Realizacja profilaktyki dla zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania KS „Wieliczka" po 2009 r. w aspekcie zwalczania zagrożenia wodnego i zawałowego

• Autorzy: Cebula Bartosz , Siekierski Mariusz

Warianty tytułu

EN

Implementation of preventive measures to ensure safe operation of KS „Wieliczka" after 2009 in terms of combating water and collapse hazards

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule omówiono działania podjęte dla zminimalizowania zagrożenia wodnego i zawałowego w Kopalni Soli „Wieliczka" w latach 1992-2021, po niekontrolowanym dopływie wód pozazłożowych do poprzeczni Mina. Szczegółowo przedstawiono realizację postanowień komisji powołanej przez prezesa WUG w 2009 r., która na podstawie zebranych doświadczeń zaproponowała kierunki likwidacji nieudostępnionych turystom wyrobisk górniczych.

EN

A threat to the „Wieliczka" Salt Mine is posed by extra-deposit waters in the Chodenice beds - espe cially at the northern border of the deposit, repeatedly affected by mining works (e.g. the Mina corridor). Zones of cracks and caverns can lead from them to the mine significant amounts of water undersaturated with NaCI. The uncontrolled inflow of such waters to the „Mina" corridor from 1992 indirectly contributed to the end of salt explo itation and the focus on tourist services and the liquidation of excavations. The outflow reached its maximum in the autumn of 1992, when the surface of the land in the outskirts of the corridor was also destroyed. Securing the Mina was first carried out by lowering the hydrostatic pressure in the rock mass by taking in the inflowing brine. In 2007, a decision was made to close the corridor tightly, which carried the risk of pressure increase behind the dam, migration of undersaturated brine to other mine excavations and leaching of the rock mass. Therefore, in 2008, the President of the State Mining Authority appointed a Committee for issuing opinions on the state of water and collapse hazards in KS „Wieliczka", which formulated a number of recommendations. Experiences related to the elimination of the threat in the Mina corridor were extended to other excavations at risk. The risk reduction began with the liquidation of the Gussmann and Kosocice drifts in the area of W VI-6 and W VI-32 leaks in Z-28 and Z-32 chambers. Monitoring of the water table in the area of these leaks, as well as in the area of W VII-16 leak (i.e. the three largest inflows to the mine) showed the existence of two aquifers in the Chodenice beds: upper, well-permeable (piezometers PZ-1 and PZ-2), and lower, poorly permeable (PZ-3 hole). As part of the fight against natural hazards, approx. 83% of the chambers indicated by the Commission at the northern boundary of the de posit have been backfilled to date. At the same time, observations of delamination of roof and sidewall rocks and convergence measurements are carried out. In a number of excavations, the rock mass is anchored and cribs are built. Measurement results and observations in excavations do not show significant changes. Convergence measu rements showed its low intensity in most of the excavations of the lump deposit, and its increased intensity only in the bedded deposit. No significant changes were found in the condition of the chambers which could potentially collapse. In B-3 and W-l wells, the water table in the northern outskirts of the deposit is also recovering. Thus, the actions indicated by the State Mining Authority's Commission led to the reduction of the water hazard and the related collapse hazard in the „Wieliczka" Salt Mine.

Słowa kluczowe

PL

kopalnie soli; likwidacja wyrobisk górniczych; zagrożenie wodne; zagrożenie zawałowe

EN

salt mines; liquidation of mine workings; water hazard; caving hazard

• Wydawca: Wyższy Urząd Górniczy
• Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 5
• Strony: 12--21
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Cebula Bartosz

• Okręgowy Urząd Górniczy w Krakowie

autor

Siekierski Mariusz

• Okręgowy Urząd Górniczy w Krakowie

Bibliografia

• 1. Duliński M., Brudnik К.: Badania izotopowe wody dopływającej do poprzeczni Mina na poz. IV Kopalni Soli „Wie liczka" wykonane w latach 1991-2007: wyniki i ich interpretacja. Przegląd Solny 2017, nr 13, s. 24-34.
• 2. Gonet A.: Aktualizacja „Kompleksowej koncepcji zabezpieczenia zabytkowej Kopalni Soli »Wieliczka« przed za grożeniem wodnym w zakresie likwidacji wycieków WVII-16, WVI-32 i WVI-6". Fundacja Wiertnictwo-Nafta-Gaz, Nauka i Tradycje, Kraków 2006 (niepublik.).
• 3. Kłeczek Z., Szczepański A.: Ocena i weryfikacja działań zabezpieczających stateczność zabytkowej części Kopalni Soli Wieliczka w aspekcie występujących zagrożeń zawałowych i wodnych. Zakład Usług Nauk.-Techn. „Innowacja i Technika" sp. z o.o., Kraków 1999 (niepublik.).
• 4. Kortas G.: Kształtowanie się zagrożenia wodnego w polskich kopalniach soli. Przegląd Solny 2013, nr 9, s. 93-96.
• 5. Materiały kartograficzne i dokumenty obliczeniowe Działu Mierniczo-Geologicznego KS „Wieliczka" (niepublik.).
• 6. Projekt techniczny likwidacji zachodnich końcówek podłużni Gussmann na poziomie V i podłużni Kosocice na po ziomie VI w Kopalni Soli „Wieliczka". Fundacja Wiertnictwo-Nafta-Gaz, Nauka i Tradycje, Kraków 2010 (niepublik.).
• 7. Przegląd strategii Kopalni Soli „Wieliczka". Cele strategiczne i plany rozwoju na lata 2008-2012. KS „Wieliczka", Wieliczka 2010 (niepublik.).
• 8. Przybyło J.: Geologiczne i historyczne przyczyny awarii wodnej w poprzeczni Mina w Kopalni Soli „Wieliczka". Przegląd Solny 2017, nr 13, s. 5-14.
• 9. Przybyło J., Włodarczyk-Żurek E.: Katastrofa wodna Kioski - Colloredo 2 w kopalni soli „Wieliczka". Geologiczne i historyczne tło wydarzeń sprzed 150 lat. Przegląd Solny 2018, nr 14, s. 117-131.
• 10. Sprawozdanie Komisji ds. opiniowania stanu zagrożenia wodnego i zawałowego oraz podjęcia niezbędnych działań profilaktycznych dla zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania Kopalni Soli „Wieliczka" S.A. w Wieliczce. WUG, Katowice 2009 (niepublik.).
• 11. Staszczak W., Krokos К.: Charakterystyka zagrożenia wodnego w Kopalni Soli „Kłodawa" S.A. na przykładzie wybranych zjawisk. Przegląd Solny 2017, nr 13, s. 115-121.
• 12. Stecka J., Przybyło J.: Analiza budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych górotworu w rejonie północnego przedpola poprzeczni Mina. Archiwum Działu Mierniczo-Geologicznego KS „Wieliczka" S.A., Wieliczka 2014 (niepublik.).
• 13. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2023 r. poz. 633).
• 14. Zarządzenie nr 22 Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie powołania Komisji do spraw opiniowania stanu zagrożenia wodnego i zawałowego oraz podjęcia niezbędnych działań profilaktycz nych dla zapewnienia bezpiecznego funkcjonowania Kopalni Soli „Wieliczka" S.A. w Wieliczce (Dz. Urz. WUG z 2009 r. nr 1, poz. 1, z późn. zm.).