New color trends of the model Werkbund estates and Neues Bauen residential architecture during the Weimar Republic in Germany

• Autorzy: Urbanik Jadwiga

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc210413

Warianty tytułu

PL

Nowe trendy kolorystyczne wzorcowych osiedli Werkbundu i architektury mieszkaniowej nurtu Neues Bauen w okresie Republiki Weimarskiej w Niemczech

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The purpose of the article is to present the color trends of the Werkbund model housing estates (1927-1932) in the background of Neues Bauen residential architecture built under the urban construction program during the Weimar Republic in interwar Germany (1918-1932). After the World War I, despite the exhaustion of the country due to war, effort was made to build new housing estates, which later became a model for modern housing solutions. The task of the architects of that time was to show that industrialization was not synonymous with the loss of individuality. An excellent weapon in the fight for individuality of housing estates was color, which was used to distinguish new buildings from the surrounding grays of the old ones. The Weimar Republic period in Germany, displayed two distinct color trends "white architecture" and the "colorful city" ("Die farbige Stadt"). The most spectacular changes, aimed at giving German cities a new face, were initiated by Bruno Taut in Magdeburg and Berlin, Ernst May in Wrocław (former Breslau) and Frankfurt am Main, and Otto Haesler in Celle. The exhibition housing estates of the Werkbund, constructed from 1927 to 1932, were a review of the tendencies entering the housing construction of the interwar period. Today, the only way to discover the architect’s original concept following years of use and reconstruction of the houses (even those under conservation protection) is through stratigraphic studies of the paint coatings. These types of studies have been conducted in many model housing estates. This article is based on personal experience of the author who participated in the revalorization of Wrocław’s model housing estate Werkbund, where both color trends are clearly visible.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie trendów kolorystycznych propagowanych we wzorcowych osiedlach mieszkaniowych Werkbundu (1927-1932) na tle kolorystyki architektury mieszkaniowej nurtu Neues Bauen powstającej w ramach programów budownictwa miejskiego w okresie Republiki Weimarskiej w międzywojennych Niemczech (1918-1932). Po I wojnie światowej, mimo wyniszczenia kraju, podjęto trud budowy nowych osiedli, które później stały się wzorem dla nowoczesnych rozwiązań mieszkaniowych. Zadaniem ówczesnych architektów było pokazanie, że industrializacja nie jest równoznaczna z utratą indywidualności. Doskonałą bronią w walce o zróżnicowany charakter osiedli był kolor, którym odróżniano nowe budynki od otaczającej je szarości starych. Okres Republiki Weimarskiej w Niemczech charakteryzował się dwoma wyraźnymi trendami kolorystycznymi nazwanymi: „białą architekturą” i „kolorowym miastem” („Die farbige Stadt”). Najbardziej spektakularne zmiany, mające nadać niemieckim miastom nowe oblicze, zapoczątkowali Bruno Taut w Magdeburgu i Berlinie, Ernst May we Wrocławiu i Frankfurcie nad Menem oraz Otto Haesler w Celle. Wystawowe osiedla Werkbundu, budowane w latach 1927-1932, były przeglądem tendencji dotyczących budownictwa mieszkaniowego okresu międzywojennego. Dziś jedynym sposobem poznania oryginalnej koncepcji architekta po latach użytkowania i przebudowy domów (nawet tych objętych ochroną konserwatorską) są badania stratygraficzne powłok malarskich. Tego typu prace zostały przeprowadzone w wielu wzorcowych osiedlach mieszkaniowych. Artykuł opiera się na osobistych doświadczeniach autorki, która uczestniczyła w rewaloryzacji wrocławskiego wzorcowego osiedla Werkbundu, gdzie oba trendy kolorystyczne są wyraźnie widoczne.

Słowa kluczowe

EN

Weimar Republic; Neues Bauen; Werkbund; color trend; residential architecture

PL

Republika Weimarska; Neues Bauen; Werkbund; trend kolorystyczny; architektura mieszkaniowa

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 4 (68)
• Strony: 129--140
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., il.

Twórcy

autor

Urbanik Jadwiga

• Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology

• https://orcid.org/0000-0003-0042-6813

Bibliografia

• [1] Brenne W., Creating a cosmos of colours. Bruno Taut's housing estates in Berlin, [in:] M. Kuipers, E. Claessens, M. Polman, L. Verpoest (eds.), Modern Colour Technology. Ideals and Conservation, Tripiti, Rotterdam 2002, 22–25.
• [2] Werkbund Ausstellung "Die Wohnung" 1927, Der Ausstellungleitung (Hrsg.), Industrie Verlags- und Druckerei i Werbehilfe, Stuttgart 1927.
• [3] Výstava moderního bydlení Nový Dům Brno 1928, Z. Rossmann, B. Václavek (red.), Brno 1928.
• [4] Werkbund Ausstellung. Wohnung und Werkraum. Breslau 1929. 15. Juni bis 15. September. Ausstellungs Führer, Ausstellungsleitung (Hrsg.), Breslau 1929.
• [5] Výstava bydlení – stavba osady Baba Praha 1932, P. Janák, L. Sutnar (red.), Svaz československého díla, Praha 1932.
• [6] Die internationale Werkbundsiedlung Wien 1932, J. Frank (Hrsg.), Anton Schroll & Co, Wien 1932.
• [7] Joedicke J., Weissenhof Siedlung Stuttgart, Karl Krämer Verlag, Stuttgart 1989.
• [8] Kirsch K., Die Weißenhofsiedlung, Deutsche Verlags-Anstalt, Stuttgart 1999.
• [9] Marbach U., Rüegg A., Werkbundsiedlung Neubühl in Zürich­Wollishofen 1928–1932, Ihre Entstehung und Erneuerung, Dokumente zur Schweizer Architektur, GTA Verlag, Zürich 1990.
• [10] Šlapeta V., Urlich P., Křížková A., Great Villas of Prague 6, Baba Housing Estate 1932–1936, Foibos, Praha 2013.
• [11] Urbanik J., WUWA 1929–2019. Wrocławska wystawa Werkbundu, Muzeum Architektury, Wrocław 2019.
• [12] Šenberger T., Šlapeta V., Urlich P., Osada Baba. Plány a modely / Baba Housing Estate. Plans and Models, Czech Technical University in Prague, Faculty of Architecture, Prague 2000.
• [13] Werkbundsiedlung Wien 1932. Ein Manifest des Neuen Wohnens, A. Nierhaus, E.M. Orosz (Hrsg.), Müry Salzmann Verlags, Wien 2012.
• [14] A Way to Modernity. The Werkbund Estates 1927–1932, J. Urbanik (ed.), Muzeum Architektury, Wrocław 2016.
• [15] Brenne W., Bruno Taut. Meister des farbigen Bauens in Berlin , Verlagshaus Braun, Berlin 2005.
• [16] Brenne W., Farbe bei Fassaden des Neues Bauens und der Moderne, [in:] K. Guttmejer (red.), Kolorystyka zabytkowych elewacji od średniowiecza do współczesności. Historia i konserwacja, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa 2010, 225–244.
• [17] De Jonge W., Colour and Modern Movement architecture, [in:] M. Kuipers, E. Claessens, M. Polman, L. Verpoest (eds.), Modern Colour Technology. Ideals and Conservation, Tripiti, Rotterdam 2002, 8–11.
• [18] Hammer I., Lime Cannot be Substituted! Remarks on the History of the Methods and Materials of Painting and Repairing Historical Architectural Surfaces, [in:] K. Guttmejer (red.), Kolorystyka zabytkowych elewacji od średniowiecza do współczesności. Historia i konserwacja, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, Warszawa 2010, 317–356.
• [19] Herrel E., Farbe in der Architektur der Moderne, [in:] V.M. Lampugnani, R. Schneider (Hrsg.), Moderne Architektur in Deutschland 1900 bis 1950. Expressionismus und Neue Sachlichkeit , Verlag Gerd Hatje, Stuttgart 1994, 99–116.
• [20] Hoffenträger G., Farbe im Freiraum. Zur Anwendung von Farbe und Farbetheorien in der Gartenarchitektur des 19. und frühen 20. Jahrhunderts, PhD thesis, TU Berlin 1996.
• [21] Le Corbusier / Pierre Jeanneret. Doppelhaus in der Weissenhofsiedlung Stuttgart. Die Geschichte einer Instandsetung, G. Adlbert (Hrsg.), Karl Krämer Verlag Stuttgart + Zürich, Stuttgart 2006.
• [22] Pitz H., Die Farbigkeit der vier Siedlungen – Ein Werkstattbericht, [in:] N. Huse (Hrsg.), Vier Berliner Siedlungen der Weimarer Republik. Britz, Onkel Toms Hütte, Siemensstadt, Weisse Stadt, Argon Verlag, Berlin 1987.
• [23] Rieger H.J., Die farbige Stadt. Beiträge zur Geschichte der farbigen Architektur in Deutschland und der Schweiz 1910–1939, PhD thesis, Universität Zürich, Zürich 1976.
• [24] Ruëgg A., Colour concepts and colour scales in modern architecture, [in:] M. Kuipers, E. Claessens, M. Polman, L. Verpoest (eds.), Modern Colour Technology. Ideals and Conservation, Tripiti, Rotterdam 2002, 12–17.
• [25] Siedlungen der 20er Jahre, J. Kirschbaum (Hrsg.), J.P. Bachem, Köln 1985.
• [26] Urbanik J., Conservation goes East: The Restoration of the Hans Scharoun Building on the WUWA Housing Estate, Wrocław, Poland, [in:] S. Macdonald (ed.), Modern Maters – Principles and Practice in Conserving Recent Architecture, Donhesd, London 1996, 153–161.
• [27] Urbanik J., Od "Schlesische Heimstätte" do "Die farbige Stadt" – kolorystyka architektury mieszkaniowej na Śląsku i w Niemczech w okresie Republiki Weimarskiej (1919–1933), [in:] M.J. Sołtysik, R. Hirsch (red.), Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni. Architektura XX wieku, jej badania i popularyzacja w Gdyni i w Europie, Urząd Miasta Gdyni, Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, Gdynia–Gdańsk 2019, 37–44.
• [28] Urbanik J., Gryglewska A., Awangardowe nurty formalne i kolorystyczne w architekturze okresu międzywojennego w Niemczech. Ich obecność w architekturze Wrocławia, [in:] M. Chorowska, E. Różycka-Rozpędowska (red.), Nie tylko zamki. Szkice ofiarowane profesorowi Jerzemu Rozpędowskiemu w siedemdziesiątą piątą rocznicę urodzin, Oficyna Wydawnicza PWr, Wrocław 2005, 311–328.
• [29] Urbanik J., Gryglewska A., Colour: an unknown feature of Wroclaw "Neues Bauen" architecture, [in:] J.-Y. Andrieux, F. Chevallier (ed.), La réception de l'architecture du Mouvement moderne: image, usage, héritage, Publications de l’Université de Saint-Etienne, Saint-Etienne 2005, 307–311.
• [30] Schoof H., Farbigkeit im Siedlungsbau, "Schlesisches Heim" 1924, Nr. 10, 322–323.
• [31] Henderson S.R., The Work of Ernst May 1919–1930, PhD thesis, Columbia University, New York 1990.
• [32] Pehnt W., Die Architektur des Expressionismus, Verlag Arthur Niggli, Stuttgart 1973.
• [33] Markowska A., Kolor w architekturze w dwudziestoleciu międzywojennym. Dyktatura kolorystyczna czy dobrowolność?, "Architectus" 2000, nr 1, 113–122.
• [34] Overy P., De Stijl, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1979.
• [35] Naylor G., Bauhaus, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1988.
• [36] Molzahn I., Eine Frau durchstreift die "Wuwa", "Schlesische Monatshefte" 1929, Nr. 7, 310–316 [Sondernummer – "Wohnung und Werkraum"].
• [37] Wolf G., Die Versuchs­Siedlung Grüneiche auf der Breslauer Werkbundausstellung 1929, "Die Wohnung, Zeitschrift für Bau- und Wohnungswesen" 1929, Nr. 6, 181–196.
• [38] Rothenberg A., Die Werkbund – Ausstellung 1929 in Breslau, "Ostdeutsche Bau-Zeitung-Breslau" 1929, Nr. 47, 341–349.
• [39] Rischowski E., Das Wohnhaus als Einheit, Häuser und Räume des Versuchs – Siedlung Breslau 1929, "Innen-Dekoration" 1929, Nr. 11, 400–417.