Walory przyrodnicze pasa autostrady A-4 na terenie Parku Krajobrazowego Góra Świętej Anny w województwie opolskim

• Autorzy: Spałek K. , Mleczko-Król M

Warianty tytułu

EN

Natural assets in the right-of-way of A-4 Motorway in the Góra Świętej Anny Landscape Park, Opole Region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Do budowy opolskiego odcinka autostrady A-4 przystąpiono latem 1997 r. Niedługo po rozpoczęciu budowy zaczęły się ostre protesty organizacji ekologicznych. Kością niezgody stał się jej odcinek przecinający Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny, bezpośrednio sąsiadujący również ze ścisłym rezerwatem przyrody Ligota Dolna, chroniącym rzadką roślinność ciepłolubną. W latach 2011-2013 na terenie pasa drogowego autostrady A4 przechodzącego przez teren Parku Krajobrazowego Góra Świętej Anny w województwie opolskim przeprowadzono szczegółowe badania mikologiczne, geobotaniczne, florystyczne i faunistyczne. Na tym odcinku autostrady stwierdzono występowanie licznych rzadkich i chronionych gatunków grzybów, roślin oraz zwierząt, w tym najliczniejszą w Polsce populację lnu austriackiego Linum austriacum. Jest to również jedyne stanowisko muraw kserotermicznych z klasy Festuco-Brometea, z tak licznym występowaniem rzadkich i ginących gatunków roślin w pasie autostrady w Polsce. Ze względu na pojawianie się na trasie autostrady wielu interesujących gatunków roślin i zwierząt, wydaje się celowe utworzenie monitoringu przyrodniczego, który mógłby dostarczyć wielu cennych informacji dotyczących wpływu autostradowego ruchu samochodowego na okoliczną florę i faunę. Z wiedzy tej mogliby korzystać nie tylko budowniczowie kolejnych autostrad w Polsce, ale również szerokie grono zainteresowanych naukowców.

EN

Construction of the A-4 Motorway section in the Opole Region begun in Summer 1997. Very soon vigorous resistance of ecological NGOs was encountered. The bone of contention was the section of motorway that passes through the Góra Świętej Anny Landscape Park and verges the natural reserve of strict protection Ligota Dolna where rare species of thermophilic plants are sheltered. Between 2011 and 2013 a detailed mycological, geobotanical, floristic and fauna research took place within the right-of-way of the A-4 Motorway section crossing the Góra Świętej Anny Landscape Park in the Opole Region. The survey revealed several rare and protected species of fungi, plants and animals along the road, including the greatest in Poland population of Austrian flax Linum austriacum. The area also harbors the only site of xerothermic grass of Festuco-Brometea class with so many rare and putrefying plant species inside a motorway’s right-of-way in Poland. Given the occurrence of many interesting species of plants and animals in the motorway surrounding it seems justified to establish a system of ecological monitoring, which could provide a range of valuable findings regarding the impact of motorway traffic on surrounding flora and fauna. This knowledge would be very useful for all those involved in construction of next motorways in Poland as well as for a wide circle of interested researchers.

Słowa kluczowe

PL

autostrada A4; Park Krajobrazowy Góra Świętej Anny; województwo opolskie; walory przyrodnicze; gatunki chronione

EN

A4 motorway; Góra Świętej Anny Landscape Park; Opole Region; natural assets; protected species

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 13, nr 1
• Strony: 191--201
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys.

Twórcy

autor

Spałek K.

• Katedra Biosystematyki, Uniwersytet Opolski

autor

Mleczko-Król M

• Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w Opolu

Bibliografia

• [1] Babczyńska-Sendek B., Spałek K. Len austriacki - Linum austriacum L., w: Czerwona księga roślin województwa opolskiego. Rośliny naczyniowe wymarłe, zagrożone i rzadkie. (eds. Nowak A., Spałek K.) Opol. Tow. Przyj. Nauk, Opole 2002, s. 60.
• [2] Celiński F., Rostański K., Sendek A., Wika S., Cabała S. Nowe stanowiska rzadkich roślin naczyniowych na Górnym Śląsku i terenach przyległych. Cz. III. Zeszyty Przyrodnicze OTPN 16 (1976) 15–31.
• [3] Głowaciński Z. Nowe kategorie IUCN/WCU dla gatunków zagrożonych i ginących. Chrońmy Przyr. Ojcz. 53,1 (1997) 60–66.
• [4] Kudyba T., Spałek K. Opolskie wędrówki krajoznawcze. tressFILM & Oficyna Piastowska, Opole, 2008.
• [5] Matuszkiewicz W. Przewodnik do oznaczania zbiorowiska roślinnych Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2007.
• [6] Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Biodiversity of Poland 1 (2002) 9–442.
• [7] Niedźwiecki R., Zarankiewicz M. Zanim Góra św. Anny wynurzyła się z morza. Skamieniałości, jaskinie i drogie kamienie wokół sanktuarium św. Anny. Studio Graphito, Góra św. Anny, 2007.
• [8] Nowak A., Nowak S., Spałek K. Red list of vascular plants of Opole province - 2008. Nature Journal 41 (2008) 141–158.
• [9] Piórecki J., Kazimierczakowa R. Linum austriacum L. - len austriacki, w: Polska czerwona księga roślin. (eds. Kazimierczakowa R., Zarzycki K.) Instytut Botaniki PAN, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków 2001, s. 233-235.
• [10] Rudnicka-Jezierska W. Flora Polski. Grzyby (Mycota). Purchawkowate (Lycoperdales) T. 23. Polska Akademia Nauk, Instytut Botaniki, Kraków, 1991.
• [11] Sendek A. Nowy gatunek we florze Śląska - Linum austriacum L. w woj. opolskim. Zeszyty Przyrodnicze OTPN 17 (1977) 39–43.
• [12] Spałek K. Stanowisko lnu austriackiego Linum austriacum koło Ligoty Dolnej na Wyżynie Śląskiej. Chrońmy Przyr. Ojcz. 52,2 (1996) 103–105.
• [13] Spałek K. Chronione i rzadkie gatunki roślin naczyniowych na trasie autostrady A-4 w województwie opolskim. Przyroda i Człowiek 7 (1997). 177-183.
• [14] Spałek K., Nowak A. Geastrum triplex Jungh. (Lycoperdales) na Śląsku Opolskim. Natura Silesiae Superioris 2 (1998) 23–25.
• [15] Wojewoda W. 2003. Checklist of Polish larger Basidiomycetes, w: Biodiversity of Poland. (ed. Mirek Z.) 7. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków 7: 1–812.
• [16] Zarzycki K., Szeląg Z. Czerwona lista roślin naczyniowych w Polsce, w: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. (eds. Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z.) Inst. Botaniki