Ocena niedoborów wody w uprawie kapusty głowiastej białej na Wyżynie Małopolskiej

• Autorzy: Łabędzki L. , Kowalczyk A. , Kuźniar A. , Kostuch M.

Warianty tytułu

EN

Assessment of crop water deficits of white cabbage cultivated on the Małopolska Upland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono ocenę niedoborów wodnych, o różnym prawdopodobieństwie przewyższenia, kapusty głowiastej białej uprawianej na Wyżynie Małopolskiej. Obliczenia przeprowadzono metodą bilansowania zapasu wody użytecznej w warstwie korzeniowej gleby z użyciem modelu CROPBALANCE. W pracy wykorzystano dane meteorologiczne Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej z lat 1971–2010 – dobowe sumy opadów z 6 stacji (Borusowa, Igołomia, Książ Wielki, Miechów, Olewin oraz Sielec) oraz średnie dekadowe wartości temperatury powietrza, ciśnienia pary wodnej, prędkości wiatru i usłonecznienia ze stacji meteorologicznej Kraków-Balice. Niedobory wodne oszacowano dla uprawy kapusty na pięciu typach gleb, o zróżnicowanych zdolnościach retencyjnych, występujących na Wyżynie Małopolskiej. Niedobory o prawdopodobieństwie przewyższenia 20% wynosiły w okresie wegetacji od 14 (na czarnoziemach) do 115 mm (na rędzinach). Na glebach Wyżyny Małopolskiej o średnich zdolnościach retencjonowania wody (110– 160 mm) niedobory wodne kapusty wystąpiły nawet w latach przeciętnych pod względem ilości opadów (o prawdopodobieństwie 50%). Badania potwierdziły dużą zmienność warunków glebowych i pluwialnych w tym regionie oraz wykazały celowość stosowania modelu CROPBALANCE do oceny niedoborów wodnych upraw warzywniczych.

EN

The paper presents an assessment of crop water deficit of white cabbage with a different exceedance probability, grown in the Małopolska Upland. The calculations were made by balancing readily available soil water in the root zone using the CROPBALANCE model. The study was based on the meteorological data of the Institute of Meteorology and Water Management from the period of 1971– 2010 – daily precipitation from 6 stations (Borusowa, Igołomia, Miechów Książ Wielki, Olewin and Sielec). The average 10-day air temperature, water vapour pressure, wind speed and the sunshine hours data were collected from Kraków–Balice weather station. Crop water deficits were estimated for cabbage growing on five soil types with a different soil water retention capacities, which occur in the Małopolska Upland. Water deficits (at 20% exceedance probability) of cabbage grown on the Małopolska Upland soils varied during the growing seasons from 14 mm (black soils) to 115 mm (rendzina soils). Deficits on the soils with medium retention capacity (ZWU = 111–158 mm) were even in the years in terms of the average amount of rainfall (with probability 50%). The highest water deficits of cabbage occur on lighter soils (e.g. rendzina) and are much greater than on brown soils of loess. The study confirmed the high variability of the soil and pluvial conditions in the region and demonstrated the usability of applying the CROPBALANCE model to assess crop water deficits of vegetable crops.

Słowa kluczowe

PL

modelowanie; niedobory wody; retencja wodna gleby; warzywa

EN

modelling; soil water retention; vegetables; water deficit

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 16, z. 1
• Strony: 21--38
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., rys.

Twórcy

autor

Łabędzki L.

• Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy ITP, ul. Glinki 60, 85-174 Bydgoszcz

autor

Kowalczyk A.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie

autor

Kuźniar A.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie

autor

Kostuch M.

• Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, Małopolski Ośrodek Badawczy w Krakowie

Bibliografia

• 1. ALLEN R.G., PEREIRA L.S., RAES D., SMITH M. 1998. Crop evapotranspiration: Guidelines for computing crop water requirements. FAO Irrigation and Drainage Paper. No. 56. Rome. FAO. ISBN 92-5-104219-5 ss. 300.
• 2. BAC S., KOŹMIŃSKI C., ROJEK M. 1993 Agrometeorologia. Warszawa. PWN. ISBN 83-01-11114-3 ss. 250.
• 3. DURAU B., ŻARSKI J. 2013. Niedobory opadów atmosferycznych w uprawie kapusty głowiastej białej i marchwi w rejonie Bydgoszczy w latach 1981–2010. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 1/I s. 37–49.
• 4. DZIEŻYC J. 1988. Rolnictwo w warunkach nawadniania. Warszawa. PWN. ISBN 83-01-08121-X ss. 416.
• 5. GUS 2013. Baza danych lokalnych [online]. [Dostęp 02.11.2015]. Dostępny w Internecie: http://stat.gov.pl/bdl/app/dane_cechter.display?p_id=719988&p_token=0.053801703499630094
• 6. KACA E., ŁABĘDZKI L., LUBBE I. 2011. Gospodarowanie wodą w rolnictwie w obliczu ekstremalnych zjawisk pogodowych. Postępy Nauk Rolniczych. Nr 1 s. 37–49.
• 7. KANISZEWSKI S. 2005a. Nawadnianie warzyw polowych. Kraków. Plantpress. ISBN 83-89874-14-8 ss. 85.
• 8. KANISZEWSKI S. 2005b. Technologia nawadniania warzyw. W: Nawadnianie warzyw w uprawach polowych. Ogólnoposka Konferencja Naukowa. Skierniewice, 19.05.2005. Skierniewice. Instytut Warzywnictwa s. 5–17.
• 9. KANISZEWSKI S. 2006. Nawadnianie warzyw. W: Nawadnianie roślin. Pr. zbior. Red. S. Karczmarczyk, L. Nowak. Warszawa. PWRiL s. 295–332.
• 10. ŁABĘDZKI L. 2006. Susze rolnicze – zarys problematyki oraz metody monitorowania i klasyfikacji. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy Naukowe i Monografie. Nr 17. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 83-88763-63-6 ss. 107.
• 11. ŁABĘDZKI L., BĄK B., KANECKA-GESZKE E., KASPERSKA-WOŁOWICZ W., SMARZYŃSKA K. 2008. Związek między suszą meteorologiczną i rolniczą w różnych regionach agroklimatycznych Polski. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. Rozprawy Naukowe i Monografie. Nr 25. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISSN 1644-1095 ss. 137.
• 12. ŁABĘDZKI L., BĄK B., SMARZYŃSKA K. 2014. Spatio-temporal variability and trends of Penman-Monteith reference evapotranspiration (FAO-56) in 1971–2010 under climatic conditions of Poland. Polish Journal of Environmental Studies. Vol. 23. No. 6. s. 2083–2091. DOI: 10.15244/pjoes/27816.
• 13. ŁABĘDZKI L., KANECKA-GESZKE E., BĄK B., SŁOWIŃSKA S. 2011. Estimating reference evapotranspiration using the FAO Penman-Monteith method for climatic conditions of Poland. W: Evapotranspiration. Pr. zbior. Red. L. Łabędzki. Rijeka. InTech s. 275–294.
• 14. NYC K., POKŁADEK R. 2009. Eksploatacja systemów melioracyjnych podstawą racjonalnej spodarki wodnej w środowisku przyrodniczo-rolniczym. T. 14. Współczesne Problemy Inżynierii Środowiska. Wrocław. Wydaw. UP we Wrocławiu. ISBN 978-83-60574-69-0 ss. 82.
• 15. OSTROWSKI J., ŁABĘDZKI L., KOWALIK W., KANECKA-GESZKE E., KASPERSKA-WOŁOWICZ W., SMARZYŃSKA K., TUSIŃSKI E. 2008. Atlas niedoborów wodnych roślin uprawnych i użytków zielonych w Polsce. Falenty. Wydaw. IMUZ. ISBN 978-83-88763-8-16 ss. 19 + 32 mapy.
• 16. RUMASZ-RUDNICKA E., KOSZAŃSKI Z., KORYBUT WORONIECKI T. 2008. Efekty nawadniania niektórych warzyw. Acta Agrophysica. Vol. 11. Iss. 2 s. 509–517.
• 17. RZEKANOWSKI C., ŻARSKI J., ROLBIECKI S. 2011. Potrzeby, efekty i perspektywy nawadniania roślin na obszarach szczególnie deficytowych w wodę. Postępy Nauk Rolniczych. Nr 1 s. 51–63.
• 18. WALCZAK R., OSTROWSKI J., WITKOWSKA-WALCZAK B., STAWIŃSKI C. 2002. Hydrofizyczne charakterystyki mineralnych gleb ornych Polski. Acta Agrophysica. Monografie. Nr 79. ISSN 1234-4125 ss. 64+32 mapy.
• 19. ŻARSKI J., DUDEK S. 2009. Zmienność czasowa potrzeb nawadniania wybranych roślin w regionie Bydgoszczy. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Nr 3 s. 141–149.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.