Kształtowanie się nowoczesnej szwedzkiej architektury i mieszkalnictwa - awangarda bez rewolucji

• Autorzy: Wojtkun G.

Warianty tytułu

EN

Development of modern architecture and housing of Sweden - avant-garde without revolution

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Konsolidacji środowiska twórców awangardowych, jaka dokonała się w drugiej połowie lat 20. XX stulecia w Europie, towarzyszyło zjawisko zgoła odmienne. W Szwecji uzyskało ono mocną podstawę, opierało się bowiem na wielowiekowej tradycji rzemiosła budowlanego i dynamicznym rozwoju rodzimej myśli technicznej zamiast na rewolucyjnym zerwaniu z przeszłością. Wydaje się, że odwołanie się skandynawskich zwolenników awangardy architektonicznej do tradycji odegrało kluczową rolę w kontekście społecznej akceptacji ich dokonań.

EN

Consolidation of the avant-garde environment which took place in the second half of the twenties of the twentieth century in Europe was accompanied by a contrary phenomenon. In Sweden it obtained a strong basis because in fact it based on a centuries-old tradition of building craft and dynamic development of native technical thought instead of a revolutionary breakdown with the past. It seems that the refer the Scandinavian followers of avant-garde architectural to the tradition played a crucial role in the context of social acceptance their accomplishments.

Słowa kluczowe

PL

CIAM; dom gubernatorski; domostwa na słupach; HSB; Piękniejsze sprzęty codziennego użytku; szwedzki funkcjonalizm; szwedzki wdzięk; Zdrowy dom dla każdego

EN

CIAM; gubernatorial house; houses on piles; HSB; Swedish functionalism; Swedish grace; healthy home

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 24/1
• Strony: 251--272
• Opis fizyczny: Bibliogr. 45 poz., rys.

Twórcy

autor

Wojtkun G.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Budownictwa i Architektury, Instytut Architektury i Planowania Przestrzennego, Zakład Projektowania Architektonicznego

Bibliografia

• [1] Arnstberg K.-O., Miljonprogrammet, Stockholm, Carlssons Bokförlag 2000, ISBN 91–7203–913–2.
• [2] Asplund G., Gahn W., Markelius S., Paulsson G., Sundahl E., Åhrén U., Acceptera, Stockholm, Bokförlagsaktieholnget Tiden 1931.
• [3] Barucki T., Architektura Szwecji, w: Mała encyklopedia architektury, Warszawa, Arkady 1989, ISBN 83–213–3253–3.
• [4] Chrzanowski K., Historia Szwecji, http://www.szwecja.filo.pl/index.php?id=hist, dostęp: 19.03.2015.
• [5] Drucka N., Finlandia, wyd. 1, Warszawa, Wiedza Powszechna 1969.
• [6] Englund P., Lata wojen, Kraków, Oficyna Wydawnicza FINNA 2010, ISBN 978–83–899–29–341.
• [7] Francja, w: Encyklopedia Powszechna PWN, t. 2, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN 1998, ISBN 83–01–110965–9.
• [8] Fröding A., Bagaregården, Det Gamla Göteborg, http://gamlagoteborg.se/2014/08/23/bagaregarden/, dostęp: 01.04.2015.
• [9] Graham J., Housing in Scandinavia. Urban and rural, Chapel Hill, The University of North Carolina Press 1940.
• [10] Griffiths T., Skandynawia: wojna z trollami. Historia, kultura, artyści od czasów Napoleona do Stiega Larssona, Warszawa, AMF Plus Group 2011, ISBN 978–83–60532–19–5.
• [11] Häggmark E., Tanken bakom HSB, http://www.hsb-historien.se/utmanare-ibostadsbranchen/ tanken-bakom-hsb/, dostęp: 15.02.2015.
• [12] Höstmad P., Yttrande över Program för Fixfabrikområdet, Yimbygbg, http://gbg.yimby.se/tag/kungsladug%C3%A5rd, dostęp: 15.03.2015.
• [13] Jonson L., Rzemiosło artystyczne i wzornictwo przemysłowe, Kultura Szwedzka, Instytut Szwedzki 1999, KZ 111a, s. 1–8, ISSN 1101–6183.
• [14] Kristoffersson S., Pionjärerna som lärde oss skilja på fint och fult, http://www.svd.se/kultur/understrecket/pionjarerna-som-larde-oss-skilja-pa-fint-ochfult_4207077.svd, dostęp: 20.03.2015.
• [15] KZRSS „Społem”, Historia Społem, http://kzrss.spolem.org.pl/index.php/o-spolem/historia, dostęp: 10.03.2015.
• [16] Latour S., Szymski A., Rozwój współczesnej myśli architektonicznej, Warszawa, PWN 1985, ISBN 83–01–04878–X.
• [17] Lindberg B., Brommabygden, Stockholm, Ehlins – Folkbildningsförlaget AB 1957.
• [18] Lisowski B., Skrajnie awangardowa architektura XX wieku (1900–1914), Zesz. Nauk. nr 2, Seria Architektura, nr 7, Politechnika Krakowska 1962.
• [19] McMeekin S., Największa grabież w historii. Jak bolszewicy złupili Rosję, wyd. 1, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2013, ISBN 978–83–233–3572–6.
• [20] Melvin J., Architektura. Kierunki, mistrzowie, arcydzieła, Poznań, Elipsa Publicat S. A. 2007, ISBN 978–83–245–9502–0.
• [21] Näsström G., Svensk Funktionalism, Malmö, Lundgrens Söners boktryckeri 1930.
• [22] Nordström A., Om arbetarbostader i Stockholm under 1800-talets senare del, Bilaga, Bih. Nr 33, år 1948.
• [23] Nödbostäder i Stockholm, http://www.wikiwand.com/sv/N%C3%B6dbost%C3%A4der_i_Stockholm, dostęp: 02.04.2015.
• [24] Piórowa M. (opr.), W. Morris o architekturze i problemach społecznych, Materiały i Studia, Instytut Podstawowych Problemów Planowania Przestrzennego Politechniki Warszawskiej, Warszawa, PWN 1967.
• [25] Riksbyggen, En hållbar berättelse. Verksamhetsberättelse och hållbarhetsredovisning 2010, Stockholm, 2011.
• [26] Rosenhall F., Krönika: Hur utvecklar man en paradgata?, http://gbg.yimby.se/2010/08/kronika-hur-utvecklar-man_2898.html, dostęp: 21.03.2015.
• [27] Rottermund A., Potop szwedzki pozbawił nas najcenniejszych dóbr, PAP, http://odkrywcy.pl/kat,122994,title,Potop-szwedzki-pozbawil-nas-najcenniejszychdobr, wid,14842477,wiadomosc.html, dostęp: 15.02.2015.
• [28] Santana P.L., Asplund G., Gahn W., Markelius S., Paulsson G., Sundahl E., Åhrén U, Universidad de Sevilla, Acceptera. Proyecto, Progreso, Arquitectura, Arquitecturas en común Noviembre 2014, 11, Año V, s. 120–122, ISBN 2173–1616, ISSN 2171–6897.
• [29] Sidén J.-O., 1930-talet – stenstaden, Sveriges Hembygdsförbund, http://www.hembygd.se/essingeoarna/lilla-essingen-historik/1930-talet-stenstaden/, dostęp: 21.03.2015.
• [30] Sienicki S., Wystawa Sztokholmska 1930 r., Przegląd Techniczny. Tygodnik poświęcony sprawom techniki i przemysłu, 8 października 1930, nr 40, t. LXIX, s. 741–744.
• [31] Smoleński J., Trochę inna Szwecja, Szwecja. Przewodnik nieturystyczny, wyd. I, Warszawa, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2010, ISBN 978–83–61006–88–6.
• [32] Sojka S., Reformacja w Skandynawii. Cz. I: Szwecja i Finlandia, http://histmag.org/Reformacja-w-Skandynawii.-Cz.-I-Szwecja-i-Finlandia-9786, dostęp: 10.04.2015.
• [33] Stockholms stad. Stockholmskällan, http://www.stockholmskallan.se/Soksida/Post/?nid=16799, dostęp: 15.03.2015.
• [34] Strong A.L., Planned Urban Environments. Sweden, Finland, Israel, The Netherlands, France, Baltimore and London, The Johns Hopkins Press 1971, ISBN–0–8018–1245–3.
• [35] Sztokholm, Demografia, http://pl.wikipedia.org/wiki/Sztokholm, dostęp: 10.03.2015.
• [36] Szwecja, w: Encyklopedia Powszechna, Wrocław, Larousse 2006, s. 1796, ISBN 83–89771–51–9.
• [37] Syrkus H., Ku idei osiedla społecznego 1925–1975, Warszawa, PWN 1976.
• [38] Syrkus H., Społeczne cele urbanizacji. Człowiek i środowisko, Warszawa, PWN 1984, ISBN 83-01-03388-6.
• [39] Tuffelli N., Klasycy sztuki. Sztuka XIX wieku, HPS, Warszawa 2007, ISBN 978–83–60688–23–6.
• [40] Vogler P., Kühn E., Medizin und Städtebau. Ein Handbuch für Gesundheitlichen Städtebau, München–Berlin–Wien, Verlag von Urban & Schwarzenberg 1957.
• [41] Winiecki J., Ewolucja szwedzkiego modelu gospodarki, Ruch prawniczy, ekonomiczny i socjologiczny 2012, R. LXXIV, z. 4, 123–147.
• [42] Wærn R., Architektura Szwecji, Instytut Szwedzki, Kultura Szwedzka 2002, KZ 109b, s. 1–6, ISSN 1101–6183.
• [43] Wisth B., Äppelviken – landets vackraste trädgårdsstad, http://www.villaaktuellt.se/appelviken-landets-vackraste-tradgardsstad, dostęp: 02.02.2015.
• [44] Wisth B., Äppelviken, Stockholm,http://www.bebyggelseregistret.raa.se/bbr2/miljo/visaHelaBeskrivningen.raa;jsessionid=258A 0FCE253B6C6E3E5927C566859FB7?miljoId=21200000003819, dostęp: 04.03.2015.
• [45] Zając M., Wiara w Finlandii. Uczciwy jak luteranin, Tygodnik Powszechny, 13 kwietnia 2003, nr 15 (2805), http://www.tygodnik.com.pl/unia/finalndia/fin12.php, dostęp: 10.04.2015.