Szacunkowa moc cieplna wód podziemnych z kenozoicznych poziomów wodonośnych na bloku przedsudeckim

• Autorzy: Buczyński S.

Warianty tytułu

EN

Evaluation of thermal energy for groundwater in the Cenozoic aquifer of the Fore-Sudetic Block

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule zaprezentowano metodę szacowania wartości mocy cieplnej wody, ze szczególnym uwzględnieniem wody wydobywanej z ujęć komunalnych. Podstawowy parametr dla uzyskanych wyników stanowiła policzona temperatura wody podziemnej, która posłużyła do stworzenia map hydrotermicznych. Zastosowanie tej metody zaprezentowano na przykładzie kenozoicznych poziomów wodonośnych na bloku przedsudeckim. Na podstawie hydrogeologicznych, policzono przybliżoną moc cieplną możliwą do uzyskania przy użyciu sprężarkowych pomp ciepła z płytkich (o głębokości nieprzekraczającej 360 m) wód podziemnych. Według szacunkowej oceny, ilość mocy cieplnej możliwa do uzyskania na tym terenie wynosi ponad 147 MW. Jednak zasoby te rozłożone są nierównomiernie, dlatego też w artykule wytypowano obszary szczególnie korzystne do pozyskania mocy cieplnej dla celów grzewczych, ekonomicznie opłacalnej głównie dla niewielkich inwestycji, jak osiedla, domy jednorodzinne, domy wczasowe, szpitale, budynki biurowe, szkoły itp.

EN

The temperature of groundwater was used to produce hydrothermal maps of the Cenozoic aquifer in the Fore-Sudetic Block and to evaluate water thermal energy with special emphasis on the municipal groundwater intake. Based on empiric equations and regional climate-hydrogeologic data the approximate thermal energy was determined for the compressor heat pumps extracting shallow groundwater from depths of < 360 m in this aquifer. Although the results suggest that the value of thermal energy may reach above 147 MW in the study area, the admissible volume of extracted groundwater appears to be spatially inhomogeneous. In order to select the areas with the most promising heating power, the water thermal energy was calculated for the individual municipal intakes such as residential and recreation areas, hospitals, offices and schools.

Słowa kluczowe

PL

pompy ciepła; niska entalpia; energia cieplna; ujęcia wód podziemnych

EN

heat pumps; low enthalpy; thermal energy; groundwater intakes

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2010
• Tom: nr 440
• Strony: 15--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Buczyński S.

• Instytut Nauk Geologicznych, Uniwersytet Wrocławski, pl. M. Borna 9, 50-204 Wrocław

Bibliografia

• [1] BOCHEŃSKA T., LUBCZYŃSKI M., SZCZEPIŃSKI J., 1989 — Kilka uwag o możliwościach odnawiania wód podziemnych w rejonie Świdnicy. Problemy hydrogeologiczne południowo-zachodniej Polski. Pr. Nauk. Inst. Geotech. PWroc, 58 Konferencje, 29: 19-24.
• [2] BOCHEŃSKA T., POPRAWSKI L., 1998 — Kenozoiczne zbiorniki wód podziemnych rejonu Lubin–Głogów. Acta Univ. Wratisl., 2019.
• [3] BRUSZEWSKA B., 2000 — Warunki geotermiczne Dolnego Śląska. Prz. Geol., 48: 639-643.
• [4] BUCZYŃSKI S., STAŚKO S., 2004 — Zmiany i tendencje zachodzące w gospodarce wodami podziemnymi na terenie Dolnego Śląska na przykładzie zlewni Bystrzycy. W: Geologiczne i środowiskowe problemy gospodarowania i ochrony doliny górnej i środkowej Odry: 165-176. Państw. Inst. Geol., Wrocław.
• [5] COM(97)599, 1997 — Energy for the future: Renewable sources of energy. White paper for a community strategy and action plan: 1-54.
• [6] DENDEWICZ A., KRAWCZYK J.,1989 — Perspektywiczne struktury wodonośne w niecce wrocławskiej. Konf: Alternatywne źródła zaopatrzenia Wrocławia w wodę, Wrocław: 25-31.
• [7] DOJLIDO J., 1995 — Chemia wód powierzchniowych. Wyd. EiŚ, Białystok.
• [8] DOWGIAŁLO J., 2000 — The Suderic geothermal region of Poland new findings and further prospects. Proceedings World Geothermal Congress 2000: 1089-1094. Kyushu–Tohoku, Japan, May 28–June 10. 2000.
• [9] DOWGIAŁŁO J., 2001 — Sudecki Region Geotermiczny (SGR) – określenie, podział, perspektywy poszukiwawcze. W: Współczesne problemy hydrogeologii, 10. 1: 301-308. Inst. Nauk Geol. UWroc., Wrocław.
• [10] DOWGIAŁŁO J., KARSKI A., POTOCKI I., 1969 — Geologia surowców balneologicznych. Wyd. Geol., Warszawa.
• [11] DOWNOROWICZ S., 1983 — Geotermika złoża rud miedzi monokliny przedsudeckiej. Pr. Inst. Geol., 106.
• [12] DYJOR S., 1987 — Systemy kopalnych dolin Polski zachodniej i fazy ich rozwój w młodszym neogenie i eoplejstocenie. Problemy młodszego neogenu i eoplejstocenu w Polsce: 85-101. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• [13] DYJOR S., 1995 — Rozwój kenozoiku na bloku przedsudeckim. Przewodnik LXVI Zjazdu PTG: 29-40. Wydanie spec. Ann. Soc. Geol. Pol., Wrocław.
• [14] DYJOR S., KUSZEL T., 1977 — Neogeńska i czwartorzędowa ewolucja rowu tektonicznego Roztoki–Mokrzeszowa. Geol. Sudet., 12, 2: 113-132.
• [15] GÓRECKI W. (red.), 2006 — Atlas zasobów geotermalnych formacji mezozoicznej na niżu Polskim; Ministerstwo Środowiska [etc.]; wykonawca: Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie. Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska. Zakład Surowców Energetycznych. Kraków: AGH, 2006.
• [16] GURWIN J.,1995 — Wodonośność utworów kenozoicznych okolic Jaworzyny Śląskiej. Acta Univ. Wratisl., Pr. Geol.-Miner., 44: 107-118.
• [17] KAPUŚCIŃSKI J., RODZOCH A., 2006 — Geotermia niskotemperaturowa w Polsce – stan aktualny i perspektywy rozwoju. Ministerstwo Środowiska, Warszawa.
• [18] KLOJZY-KARCZMARCZYK B., KARCZMARCZYK A., 2003 — Wybrane aspekty wykorzystania wód podziemnych jako dolnego źródła dla pomp ciepła. W: Współczesne problemy hydrogeologii, 11, 2: 21-24. Wydz. Bud. Wod. i Inż. Środ. PGdań., Gdańsk.
• [19] KOWALSKI S., 1989 — Regionalne prawidłowości i kryteria geologiczno-strukturalne przepływu oraz dróg krążenia wód podziemnych w skałach Sudetów i ich przedpola. Pr. Nauk. Inst. Geotech. PWroc., 58 Konferencje, 29: 53-59.
• [20] KRAWCZYK J., DENDEWICZ A., 1997 — Zawodnienie i zbiorniki wód podziemnych trzeciorzędowej niecki wrocławskiej. W: Współczesne problemy hydrogeologii 8: 353-355. Sympozjum Kiekrz k. Poznania 4-6 września 1997. WIND, Wrocław.
• [21] KRYZA J., 1995 — Wody podziemne i problemy ochrony środowiska bloku przedsudeckiego. Przewodnik LXVI Zjazdu PTG: 41-57. Wydanie spec. Ann. Soc. Geol. Pol., Wrocław.
• [22] KRYZA J., POPRAWSKI L., STAŚKO S., 1989 — Główne zbiorniki wód podziemnych w rejonie wrocławskim – koncepcja optymalnego zagospodarowania i aktywnej ochrony. W: Alternatywne źródła zaopatrzenia Wrocławia w wodę: 33-38. Materiały na konferencję naukowo-techniczną. Wrocław 12 grudnia 1989.
• [23] MALINOWSKI J. (red.), 1991 — Budowa geologiczna Polski. t. VII – Hydrogeologia. Wyd. Geol., Warszawa.
• [24] OLICHWER T., TARKA R., 2005 — Warunki hydrogeologiczne w okolicy Ciepłowodów w aspekcie możliwości ujęcia wód termalnych. W: Współczesne problemy hydrogeologii, 12 (red., A. Sadurski, A. Krawiec): 833-838. Wyd. UMK, Toruń.
• [25] PACZYŃSKI B. (red.), 1995 — Atlas hydrogeologiczny Polski. skala 1:500 000, cz. II – Zasoby, jakość i ochrona zwykłych wód podziemnych. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [26] PACZYŃSKI B., SADURSKI A. (red.), 2007 — Hydrogeologia regionalna Polski, tom II, Wody mineralne, lecznicze i termalne oraz kopalniane. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [27] PAJĄK L., BUJAKOWSKI W., 2000 — Wykorzystanie energii cieplnej zakumulowanej w wodach wypełniających wyrobiska poeksploatacyjne kopalni węgla kamiennego Nowa Ruda. Czas. Tech., 58-63: 23-26.
• [28] PAWLAK W. (red.), 1997 — Atlas Śląska Dolnego i Opolskiego. Wyd. UWroc., Wrocław.
• [29] PAZDRO Z., KOZERSKI P., 1990 — Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol. Warszawa.
• [30] PIWOCKI M., OLSZEWSKA B., 1996 — Występowanie osadów paleogenu na obszarze Polski. W: Budowa geologiczna Polski, t. III. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych, cz. 3a, z. 1 (red. L. Malinowska, M. Piwocki): 22-24. Polska Agencja Ekologiczna, Warszawa.
• [31] PRZYLIBSKI T. A. (red.), 2007 — Studium możliwości rozpoznania nowych wystąpień wód zmineralizowanych, swoistych i termalnych na obszarze bloku przedsudeckiego. Raport ze zlecenia W6/I-11 nr 316345: 1-109, Wrocław.
• [32] RÓŻYCKI M., 1955 — Warunki hydrogeologiczne Śląska. Prz. Geol., 3, 9: 405-415.
• [33] RÓŻYCKI M., 1958 — Wodociągi miasta Wrocławia, na tle warunków hydrogeologicznych. Biul. PGIB, 6.
• [34] RÓŻYCKI M., 1969 — Hydrogeologia niecki wrocławskiej. Biul. Inst. Geol., 214.
• [35] RÓŻYCKI M., 1975 — Wody podziemne na obszarze Sudetów środkowych i bloku przedsudeckiego. Przewodnik XLVII zjazdu PTG, Świdnica 24 czerwca 1975: 253-259. Wyd. Geol., Warszawa.
• [36] SZEWCZYK J., 2005 — Wpływ zmian klimatycznych na temperaturę podpowierzchniową Ziemi. Prz. Geol., 53, 1: 77-86.
• [37] SZEWCZYK J., GIENTKA D., 2009 — Terrestial heat flow density in Poland – a new approach. Geol. Quart., 53, 1: 125-140.
• [38] ULIASZ-MISIAK B., HOŁOJUCH G., 2000 — Wykorzystanie energii cieplnej z ujęć wód podziemnych. Czas. Tech., 58/63: 42-43.
• [39] ZIMNY J., KARCH M., SZCZOTKA K., 2008 – Geotermia w Polsce. Polska Geotermalna Asocjacja, Kraków (www.pga.org.pl).