Socio-cultural challenges of coal regions and their transformative capacities – a case study of Silesia

• Autorzy: Kowalik Wojciech , Hubert Wit , Pepłowska Monika , Kryzia Dominik , Gawlik Lidia , Komorowska Aleksandra

Identyfikatory

DOI

10.24425/gsm.2024.149304

Warianty tytułu

PL

Wpływ wyzwań społeczno-kulturowych regionów węglowych na ich zdolności transformacyjne na przykładzie Śląska

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article presents the results of a study of the determinants of energy transformation of coal-dependent regions. The case study was on the region of Silesia. This region is the main producer of hard coal and coking coal in Poland, with nineteen mines and numerous coal-fired power plants. Silesia is highly industrialized and urbanized, contributing significantly to Poland’s GDP. However, it is also a leader in terms of methane and carbon dioxide emissions. The study used an approach based on Alvin L. Bertrand’s ‘stress-strain’ theory, to investigate the socio-cultural stresses emerging as a result of the interaction of external factors and internal process dynamics within the region itself. Then, using Marc Wolfram’s systems-based analytical framework approach, the current transformative capacity of Silesia was analyzed. The theoretical framework adopted assumes that socio-cultural stress can be inferred from past situations of tension, influencing the social structure of the region and shaping accepted patterns of adaptation to change. Socio-cultural stress emerges as a key determinant of a region’s coping strategy and shapes its ability to transform in the long term. The research approach presented in this article adopts a comprehensive framework that integrates socio-cultural, socio-ecological and technological dimensions, providing a holistic view of a region’s transformation challenges and opportunities. The research was conducted using focus group interviews and a structured interview questionnaire. Participants in the research were individuals representing a diverse community of experts and activists involved in the energy transition process in Silesia, including local government officials, businesses, professional associations and social activists.

PL

Artykuł przedstawia wyniki badań nad uwarunkowaniami transformacji energetycznej regionów węglowych na przykładzie Śląska. Region ten jest głównym producentem węgla kamiennego i koksującego w Polsce, z 19 kopalniami i licznymi elektrowniami węglowymi. Śląsk jest wysoce uprzemysłowiony i zurbanizowany, wnosząc znaczący wkład w polski PKB. Jest jednak również liderem pod względem emisji metanu i dwutlenku węgla. W prezentowanych badaniach wykorzystano podejście bazujące na teorii „napięć-odkształceń” Alvina L. Bertranda, do badania stresu społeczno-kulturowego pojawiającego się w efekcie oddziaływania czynników zewnętrznych i wewnętrznych procesów w samym regionie. Następnie, korzystając z ram analitycznych Marca Wolframa opartych na podejściu systemowym, przeanalizowano obecne zdolności transformacyjne Śląska. Przyjęte ramy teoretyczne zakładają możliwość wnioskowania o stresie społeczno-kulturowym z przeszłych sytuacji napięć, wpływających na strukturę społeczną regionu i kształtujących przyjęte wzory adaptacji do zmian. Stres społeczno-kulturowy wyłania się jako kluczowy czynnik determinujący strategię radzenia sobie regionu i kształtuje jego zdolność do transformacji w perspektywie długoterminowej. Zaprezentowane w artykule podejście przyjmuje perspektywę, która integruje wymiar społeczno-kulturowy, społeczno-ekologiczny i technologiczny, zapewniając holistyczny obraz wyzwań i możliwości transformacji w regionie. Badania przeprowadzone były przy wykorzystaniu zogniskowanych wywiadów grupowych oraz ustrukturyzowanego kwestionariusza wywiadu. Uczestnikami badań były osoby reprezentujące zróżnicowane środowisko ekspertów i działaczy zaangażowanych w proces transformacji energetycznej Śląska – samorządowców, przedsiębiorstw, stowarzyszeń zawodowych czy działaczy społecznych.

Słowa kluczowe

EN

energy transition; decarbonization; Silesia; social changes; cultural changes

PL

transformacja energetyczna; dekarbonizacja; Śląsk; zmiany społeczne; zmiany kulturowe

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN ; Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN
• Czasopismo: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 40, z. 1
• Strony: 167--186
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kowalik Wojciech

• AGH University of Krakow, Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-5674-9019

autor

Hubert Wit

• Mineral and Energy Economy Research Institute PAS, Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-5359-2503

autor

Pepłowska Monika

• Mineral and Energy Economy Research Institute PAS, Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0001-9150-7525

autor

Kryzia Dominik

• Mineral and Energy Economy Research Institute PAS, Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-0639-3485

autor

Gawlik Lidia

• Mineral and Energy Economy Research Institute PAS, Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-2181-5394

autor

Komorowska Aleksandra

• Mineral and Energy Economy Research Institute PAS, Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-9604-1071

Bibliografia

• [1] Bertrand, A.L. 1963. The stress-strain element of social systems: a micro theory of conflict and change. Social Forces 42(1), pp. 1-9, DOI : 10.2307/2574939.
• [2] Castan Broto et al. 2019 – Castán Broto, V., Trencher, G., Iwaszuk, E. and Westan, L. 2019. Transformative capacity and local action for urban sustainability. Ambio 48, pp. 449-462 (2019), DOI : 10.1007/s13280-018-1086-z.
• [3] Caiati et al. 2021 – Caiati, G., Quinti, G., Cacace, M., Feudo, F., Garcia Mira, R., Singh Gartha, N., González Laxe, F., Rey Vizoso, F.J., Filčák, R., Skobla, D., Holtemöller, O., Schult, C., Heinisch, K., Wolfram, M., Barrett, T., Knippschild, R., Rühlemann, A., Kuschan, M., Norena, M., De Luca, E., Spiesberger, M., Klöckner, C., Haley, A., Boncu, S. and Holman, A. 2021. Report on Multi-dimensional Key Factors, Dynamics and Patterns. [Online:] https://entrancesproject.eu/wp-content/uploads/2021/06/D1.2.-Report-on-Multidimensional-Key-Factors.pdf [Accessed: 2024-01-17].
• [4] Czaja, S. and Rutkowska, M. 2023. Ecological and climatic challenges facing documents of local development strategies (on the example of Lower Silesian municipalities in Poland). Economics and Environment 86(3), pp. 366-381, DOI: 10.34659/eis.2023.86.3.580.
• [5] Dulias, R. 2016. A Brief History of Mining in the Upper Silesian Coal Basin. [In:] The Impact of Mining on the Landscape, pp. 31-49, DOI: 10.1007/978-3-319-29541-1_2.
• [6] Hubert et al. 2023 – Hubert, W., Kowalik, W., Komorowska, A., Kryzia, D., Pepłowska, M. and Gawlik, L. 2023. Territorial trauma or modernization experience? The Kraków Metropolitan Area and Silesia as case studies affected by intensive energy transition processes. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 39(3), pp. 125-148, DOI : 10.24425/gsm.2023.147552.
• [7] Kaszyński, P. 2023. A decomposition analysis of primary energy consumption and economic transition: the case of Poland. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 39(4), pp. 67-84, DOI : 10.24425/gsm.2023.148167.
• [8] Kaszyński, P. and Kamiński, J. 2020. Coal Demand and Environmental Regulations: A Case Study of the Polish Power Sector. Energies 13(6), DOI : 10.3390/en13061521.
• [9] Kiewra et al. 2019 – Kiewra, D., Szpor, A. and Witajewski-Baltvilks, J. 2019. Sprawiedliwa transformacja węglowa w regionie ślaskim. Implikacje dla rynku pracy. No 02/2019, IBS Research Reports, Instytut Badan Strukturalnych. [Online:] https://ibs.org.pl/publications/sprawiedliwa-transformacja-weglowa-w-regionie-slaskim-implikacje-dla-rynku-pracy/ (in Polish).
• [10] Komorowska et al. 2022 − Komorowska, A., Hubert, W., Kowalik, W., Kryzia, D., Gawlik, L., Pepłowska, M., Mokrzycki, M., Uberman, R. and Mirowski, T. 2022. Silesia Case Study Report. [Online:] https://entrancesproject.eu/wp-content/uploads/2022/12/D3.1-Silesia-Case-Study-Report.pdf [Accessed: 2023-12-11].
• [11] Koval et al. 2022 – Koval, V., Borodina, O., Lomachynska, I., Olczak, P., Mumladze, A. and Matuszewska, D. 2022. Model Analysis of Eco-Innovation for National Decarbonisation Transition in Integrated European Energy System. Energies 15(9), DOI : 10.3390/en15093306.
• [12] Kulpa et al. 2022 – Kulpa, J., Olczak, P., Stecuła, K. and Sołtysik, M. 2022. The Impact of RES Development in Poland on the Change of the Energy Generation Profile and Reduction of CO2 Emissions. Applied Sciences 12(21), DOI : 10.3390/app122111064.
• [13] Łukaszczyk, Z. and Popczyk, M. 2018. Changing the mining industry in the heart of Silesia. [In:] IOP Conference Series: Earth and Environmental Science 174(1), DOI : 10.1088/1755-1315/174/1/012006.
• [14] Malec, M. 2022. The prospects for decarbonisation in the context of reported resources and energy policy goals: The case of Poland. Energy Policy 161, DOI: 10.1016/j.enpol.2021.112763.
• [15] Orlewski, P. 2019. Identity and distribution of the Silesian minority in Poland. Miscellanea Geographica 23(2), pp. 76-84, DOI: 10.2478/mgrsd-2019-0006.
• [16] Pepłowska, M. 2021. Coal supply prospects in Poland and selected European Union countries. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management 37(3), pp. 31-52, DOI : 10.24425/gsm.2021.138657.
• [17] Reyers et al. 2018 – Reyers, B., Folke, C, Moore, M., Biggs, R. and Galaz V. 2018. Social-Ecological Systems Insights for Navigating the Dynamics of the Anthropocene. Annual Review of Environment and Resources 43(1), pp. 267-89, DOI: 10.1146/annurev-environ-110615-085349.
• [18] Tkocz, M. 2006. Effects of hard coal mining restructuring in Poland (Efekty restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w Polsce). Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego 9, pp. 28-39 (in Polish).
• [19] The Climate Group 2016. States and Regions. Partner Region Profile – Silesia. [Online:] https://energy.ec.europa.eu/system/files/2020-07/silesia_regional_profile_-_start_technical_assistance_0.pdf [Accessed: 2023-12-20].
• [20] UNDP 2008. Capacity Assessment Methodology: User’s Guide. Capacity Development Group Bureau for Development Policy November 2008. [Online:] http://content-ext.undp.org/aplaws_publications/1670209/UNDP%20Capacity%20Assessment%20Users%20Guide.pdf [Accessed: 2024-01-11].
• [21] Wehnert et al. 2018 – Wehnert, T., Hermwille, L., Mersmann, F., Bierwirth, A. and Buschka, M. 2018. Phasing-out coal, reinventing European regions: an analysis of EU structural funding in four European coal regions. Final report. [Online:] https://epub.wupperinst.org/frontdoor/deliver/index/docId/7167/file/7167_Phasing_Out_Coal.pdf [Accessed: 2024-01-11].
• [22] Wolfram, M. 2016. Conceptualizing urban transformative capacity: A framework for research and policy. Cities 51, pp. 121–130, DOI: 10.1016/j.cities.2015.11.011.
• [23] Wolfram et al 2019 – Wolfram, M., Borgström, S. and Farrelly, M. 2019. Urban Transformative Capacity: From Concept to Practice. Ambio 48, pp. 437-448, DOI: 10.1007/s13280-019-01169-y.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).