Pyły gipsu zawierające wolną krystaliczną krzemionkę poniżej 2% i nie zawierające azbestu. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

• Autorzy: Woźniak H. , Więcek E.

Warianty tytułu

EN

MAC documentation for gypsum dust

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Siarczan wapnia występuje w przyrodzie w dwóch postaciach: jako uwodniony siarczan wapnia (gips), o wzorze CaS04 2H20) i anhydryt (CaS04). Najbogatsze złoża w Polsce znajdują się w Niecce Nadnidziańskiej. Gips słabo rozpuszcza się w wodzie, natomiast dobrze rozpuszcza się w glicerynie, kwasach i solach amonowych. Gipsy są stosowane np.: jako materiał budowlany, siarkonośny surowiec przy produkcji kwasu siarkowego, a także w rolnictwie i w medycynie. Z dostępnych danych literaturowych wynika, że pył czystego gipsu nie wykazuje działania toksycznego dla ludzi : zwierząt może natomiast powodować podrażnienie blon śluzowych, spojówek oczu oraz stany zapalne górnych dróg oddechowych. Najwyższe dopuszczalne stężenia dla pyłu gipsu kształtują się następująco: Niemcy 6 mg/m3 pył respirabilny; USA (OSHA) 15 mg/m3 pył całkowity, 5 mg/m3 pył respirabilny; ACGIH 10 mg/m3 pył całkowity. Proponowana wartość NDS dla pyłu całkowitego, zawierającego poniżej 2% wolnej krystalicznej krzemionki i nie zawierającego azbestu, wynosi 10 mg/m3.

EN

Calcium sulfate occurs in the nature in two forms: as calcium sulfate hydratum (gypsum: CaS04 2H20), and anhydride (CaS04). The most abundant gypsum deposits in Poland are located in the Nida River basin. Gypsum is weakly soluble in water and well soluble in glycerol, acids and ammonium salts. Gypsum is used as a construction material, as a source of sulfur in the production of sulfuric acid, and also in agriculture and medicine. The data from the available literature show that dust of pure gypsum is not toxic to people or animals; it may, however, cause irritation of mucosa, conjunctiva, and inflammatory symptoms in the upper respiratory tract. The highest admissible values for gypsum dust concentrations are as follows: Germany 6 mg/m3 (respirable dust); USA (OSHA) 15 mg/m3 (total dust), 5 mg/m3 (respirable dust); ACGIH 10 mg/m3 (total dust). The proposed MAC value for the total gypsum dust containing less than 2% free crystalline silica is 10 mg/m .

Słowa kluczowe

PL

siarczan wapnia; narażenie zawodowe; gips; wartości NDS

EN

calcium sulphite; occupational exposure; gypsum; MAC-values

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2001
• Tom: Nr 1 (27)
• Strony: 113--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Woźniak H.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

autor

Więcek E.

• Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

• 1. ACGIH (1996) Thersold limit values for chemical substances and physicial agents and biological. Exposure Indices 1995-1996.
• 2. Adachi S. (1991) Environ Res. 54(1), 52-73.
• 3. Anjaria K.B., Madhvanath U. (1988) Mutation Research 204(4), 605-614.
• 4. Beeson W.H. (1981) Arch. Otolaryngol. 107(11), 664-669.
• 5. Cheminfo (1995) Canadian Centre for Occupational Health and Safety. November.
• 6. Gosselin R.E., Smith R.P., Hodge H.C.(1984) Clinical toxicology of comercial products. 5th ed. Balt, Williams and Wilkins.
• 7. Holi P.E. (1987) Inhaled dust and disease. Wiley.
• 8. HSDB-record for calcium sulfate (1995) Przeglądowa baza danych.
• 9. Hunter’s diseases of occupational (1987) 6th ed. P.A.B. Raffle i in. Little Brown and Company.
• 10. International Labour Office (1971) Encyclopedia of occupational health and safety. New York: McGraw- Hill.
• 11. Kozłowski S. (1975) Surowce skalne Polski. Warszawa, Wyd. Geol.
• 12. List of MAK and BAT values (1995) Deutsche Forschungsgemeinschaft Commision for the Investigation of Health Hazards of Chemical Comapunds in the Work Area, Report No 31.
• 13. Łazariew N. W. (1956) Szkodliwe substancje w przemyśle; związki nieorganiczne i metaloorganiczne. Warszawa, Państwowe Wyd. Techniczne, t. 2, 309.
• 14. Maślankiewicz K., Szymański A. (1996) Mineralogia stosowana. Warszawa, Wyd. Geologiczne.
• 15. Occupational respiratory disease (1986) [Red.] Marchant J.A.
• 16. Polański A., Smulikowski K (1969) Geochemia. Warszawa.
• 17. Pott F., Friedrichs K.H. (1972) Naturwissenschaften, 59 3 18-325.
• 18. Rossoff I.S. (1974) Hadbook of veterinary drugs. New York, Springer.
• 19. The merck index (1976) 9th ed. Rahway, New Jersey: Merck and Co. Inc.
• 20. Woźniak H., Więcek E., Kęsik K., Bojarska D. (1995) Medycyna Pracy 46(4), 327-336. Wytyczne głównego inspektora sanitarnego w sprawie przeprowadzania i oceny wyników pomiarów stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy i zasady stwierdzania chorób zawodowych (Projekt). Opracowanie wykonano pod kierunkiem prof. dr hab. med. Janusza Indulskiego na zlecenie Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej. Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr med. J. Nofera. Łódź, 1993.