Społeczny komitet odnowy zabytków Krakowa: geneza, doświadczenia, program

• Autorzy: Krasnowolski Bogusław

Warianty tytułu

EN

Civic Committee for the Restoration of Cracow Heritage: origin, experience, programme

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The Committee (acronym: SKOZK) was established in 1978, following listing Krakow as a world heritage site. It fulfilled expectations from the past, when heritage assets were damaged by industrial pollution and state ideology curtailed financing of works on sacred and private grounds. An undoubted strength of the early time was the recognition of Krakow heritage protection as a matter of state importance, while the domination of political circumstances remained a weakness. The political transformation of 1989/90 changed the environment: SKOZK was now dominated by heritage preservation milieus, and members were appointed by the President of the Republic of Poland, and his Chancellery provided a major part of financial means. As grants generally cover up to 50% of the cost, the fund has a stimulating role as beneficiaries need to find sources for matching funds. Since 1990, the Committee’s activity has concentrated on the most valuable complexes: Wawel, the historical centre of the city, former town of Kazimierz with Jewish quarter, and the most treasurable enclaves situated on the outskirts of the city. Achievements of SKOZK include development of a model for cooperation between private (NGO) and public (central and territorial authorities) sectors, definition of strategic goals, and a priority of the ensuing tasks.

Słowa kluczowe

PL

Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa; SKOZK; ochrona dziedzictwa; zarządzanie dziedzictwem

EN

SKOZK; Civic Committee for the Restoration of Cracow Heritage; heritage protection; heritage management

• Wydawca: Polski Komitet Narodowy Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS ; Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Ochrona Dziedzictwa Kulturowego
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 4
• Strony: 7--14
• Opis fizyczny: Bibliogr. 81 poz.,

Twórcy

autor

Krasnowolski Bogusław

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie Polska

Bibliografia

• 1. „Dziennik Ustaw” nr 21/1985, poz. 90.
• 2. „Quo vadis, Cracovia?” Jaki jest Kraków, a czym i jaki ma być w przyszłości? Wybór materiałów V Forum Dyskusyjnego z cyklu „Problemy ekologiczne Krakowa”, Kraków 1981, wyd. II, Kraków 1985.
• 3. Badania materiałów i technologia konserwacji kamienia: Procyk Wiesław, Marmury królewskie – zjawisko wietrzenia i problemy konserwacji, wyd. ASP Warszawa 1998.
• 4. Białko P., Konserwacja elewacji zewnętrznych Zamku, „Renowacje” 2000, nr 3.
• 5. Białko P., Odnowienie elewacji Zamku Królewskiego na Wawelu. Wybrane problemy, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Krakowskiego”, 1996, nr 5.
• 6. Białko P., Sień wjazdowa pałacu wawelskiego. Uwagi po konserwacji, „Studia Waweliana” 4, 1995.
• 7. Bochnak W., Bochnak T., Wyniki prac konserwatorskich przy srebrnych częściach ołtarza w Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu, „Studia Waweliana” XIII, 2007.
• 8. Chrzanowski T., Czy Kraków jest rewaloryzowany? Nie!, „Tygodnik Powszechny” 1981, nr 11.
• 9. Chrzanowski T., Dorobek i doświadczenie Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, [w:] Dziedzictwo i rozwój.
• 10. Chrzanowski T., Hanna Pieńkowska 1917–1976, „Biuletyn Historii Sztuki” XXX, 1977, nr 4.
• 11. Czyżewski K. J., Konserwacja ołtarza i tabernakulum w kaplicy Batorego w Katedrze na Wawelu, „Studia Waweliana” V, 1996.
• 12. Dayczak Domanasiewicz M., Krótki zarys dziejów Wydziału Konserwacji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (1950–1990), „Ochrona Zabytków”, XLIII, nr 4.
• 13. Drogi współczesnej konserwacji: aranżacja – ekspozycja – rekonstrukcja. Profesorowi Józefowi E. Dutkiewiczowi w 30 rocznicę śmierci, (red.) M. Ostaszewska, „Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP” IX, 1999, cz. 1.
• 14. Dzieło sztuki w konserwacji, katalog wystawy, (red.) M. Dayczak Domanasiewicz, Kraków 1976.
• 15. Fischinger A., Lata 1990–2005, [w:] Zamek królewski na Wawelu. Sto lat odnowy (1905–2005), (red.) P. Dettloff, M. Fabiański, A. Fischinger, Kraków 2005.
• 16. Fischinger A., Prace konserwatorskie na Wawelu w latach 1990–2000, „Renowacje” 2000, nr 3.
• 17. Fischinger A., Zarys programu całościowego odnowienia i konserwacji zabytków wzgórza wawelskiego do r. 2000, „Biuletyn Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa” 1992, nr 3–4.
• 18. Frey-Stecowa B., Rola grafiki w powstaniu renesansowych fryzów podstropowych w Zamku Królewskim na Wawelu, „Studia Waweliana” 6/7, 1997/1998.
• 19. Janczkowski J., Z problematyki adaptacji krakowskich fortów, [w:] Atlas Twierdzy Kraków, ser. II, t. 2, Kraków 2002.
• 20. Kalicińska M., Znane „nieznane”. Malowidła ścienne kościoła pw. Przemienienia Pańskiego przy klasztorze oo. Pijarów, „Renowacje” 1999, nr 1.
• 21. Kalinowski L., Małkiewiczówna H., Heine L., Karaszkiewicz P., Średniowieczne witraże Kościoła Mariackiego w Krakowie. Historia i konserwacja, „Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie” VII, 1997.
• 22. Kalinowski L., Przemówienie wygłoszone podczas pogrzebu Profesora Józefa Lepiarczyka, „Folia Historiae Atrium” XXIII, 1987.
• 23. Karaszkiewicz P., Heine L., Średniowieczne witraże z kościoła Mariackiego w Krakowie – problemy konserwatorskie, „Ochrona Zabytków” 1995, nr 1.
• 24. Karczmarczyk S., Stępień P., Konserwacja baszty Lubranki na Wawelu, [w:] Inżynieryjne problemy odnowy staromiejskich zespołów zabytkowych, Kraków 2004.
• 25. Karczmarczyk S., Zabezpieczenie stoków północnych wzgórza wawelskiego, „Renowacje” 2000, nr 3.
• 26. Konserwacja ołtarza: Wyszyńska Jadwiga, Konserwacja malowideł Georga Pencza z ołtarza w Kaplicy Zygmuntowskiej, „Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Zabytków” 15, 2004 nr 1–2.
• 27. Kosakowski E., Krużganki i komnaty wawelskie, „Renowacje” 2000, nr 3.
• 28. Koss A., Marczak J., Technika laserowa w konserwacji dzieł sztuki, „Renowacje i Zabytki” 2002, nr 2.
• 29. Kozieł K., Konserwacja południowych elewacji kaplic kościoła Św. Trójcy w Krakowie, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Krakowskiego” 1996, nr 5.
• 30. Kozłowski R., Stępień P., Zastosowanie tynków szerokooporowych do konserwacji zasolonych murów na przykładzie sieni wjazdowej do zamku na Wawelu, „Ochrona Zabytków”, XLVII, 1994, nr 3–4.
• 31. Krasnowolski B., Doktryny konserwatorskie a doświadczenia Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, [w:] Doktryny i realizacje konserwatorskie w świetle do-świadczeń krakowskich ostatnich 30 lat, (red.), B. Krasnowolski, WAM, Kraków 2011.
• 32. Krasnowolski B., Działalność krakowskich stowarzyszeń naukowych i twórczych w dziedzinie ochrony konserwatorskiej Krakowa, „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury PAN” XVII, 1983.
• 33. Krasnowolski B., Odnowa zabytków Krakowa. Geneza, cele, osiągnięcia, zamierzenia, wyd. „Renowacje i Zabytki”, Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, Kraków 2004.
• 34. Krasnowolski B., Poglądy konserwatorskie Mariana Korneckiego, „Biuletyn Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa”, XVIII, 2002.
• 35. Krasnowolski B., Problemy konserwatorskie dawnego Miasta Żydowskiego na krakowskim Kazimierzu w pracach Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, „Biuletyn Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa”, nr 39/1996.
• 36. Krasnowolski B., Profesor Tadeusz Bonifacy Chrzanowski (1926–2006), „Folia Historiae Atrium”, seria nowa, 12, 2009.
• 37. Krasnowolski B., Restauracja zespołu augustiańskiego na Kazimierzu. Z dziejów ochrony krakowskich zabytków, „Biblioteka Krakowska” 152, 2010.
• 38. Krasnowolski B., Wnętrze starego kościoła: sacrum, dokument, zabytek, [w:] Sacrum i sztuka – życie i sztuka, (red.) B. Major, J. Matyja, Miejska Galeria Sztuki, Częstochowa 2004.
• 39. Majewski M., Problematyka konserwatorska elewacji Collegium Maius w Krakowie, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Krakowskiego” 1996, nr 5.
• 40. Majewski M., Zachodnia elewacja Katedry na Wawelu, „Renowacje i Zabytki” 1999, nr 2.
• 41. Materiały z ogólnopolskiego seminarium metodologicznego poświęconego zagadnieniom metodyki i form kompleksowej dokumentacji prac badawczych i konserwatorskich odbytego w dniach 19–20.II.1973 r., (red.) H. Pieńkowska, M. Kornecki, „Materiały i Sprawozdania Konserwatorskie Województwa Krakowskiego”, Kraków 1973.
• 42. Niewalda W., Historia budowy, degradacji, badań i konserwacji Pałacu Biskupa Erazma Ciołka przy ul. Kanoniczej 17 w Krakowie, [w:] Doktryny i realizacje konserwatorskie w świetle doświadczeń krakowskich ostatnich 30 lat, (red.), B. Krasnowolski, WAM, Kraków 2011.
• 43. Niewalda W., Rojkowska H., Fortyfikacje kleszczowe Wawelu. Badania architektoniczne elewacji zewnętrznych, „Studia Waweliana” V, 1996.
• 44. Nowobilski J. A., Prace konserwatorskie w katedrze na Wawelu w ostatnim dziesięcioleciu, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Krakowskiego” 1996, nr 4.
• 45. Nykiel J., Uwagi o przebiegu prac konserwatorskich przy dekoracji Jana Matejki i wystroju kamieniarskim we wnętrzu Bazyliki Mariackiej w Krakowie w latach 1993–1999, [w:] Renowacja Bazyliki Mariackiej 1989–1999, Kraków 1999.
• 46. Paciorek M., Konserwacja ceglanych fasad kościoła św. Marka w Krakowie, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Krakowskiego” 1996, nr 5.
• 47. Piotrowski A., Konserwacja barokowej elewacji kościoła św. św. Piotra i Pawła w Krakowie, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Krakowskiego” 1996, nr 5.
• 48. Płuska I., Kaplica Zygmuntowska przy katedrze na Wawelu: konserwacja 2002–2004 w fotografiach, Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki, Warszawa 2005.
• 49. Płuska I., Konserwacja cegły – nowe ujęcie tematu, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Krakowskiego” 1966, nr 5.
• 50. Płuska I., Mamoń A., Konserwacja Kaplicy Zygmuntowskiej przy katedrze wawelskiej, „Wiadomości Konserwatorskie” XV, Kraków 2004.
• 51. Płuska I., Paciorek M., Kozieł K., Konserwacja ceglanych fasad gotyckiego kościoła św. Marka w Krakowie, „Ochrona Zabytków” 1995, nr 1.
• 52. Płuska I., Współczesne metody dokumentacji zastosowane w Kaplicy Zygmuntowskiej, „Rocznik Geomatyki” V, 2007, nr 8.
• 53. Problemy odnowy Krakowa. Materiały z narady konsultacyjnej w sprawie odnowy zespołów zabytkowych Krakowa 28 września 1978, Kraków 1978.
• 54. Program i kierunki działania Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa; publikowany: Odnowa zabytków Krakowa. Materiały i dokumenty, Kraków 2003.
• 55. Purchla J., Dziewiętnastowieczny Kraków jako problem konserwatorski, [w:] Przeszłość i przyszłość zabytkowego Krakowa. Materiały sesji naukowej Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa w roku 1990, (red.) J. M. Małecki, Kraków 1994.
• 56. Rembiś M., Smoleńska A., Charakterystyka i przejawy zniszczeń piaskowców zastosowanych w Kaplicy Zygmuntowskiej przy Katedrze Wawelskiej, [materiały konferencji] Kamień architektoniczny i dekoracyjny, AGH Kraków 2003.
• 57. Renowacja Bazyliki Mariackiej 1989–1999, Kraków 1999.
• 58. Rodzińska-Chorąży T., Włodarek A., Romańskie malowidła ścienne w południowej absydioli kościoła św. Andrzeja w Krakowie, [w:] Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Księga dedykowana Profesor Klementynie Żurowskiej, Kraków 2005.
• 59. Rusek B., Smoleńska A., Charakterystyka i przejawy zniszczeń kamieni budowlanych i dekoracyjnych zastosowanych w kościele św. Krzyża w Krakowie, „Ochrona Zabytków” LXVII, 2013, nr 1–4.
• 60. Sawicki M., Zagadnienia estetyczne powstałe w czasie odnowy elewacji kamienicy wg projektu Teodora Talowskego przy ul. Retoryka 1 w Krakowie, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Krakowskiego” 1996, nr 5.
• 61. Schaff R., Co mnie i Tobie Polsko… Eseje bez uprzedzeń, Fundacja Judaica, Kraków 1996.
• 62. Schuster-Gawłowska M., Skrzydła XV-wiecznego nie zachowanego ołtarza katedry, „Renowacje i Zabytki” 2000, nr 3.
• 63. Sławiński S., Hiżycka J., Rozwój przestrzenny gotyckiego gmachu Collegium Maius na podstawie badań architektonicznych prowadzonych w piwnicach, „Rocznik Krakowski” LXV–LXVI, 1999–2000.
• 64. Smólski J., Rekonstrukcja nawierzchni dziedzińca arkadowego (1995–2000), „Renowacje” 2000, nr 3.
• 65. Stępień P., Badania architektoniczne elewacji zamku na Wawelu, SW 9/10, 2000/2001.
• 66. Stępień P., Badania i konserwacja baszty Lubranki, „Studia Waweliana”XIII, 2007.
• 67. Stępień P., Elewacja wschodnia zamku i ogrody królewskie, „Renowacje” 2000, nr 3, Problematyka badawcza: Fabiański Marcin, Wawelskie wirydarze Zygmunta Starego, „Studia Waweliana” XIV, 2009.
• 68. Stępień P., Fortyfikacje Wawelu jako problem konserwatorski, „Czasopismo Techniczne”, zesz. 9, 2003 (nr specjalny).
• 69. Stępień P., Karczmarczyk S., Bereza W., Problemy konserwatorskie i technologiczne rewaloryzacji baszty Sandomierskiej na Wawelu, Inżynieryjne problemy odnowy staromiejskich zespołów zabytkowych, Kraków 2004.
• 70. Stępień P., Konserwacja ambitu i kaplic Archikatedry na Wawelu, „Renowacje i Zabytki” 1998, nr 3.
• 71. Stępień P., Konserwacja fortyfikacji Wawelu – projekty i realizacje w świetle doktryn konserwatorskich, [w:] Doktryny i realizacje konserwatorskie w świetle do¬świadczeń krakowskich ostatnich 30 lat, (red.), B. Krasnowolski, WAM, Kraków 2011.
• 72. Stępień P., Konserwacja portali gotycko-renesansowych we wnętrzach zamku na Wawelu, „Ochrona Zabytków” 48, 1995, nr 3–4.
• 73. Stępień P., Piwnica pod dziedzińcem arkadowym, „Renowacje” 2000, nr 3.
• 74. Stępień P., Problemy techniczne konserwacji fortyfikacji kleszczowych na Wawelu, „Studia Waweliana” V, 1996.
• 75. Stróżewska-Słaboń A., Sprawozdanie dotyczące kompleksowych prac konserwatorskich w latach 1992–1996 w kościele Św. Krzyża, [w:] Studia z dziejów kościoła Św. Krzyża, (red.) Kliś Zdzisław, cz. I, Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków 1997.
• 76. Tekielak A. M., Biblioteka Jagiellońska, prace konserwatorskie przy kamiennych elewacjach, „Renowacje” 1995, nr 5.
• 77. Weber J., Kozłowski R., Niszczenie i konserwacja średniowiecznych wątków ceglano-wapiennych w Krakowie, „Ochrona Zabytków” 1995, nr 1.
• 78. Węcławowicz T., Kaplica Mariacka w wawelskiej katedrze. Rozpoznanie stratygrafii wątków ceglanych i kamiennych ścian. Badania architektoniczne wykonane na zlecenie Międzyuczelnianego Instytutu Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki w Warszawie, Kraków 2008 (archiwum ASP w Warszawie).
• 79. Zalewski W., Mamoń A., Kaplica Świętokrzyska w katedrze wawelskiej, „Renowacje i Zabytki” 2000, nr 3.
• 80. Zalewski W., Prace konserwatorskie przy odsłonięciu i ekspozycji rezerwatu romańskiego we wnętrzu kościoła św. Andrzeja w Krakowie (2001–2003), [w:] Lapides viventes. Zaginiony Kraków wieków średnich. Księga dedykowana Profesor Klementynie Żurowskiej, Kraków 2005.
• 81. Zalewski W., Tendencje w zakresie konserwacji i restauracji malowideł ściennych w Krakowie na przykładzie historii konserwacji Kaplicy Świętokrzyskiej na Wawelu i działalności Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa, [w:] Doktryny i realizacje konserwatorskie w świetle doświadczeń krakowskich ostatnich 30 lat, (red.), B. Krasnowolski, WAM, Kraków 2011.