Górnictwo pozaziemskie w Polsce

• Autorzy: Przylibski Tadeusz A. , Łuszczek Katarzyna , Blutstein Konrad , Szczęśniewicz Mateusz , Ciapka Dominika

Warianty tytułu

EN

Extraterrestrial mining in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Autorzy przedstawili aktualny na połowę 2022 roku stan szeroko rozumianego górnictwa pozaziemskiego w Polsce. Analiza autorów objęła wszelkie inicjatywy, projekty i badania, które dotyczą różnych aspektów eksploracji pozaziemskich ciał Układu Słonecznego pod kątem rozpoznania i wykorzystania znajdujących się na nich złóż różnorodnych surowców. W Polsce mamy obecnie wiele możliwości rozwoju sektora górnictwa pozaziemskiego. Sytuacja ta jednak w najbliższym czasie będzie się pogarszać, jeśli nie zostaną stworzone warunki do rozwoju tej dziedziny wiedzy i przemysłu. Oczywiście istotne jest zainwestowanie odpowiednich środków finansowych, ale także wykreowanie odpowiedniej polityki rozwoju i podjęcie kompleksowych działań sprzyjających rozwojowi dydaktyki i nauki w zakresie górnictwa i górnictwa pozaziemskiego. Równie istotne jest także wspieranie, a najlepiej realizowanie spójnej koncepcji rozwoju górnictwa pozaziemskiego, jako bardzo istotnej części przemysłu sektora kosmicznego.

EN

The Authors presented the current state of the broadly understood extraterrestrial mining in Poland in mid-2022. The authors’ analysis covered all initiatives, projects and research that relate to various aspects of the Solar System’s extraterrestrial bodies exploration in terms of the identification and use of various raw materials on them. Currently we have many opportunities for the development of the extraterrestrial mining sector in Poland. However, this situation will deteriorate in the near future, if the conditions for the development of this field of knowledge and industry are not created. Of course, it is crucial to invest appropriate funds, but also to create an appropriate development policy and undertake comprehensive activities conducive to the development of teaching and science in the field of mining and extraterrestrial mining. It is also equally important to support, and preferably implement, a coherent concept for the development of extraterrestrial mining as a significant part of the space sector industry.

Słowa kluczowe

PL

surowce pozaziemskie; górnictwo; górnictwo pozaziemskie; górnictwo kosmiczne; planetoidy; Księżyc; Mars

EN

extraterrestrial resources; mining; extraterrestrial mining; space mining; asteroids; Moon; Mars

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 78, nr 3
• Strony: 17--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 48 poz., tab.

Twórcy

autor

Przylibski Tadeusz A.

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii

autor

Łuszczek Katarzyna

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii

autor

Blutstein Konrad

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii

autor

Szczęśniewicz Mateusz

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii

autor

Ciapka Dominika

• Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii

Bibliografia

• BLUTSTEIN K. 2021a - Potential extraterrestrial sources of lithium. Geological Quarterly. 65, 4, 1-9; doi: http://dx.doi.org/10.7306/gq.1627 .
• BLUTSTEIN K. 2021b - Potential resources on 6 Hebe asteroid. IOP Conference Series - Earth and Environment Science. 684, 1-8; doi: https://doi.org/10.1088/1755-1315/684/1/012020.
• BLUTSTEIN K., PAWLISZYN S. 2021 - Fe, Ni, Co, and Cu in FeNi alloys of H chondrites. IOP Conference Series - Earth and Environment Science. 942, 1-8; doi: https://doi.org/10.1088/1755-1315/942/1/012021
• BLUTSTEIN K., PRZYLIBSKI T.A., ŁUSZCZEK K. 2018 - Zawartość minerałów FeNi w chondrytach H jako wskaźnik zasobności pozaziemskich skał rudonośnych w wybrane metale. „Przegląd Geologiczny”. 66, 12, 776-784; doi: http://dx.doi.org/10.7306/2018.14.
• BLUTSTEIN K., PRZYLIBSKI T.A., ŁUSZCZEK K., GRUCHOT J. 2022 - Skład chondrytów węglistych jako wyznacznik zasobności planetoid typu C w surowce metaliczne. Acta Societatis Metheoriticae Polonorum. 13, 7-26.
• DĄBROWSKA-NIEPYTALSKA A. 2018 - Prawo w górnictwie kosmicznym. Polityka Surowcowa. 3, 82-85.
• GAFFEY M.J., MCCORD T.B. 1977 - Mining Outer Space. Technology Review. 79, 7, 51-59.
• KŁODA M.T., MALINOWSKA K., MALINOWSKI B., POLKOWSKA M. 2021 - Regulacja górnictwa kosmicznego w polskiej ustawie o działalności kosmicznej. Studia Iuridica, 88, 171-186 https://doi.org/10.31338/2544-3135.si.2021-88.9.
• Komisja Europejska 2020 - Odporność w zakresie surowców krytycznych: wytyczanie drogi do większego bezpieczeństwa i bardziej zrównoważonego rozwoju. Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu EkonomicznoSpołecznego i Komitetu Regionów. Bruksela, dnia 3.9.2020 r. COM(2020) 474 final. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020DC0474&from=EN.
• ŁUSZCZEK K. 2011 - Poszukiwanie nowych zasobów surowców w Układzie Słonecznym. Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Studia i Materiały, 40, 85-94.
• ŁUSZCZEK K. 2012 - Chemical composition of L chondrites group and potential natural resources of their parent bodies. Interdyscyplinarne zagadnienia w górnictwie i geologii T.3 (red. DRZYMAŁA J., CIĘŻKOWSKI W.), Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław. 161-173.
• ŁUSZCZEK K. 2013 - Chemical composition of Gao Guenie (H5) as representative material for potential metallic resources of parent bodies of H chondrites. Interdyscyplinarne zagadnienia w górnictwie i geologii T.4 (red. DRZYMAŁA J., CIĘŻKOWSKI W.), Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław. 107-118.
• ŁUSZCZEK K. 2018a - Potential importance of metallic resources of ordinary chondrite parent bodies. Mining Science. 25, 71-83.
• ŁUSZCZEK K. 2018b - Surowce metaliczne na ciałach macierzystych chondrytów zwyczajnych. Aktualia i perspektywy górnictwa (red. GLAPA W.), Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej, Wrocław, 93-100.
• ŁUSZCZEK K., KRZESIŃSKA A.M. 2020 - Copper in ordinary chondrites: proxies for resource potential of asteroids and constraints for minimum-invasive and economically efficient exploitation. Planetary and Space Science. 194, 105092, https://doi.org/10.1016/j.pss.2020.105092.
• ŁUSZCZEK K., MERKEL J. 2018 - Zasobność w wybrane surowce metaliczne stref odmieszania planetarnych stopów krzemianowych i metalicznych na podstawie analizy składu chemicznego pallasytów i mezosyderytów. Acta Societatis Metheoriticae Polonorum. 9, 92-111.
• ŁUSZCZEK K., PRZYLIBSKI T.A. 2011 - Skład chondrytów zwyczajnych a potencjalne surowce pasa planetoid. Acta Societatis Metheoriticae Polonorum. 2, 92-111.
• ŁUSZCZEK K., PRZYLIBSKI T.A. 2019 - Potential deposits of selected metallic resources on L chondrite parent bodies. Planetary and Space Science. 168, 40-51. https://doi.org/10.1016/j.pss.2019.02.005.
• ŁUSZCZEK K., PRZYLIBSKI T.A. 2021 - Selected metal resources on H chondrite parent bodies. Planetary and Space Science. 206, 105309. https://doi.org/10.1016/j.pss.2021.105309.
• NIEROBISZ A. 2013 - Górnictwo w przestrzeni kosmicznej (komunikat). Wiadomości Górnicze. 64, 9, 503-509
• NYKA M. 2018 - Legal prerequisites of the management of natural resources of the Moon and other celestial bodies. Marketing and Management of Innovations. 3, 199-207 http://dx.doi.org/10.21272/mmi.2018.3-17.
• O’LEARY B. 1977 - Mining the Apollo and Amor Asteroids. Science. 197, 4301, 363-366 https://doi.org/10.1126/science.197.4301.363.
• O’LEARY B. 1988 - Asteroid Mining ad the moons of Mars. Acta Astronautica. 17, 4, 457-462 https://doi.org/10.1016/0094-5765(88)90059-8.
• PILORGET C., OKADA T., HAMM V., BRUNETTO R., YADA T., LOIZEAU D., RIU L., USUI T., MOUSSI-SOFFYS A., HATAKEDAK., NAKATO A., YOGATAK., ABE M., ALÉON-TOPPANI A., CARTER J., CHAIGNEAU M., CRANE B., GONDET B., KUMAGAI K., LANGEVIN Y., LANTZ C., LE PIVERT-JOLIVET T., LEQUERTIER G., LOURIT L., MIYAZAKI A., NISHIMURA M., POULET F., ARAKAWA M., HIRATA N., KITAZATO K., NAKAZAWA S., NAMIKI N., SAIKI T., SUGITA S., TACHIBANA S., TANAKA S., YOSHIKAWA M., TSUDA Y., WATANABE S., BIBRING J.-P. 2021 - First compositional analysis of Ryugu samples by the MicrOmega hyperspectral microscope. Nature Astronomy, https://doi.org/10.1038/s41550-021-01549-z
• PRZYLIBSKI T.A. 2015 - Górnictwo pozaziemskie. Meteoryt. 3, 3-10.
• PRZYLIBSKI T.A., ŁUSZCZEK K. 2012 - Mineral resources of extraterrestrial bodies of the Solar System. Mineralogia. Special Papers. 40, 51-52.
• PRZYLIBSKI T.A., DONHEFNER H., ŁUSZCZEK K. 2012 - Ciała macierzyste meteorytów żelaznych jako złoża metali. Acta Societatis Metheoriticae Polonorum. 3, 71-103.
• Przylibski T.A., Blutstein K., Łuszczek K., Gruchot J. 2022 - Chondryt węglisty NWA 4446. Przegląd Geologiczny, 70, 7, 513-526, 494. doi: http://dx.doi.org/10.7306/2022.17.
• WASILEWESKI T.G. 2018 - Evaluation of drilling-based water extraction methods for Martian ISRU from mid-latitude ice resources. Planetary and Space Science. 158, 16-24. https://doi.org/10.1016/j.pss.2018.05.012.
• WASILEWSKI T.G. 2021 - Lunar thermal mining: Phase change interface movement, production decline and implications for systems engineering. Planetary and Space Science. 199, 105199. https://doi.org/10.1016/j.pss.2021.105199.
• WASILEWSKI T.G., BARCIŃSKI T., MARCHEWKA M. 2021 - Experimental investigations of thermal properties of icy lunar regolith and their influence on phase change interface movement. Planetary and Space Science. 200, 105197. https://doi.org/10.1016/j.pss.2021.105197
• WIŚNIEWSKI Ł., WASILEWSKI G., KĘDZIORA B., GRYGORCZUK J. 2022 - Wybrane właściwości regolitu i ich istotny wpływ na realizację misji eksploracyjnych. Acta Societatis Metheoriticae Polonorum. 13, 107-119.
• YADA T., ABE M., OKADA T., NAKATO A., YOGATA K., MIYAZAKI A., HATAKEDA K., KUMAGAI K., NISHIMURA M., HITOMI Y., SOEJIMA H., YOSHITAKE M., IWAMAE A., FURUYAS., UESUGI M., KAROUJI Y., USUI T., HAYASHI T., YAMAMOTO D., FUKAI R., SUGITA S., CHO Y., YUMOTO K., YABE Y., BIBRING J.-P., PILORGET C., HAMM V., BRUNETTO R., RIU L., LOURIT L., LOIZEAU D., LEQUERTIER G., MOUSSI-SOFFYS A., TACHIBANA S., SAWADA H., OKAZAKI R., TAKANO Y., SAKAMOTO K., MIURA Y.N., YANO H., IRELAND T.R., YAMADAT., FUJIMOTO M., KITAZATO K., NAMIKI N., ARAKAWA M., HIRATA N., YURIMOTO H., NAKAMURA T., NOGUCHI T., YABUTA H., NARAOKA H., ITO M., NAKAMURA E., UESUGI K., KOBAYASHI K., MICHIKAMI T., KIKUCHI H., HIRATA N., ISHIHARA Y., MATSUMOTO K., NODA H., NOGUCHI R., SHIMAKI Y., SHIRAI K., OGAWA K., WADA K., SENSHU H., YAMAMOTO Y., MOROTA T., HONDA R., HONDA C., YOKOTAY.,MATSUOKAM., SAKATANI N., TATSUMI E., MIURAA., YAMADAM., FUJII A., HIROSE C., HOSODAS., IKEDA H., IWATAT., KIKUCHI S., MIMASU Y., MORI O., OGAWAN., ONO G., SHIMADAT., SOLDINI S., TAKAHASHI T., TAKEI Y., TAKEUCHI H., TSUKIZAKI R., YOSHIKAWA K., TERUI F., NAKAZAWA S., TANAKA S., SAIKI T., YOSHIKAWA M., WATANABE S., TSUDA Y. 2021 - Preliminary analysis of the Hayabusa2 samples returned from C-type asteroid Ryugu. Nature Astronomy, https://doi.org/10.1038/s41550-021-01550-6
• https://web.archive.org/web/20130922060558/http://isdc.nss.org/2013/speakers-all.shtml [dostęp: 9 sierpnia 2022]
• http://www.nasa.gov/offices/oct/early_stage_innovation/niac/2012_phase-_I_fellows_cohen.html [dostęp: 9 sierpnia 2022]
• https://www.mordorintelligence.com/industry-reports/space-mining-market-industry [dostęp: 15 kwietnia 2022]
• https://bfirst.tech/gornictwo-kosmiczne/
• https://www.chip.pl/2021/09/kosmiczne-gornictwo-kiedy-stanie-sie-faktem/
• https://space24.pl/polskie-firmy-wchodza-w-gornictwo-kosmiczne
• https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C29648%2Cgeolog-nt-pozaziemskiego-gornictwa-wazne-w-kontekscie-ludzkich-osiedli-w
• https://audycje.tokfm.pl/podcast/63001,Czy-bedziemy-sciagac-na-ziemiesurowce-z-kosmosu-O-gornictwie-pozaziemskim (podcast dostęp
• https://www.wsb.pl/blog/gornik-pozaziemski-poszukiwany
• https://mapakarier.org/paths/occupation/830/inzynier-gornictwa-pozaziemskiego/male
• https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C83920%2Cw-gornictwiekosmicznym-czekaja-gigantyczne-pieniadze.html
• https://spidersweb.pl/2021/09/bakterie-i-gornictwo-kosmiczne.html
• https://mlodytechnik.pl/technika/30899-czy-kosmiczne-gornictwo-ruszy-wreszcie-na-powaznie-czekajac-na-ksiezycowe-zaglebie
• https://www.focus.pl/artykul/jak-wyladowac-na-asteroidzie-kosmicznegornictwo-stoi-przed-wielkimi-wyzwaniami-211210070834
• https://dzienniknaukowy.pl/kosmos/ekspert-gornictwo-kosmiczne-jestwarunkiem-stalej-obecnosci-czlowieka-w-kosmosie

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023)