Antropogeniczne zmiany krajobrazu związane z dawnym górnictwem węgla brunatnego na przykładzie polskiej części obszaru łuku Mużakowa

• Autorzy: Koźma J.

Warianty tytułu

EN

Anthropogenic landscape changes connected with the old brown coal mining based on the example of the polish part of the Muskau arch area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono zmiany pierwotnego krajobrazu geologicznego obszaru polskiej części Łuku Mużakowa wywołane dawnym odkrywkowym i podziemnym górnictwem węgla brunatnego, iłów ceramicznych oraz piasków i żwirów. Dla potrzeb identyfikacji form antropogenicznych wykorzystano metody wizualizacji numerycznego lidarowego modelu rzeźby terenu, w zestawieniu z historycznymi mapami topograficznymi i planami górniczymi. Wyniki ilościowej analizy form antropogenicznych z zastosowaniem metod analizy GIS, dostarczyły informacji na temat wykształcenia współczesnego krajobrazu pogórniczego.

EN

Changes of the primeval geological landscape due to former lignite, ceramic clays as well as sand and gravel open-cast and underground mining, in the Polish part of Muskau Arch have been discussed in this paper. For the purposes of identification the anthropogenic forms visualisation methods of high-resolution lidar terrain model have been used, in accordance with historical topographical maps and mining plans. The results of the quantitative GIS analysis of the anthropogenic forms made in the selected area, provided information on the contemporary post-mining landscape.

Słowa kluczowe

PL

krajobraz pogórniczy; antropogeniczne formy rzeźby terenu; dawne górnictwo węgla brunatnego; numeryczny model rzeźby terenu; GIS historyczny

EN

post-mining landscape; anthropogenic terrain forms; old brown coal mining; digital terrain model (DTM); historical GIS

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2016
• Tom: R. 57, nr 3
• Strony: 5--13
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz.

Twórcy

autor

Koźma J.

• Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy Oddział Dolnośląski, Wrocław

Bibliografia

• [1] Ciuk E., Piwocki M. Map of Brown Coal Deposits and Prospect Areas in Poland, 1:500 000, Państw. Inst. Geol., 1990, Warszawa, s. 21
• [2] Dyjor, S., Chlebowski Z. Budowa geologiczna polskiej części Łuku Mużakowa. Acta Universiatis Wratislaviensis Pr. Golog. Mneral. III No 192. 1973, Warszawa-Wrocław, s. 3-37
• [3] Jaros J. Słownik historyczny kopalń węgla na ziemiach polskich, Katowice, Wyd. II, Śl. Inst. Nauk., Katowice,1984, ISBN 83-00-00648-6, s. 200
• [4] Jędrczak A. Skład chemiczny wód pojezierza antropogenicznego w Łuku Mużakowskim. Wyd. WSInż. w Zielonej Górze, Seria Monografie Nr 5, 1992, s. 135
• [5] Kasiński J. R., Piwocki M. Dawne górnictwo węgla brunatnego na obszarze polskiej części łuku Mużakowa. W: Konf. Polsko-Niemiecka „Geopark Łuk Mużakowa - trangraniczny obszar ochrony georóżnorodności” (red. J. Koźma, M. Gawlikowska), 2003, s. 13-18. Państw. Inst. Geol. Warszawa
• [6] Koźma J., Kupetz M. The transboundary geopark Muskau Arch. Przegl. Geol., 52, 8/1, 2008, s. 692-698
• [7] Koźma J. Transgraniczny geopark Łuk Mużakowa. Prz. Geol. vol. 59, nr 4, 2011, s. 276-290
• [8] Kupetz M. Geologischer Bau und Genese der Stauchendmoräne Muskauer Faltenbogen. Brandenburgische Geowiss., 1997, Beitr. 4, 2 Kleinmachnow
• [9] Kupetz M. Die geomorphologie des Muskauer Faltenbogens im hochauflösenden digitalen Geländemodell. Brandenburgische Geowiss. Beitr 10, 1/2, 2003, Kleinmachnow, s. 19-28
• [10] Myga-Piątek U. Spór o pojęcie krajobrazu w geografii i dziedzinach pokrewnych. Prz. Geograf., 2001, 73: 163–176
• [11] Nieć M., Salamon E., Kawulak M. Poeksploatacyjny krajobraz geologiczny. [W:] Kształtowanie krajobrazu terenów poeksploatacyjnych w górnictwie. Wyd. AGH-Polit. Krakowska, 2003, Kraków, s. 195–207
• [12] Nita J. Ewolucja krajobrazu środkowej części Wyżyny Częstochowskiej - Aspekt przyrodniczy. W: K. German, J. Balon (red.), Przemiany środowiska przyrodniczego Polski i jego funkcjonowanie. 2001, Problemy ekologii krajobrazu, 10, Inst. Geograf. Gosp. Przestrz. UJ, Kraków, s.350–357
• [13] Nita J., Myga-Piątek U. Rola GIS w ocenie historycznych opracowań kartograficznych na przykładzie Wyżyny Częstochowskiej. Źródła kartograficzne w badaniach krajobrazu kulturowego. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego Nr 16, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec, 2012, 116-135
• [14] Schossig W., Kulke M. Braunkohlenbergbau auf dem Muskauer Faltenbogen. Cottbus 2006, s. 200, ISBN 3-9808035- -8-9, Förderverein Kulturlandschaft Niederlausitz e.V., Cottbus
• [15] Sperling D. Niederlausitzer Braunkohlenbergbau im 19. Jahrhundert - Findbuch Niederlausitzer Braunkohlengruben und bergrechtlicher Verleihungen. Cottbus 2005, s. 234, ISBN 3-9808035-9-7, Förderverein Kulturlandschaft Niederlausitz e.V., Cottbus
• [16] Sperling D. Historisches Wörterbuch zum Braunkohlenbergbau und zum Bergrecht. Cottbus 2004, s. 156;ISBN 3- -9808035-5-4, Förderverein Kulturlandschaft Niederlausitz e.V., Cottbus
• [17] Szady B. GIS w historii, Geodeta. Magazyn Geoinformacyjny, 2008, 4 (155), s. 35-38
• [18] Urbański, Łuk Mużakowa jako złożona struktura glacitektoniczna. Zeszyty Naukowe 134, Inżynieria Środowiska 14, 2007, Uniwersytet Zielonogórski, s. 179-190

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.