNCK P., 1989 - Biofacies and refinement of conodont succession in the Lower Frasnian (Upper Devonian) of the Type Area (Frasnes-Nismes, Belgium). Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 117: 321-351.
• 88. WORONCOWA-MARCINOWSKA T., 2006 - Stratigraphic significance of co-occuring conodonts from the Holy Cross Mountains, study of the Polish Geological Institute collections -113. Ann. Soc. Geol. Pol., 76, 2: 113-160.
• 89. YOUNGQUIST W., 1945 - Upper Devonian conodonts from the Independence Shale (?) of Iowa. J. Paleont., 19, 4: 355-367.
• 90. ZHURAVLEV A.V., SOKIRAN E.V., EVDOKIMOVA I.O., DOROFEEVA L.A., RUSETSKAYA G.A., MAŁKOWSKI K.,2006 - Faunal and facies changes at the Early-Middle Frasnian boundary in the north-western East European Platform. Acta Palaeont. Pol., 51, 4: 747-758.
• 91. ZIEGLER W., 1962 - Taxionomie und Phylogenie Oberdevonischer Conodonten und ihre stratigraphische Bedeutung. Abh.Hessischen Land. Bodenforsch., 38:12-166.
• 92. ZIEGLER W. (red.), 1973 - Catalogue of Conodonts, I. Schweizerbart (Nägele und Obermiller), Stuttgart.
• 93. ZIEGLER W. (red.), 1975 - Catalogue of Conodonts, II. Schweizerbart (Nägele und Obermiller), Stuttgart.
• 94. ZIEGLER W. (red.), 1977 - Catalogue of Conodonts, III. Schweizerbart (Nägele und Obermiller), Stuttgart.
• 95. ZIEGLER W., SANDBERG, C.A., 1988 -Palmatolepis praetriangularisn. sp. W: Late Frasnian mass extinction: Conodontevent stratigraphy, global changes, and possible cases (red. R. Dreesen, J.L. Butler). Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 102,3: 298, 299.
• 96. ZIEGLER W., SANDBERG, C.A., 1990 - The Devonian conodontzonation. Cour. Forsch.-Inst. Senckenberg, 121: 1-115.
• 97. ZIEGLER W., SANDBERG C.A., 1997 - Proposal of boundaries for a late Frasnian Substage and for the subdivision of the Famennian Stage into three Substages. SDS Newsl., 14: 11, 12.
• 98. ZIEGLER W., OVNATANOVA N., KONONOVA L., 2000 - Devonian Polygnathids from the Frasnian of the Rheinisches Schiefergebirge, Germany, and the Russian Platform. Senck. Leth., 80, 2: 593-645.