Przekształcenia przestrzeni miejskiej, miejsce i nie-miejsce

• Autorzy: Gaweł Dariusz

Identyfikatory

DOI

10.35784/teka.2436

Warianty tytułu

EN

Transformations of urban space, place and non-place

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł jest efektem kontynuacji badań nad przestrzenią miejską w warunkach powszechnej globalizacji. Powstał w oparciu o krytykę literatury fachowej oraz spostrzeżenia i badania „in situ”, odnoszące się do opisywanych miejsc. Termin ,,nie miejsce” stanowi podstawę do przeprowadzenia oceny przestrzeni miejskiej w warunkach szybko postępujących zmian, przekształcanego środowiska zbudowanego miast i warunków życia jej użytkowników. Zmieniające się tempo życia, postęp techniczny i informatyzacja procesów, nakładają na mieszkańców wiele dodatkowych wyzwań. O ile historycznie ukształtowane struktury urbanistyczne posiadają naturalne wykształcone cechy tożsamości miejsca, o tyle gwałtownie powstające nie-miejsca wykazują kompletny ich brak. Współczesne nie-miejsca stają się punktem zetknięcia tworzonej architektury, urbanistyki i negatywnych skutków życia społecznego mieszkańców. Są one tworzone w pozornych warunkach troski o dobro wspólne, a współczesne miasta ulegają powolnej pauperyzacji. Artykuł jest konfrontacją rozważań teoretycznych popartych analizą konkretnych realizacji.

EN

The paper is a continuation of research on urban space in conditions of universal globalization. It was created based on the criticism of professional literature as well as observations and research "in situ" relating to the places described. The term "non-place" is the basis for an assessment of urban space in the conditions of rapidly changing changes in the built environment of cities and its users. Changing living conditions, technological progress and computerization of processes impose many additional challenges on the inhabitants. While historically shaped urban structures have naturally developed features of the identity of a place, rapidly emerging non-places show a complete lack of them. Contemporary non-places become the meeting point of the created architecture, urban planning and the negative effects of the social life of the inhabitants. They are created in apparent conditions of concern for the common good, contemporary cities slowly become pauperized. The paper is a confrontation of theoretical considerations supported by the analysis of specific implementations.

Słowa kluczowe

PL

nie-miejsce; miejsce; miasto; przestrzeń miejska; przestrzeń publiczna

EN

non-places; place; city; urban space; public space

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 16, nr 4
• Strony: 106--113
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., ryc.

Twórcy

autor

Gaweł Dariusz

• Katedra Architektury Współczesnej, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Lubelska Polska

• https://orcid.org/0000-0001-5759-1962

Bibliografia

• [1] Auge M., Non-places: Introduction to an Antropology of Supermodernity, Verso 1995.
• [2] Bauman Z., Szanse etyki w zglobalizowanym świecie, Wydawnictwo Znak, Kraków 2007.
• [3] Bauman Z., Nowoczesność i zagłada, Wydawnictwo Znak, Kraków 2009.
• [4] Bierwiaczonek K., Miejsca i nie-miejsca w perspektywie badań nad przestrzeniami publicznymi polskich miast, [w:] Acta Universitatis Lodziensis, Folia Socjologica Vol. 64, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódz 2018.
• [5] Czarnecki B., Siemiński W., Kształtowanie bezpiecznej przestrzeni publicznej, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2004.
• [6] Djukic A., Publiczna przestrzeń ulicy – przekształcenie i ulepszenie tożsamości, [w:] Czasopismo Techniczne, Politechnika Krakowska, Seria Architektura, Vol 2A, Kraków 2008.
• [7] Dymnicka M., Od miejsca do nie-miejsca, [w:] Acta Universitatis Lodziensis, Folia Socjologica Vol. 36, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2011.
• [8] Gawel D., Strategiczne węzły miejskie w wielkich miastach Azji Południowo-Wschodniej, [w:] Budownictwo i Architektura. Vol 17(2), Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 2018.
• [9] Gaweł D., Szafranek A., Place publiczne miast jako przestrzeń stymulujaca potrzeby człowieka, [w]; Budownictwo i Architektura. Vol 17(3), Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, Lublin 2018.
• [10] Gwizdak W., Oddziaływanie centrów handlowych na structurę miast, [w:] Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Seria Architektura, Vol. 44, nr 1744, Gliwice 2006.
• [11] Jacobs J., The Death and Life of Great American, Random House, New York 1993.
• [12] Kochanowska D., Śródmiejskie przestrzenie publiczne – współczesne przekształcenia, [w:] Kochanowski M. (red.) Przestrzeń publiczna miasta postindustrialnego, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2002.
• [13] Kochanowski M., Wnioski poznawcze i aplikacyjne, [w:] Kochanowski M. (red.) Przestrzeń publiczna miasta postindustrialnego. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2002.
• [14] Kobryń A., Wielokryterialne wspomaganie decyzji w gospodarowaniu przestrzenią, Wydawnictwo Difin, Warszawa 2014.
• [15] Lorens P., Główne typy i rodzaje współczesnych przestrzeni publicznych, [w:] Lorens P. Martyniuk-Pęczek J.(red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych. Miasto. Metropolia. Region, Wydawnictwo Urbanista, Gdańsk 2010.
• [16] Lynch K., The Image of the City, The MIT Press 1960.
• [17] Makowski G., Świątynia konsumpcji. Geneza i społeczne znaczenie centrum handlowego, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2003.
• [18] Paprzyca K., Miejsca – nie-miejsca w przestrzeniach publicznych małych miast, [w:] Przestrzeń i Forma, Czasopismo Naukowe PAN i ZUT w Szczecinie, Vol. 32, Zeszyt 2, Szczecin 2015.
• [19] Roj-Rojewski S., Kotarska E., Uwarunkowania lokalizacji stacji paliw na obszarach miejskich i wiejskich na przykładzie województwa podlaskiego, [w:] Studia Miejskie, Vol. 32, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2018.
• [20] Solarek K., Współczesne koncepcje rozwoju miasta, [w:] Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, Komitet Architektury i Urbanistyki PAN, Zeszyt 4, Warszawa 2011.
• [21] Skalski K.M., O budowie rewitalizacji dawnych dzielnic miejskich, Krakowski Instytut Nieruchomości, Kraków 1996.
• [22] Śliwińska-Ładzińska W., Kryteria projektowania miast XXI wieku – na przykładzie Lizbony, [w:] Przestrzeń Europy, J.M. Chmielewski (red.), Towarzystwo Urbanistów Polskich Oddział Warszawski, Warszawa 1999.
• [23] Zukin S., The Cultures of Cities, Blackwell Publishing, Malden MA 1995.
• [24] Zuziak Z.K., Nowe przestrzenie podróży. Przestrzenie publiczne węzłów transportu, [w:] Przestrzeń publiczna miasta postindustrialnego, M. Kochanowski (red.), Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 2002.