Ocalić wiatr. Potrzeba zmian w ochronie krajobrazu kulturowego Ciechocinka

• Autorzy: Marcinek Roman , Myczkowski Zbigniew

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK73CIECHOCINEK

Warianty tytułu

EN

To save the wind: the need for change in the conservation of Ciechocinek’s cultural landscape

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Tężnie i warzelnia soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym w Ciechocinku to unikatowy zespół zabytkowych budowli i urządzeń przemysłowych. Najdawniejszy w Polsce czynny zakład przemysłowy oraz największa w Europie czynna fabryka o technologii przedindustrialnej jest artefaktem o szczególnym znaczeniu historycznym i naukowym. Wartości zabytkowego zespołu przejawiają się w autentyczności i integralności elementów, zachowaniu oryginalnej konstrukcji i formy, kontynuacji funkcji oraz harmonii z krajobrazem. Specyfiką zespołu jest harmonijna przemiana dominującej funkcji: z przemysłowej na przemysłowo-uzdrowiskową. Kiedy w latach siedemdziesiątych XIX wieku pojawiły się głosy wzywające do zamknięcia warzelni, nie zrobiono tego już tylko ze względu na funkcjonowanie uzdrowiska. Tężnie ciechocińskie tworzą jeden z największych tego typu kompleksów w Europie. Zespół nie tylko dokumentuje przeszłe procesy przemysłowe, lecz także świadczy o tendencjach modernizacyjnych gospodarki Królestwa Polskiego.

EN

The graduation towers and saltworks along with Tężniowy and Zdrojowy parks in Ciechocinek together form a unique ensemble of heritage structures and industrial machinery. As the oldest active industrial plant in Poland and the largest actively operating factory based on preindustrial technology in Europe, they are an artifact of immense historical and academic significance. The value of the heritage site manifests itself in the authenticity and integrality of elements, the survival of the original structure and form, the continuity of function and harmony with the landscape. The complex’s specificity lies in the harmonious transformation of the predominant function: from an industrial to an industrial and resort function. When in the 1870s there appeared demands to close the saltworks, they were ignored just because of the operation of the resort. Ciechocinek’s graduation towers form one of the largest complexes of this type in Europe. The complex not only documents past industrial processes, but also presents modernization tendencies of the Kingdom of Poland’s economy.

Słowa kluczowe

PL

uzdrowisko; tężnie; wiatr; planowanie przestrzenne; wartości kulturowe; ochrona zabytków

EN

health resort; graduation towers; wind; planning; cultural values; heritage conservation

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2023
• Tom: Nr 73
• Strony: 148--162
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., il.

Twórcy

autor

Marcinek Roman

• Narodowy Instytut Dziedzictwa

• https://orcid.org/0000-0001-9985-2518

autor

Myczkowski Zbigniew

• Wydział Architektury Politechniki Krakowskiej

• https://orcid.org/0000-0002-4014-950X

Bibliografia

• Opracowania / Secondary sources
• 1. Baliński Michał, Lipiński Tymoteusz, Starożytna Polska, Warszawa 1843.
• 2. Bandrowski Jerzy, Pierwszy ilustrowany przewodnik po Ciechocinku i okolicy, Warszawa 1908.
• 3. Kołaczkowski Julian, Wiadomości tyczące się przemysłu i sztuki w dawnej Polsce, Kraków 1888.
• 4. Korwin Gracyan, Izys Polska. O źródle słonem w Ciechocinku, t. I, art. XXXV, Warszawa 1820.
• 5. Marcinek Roman, Kałusz miasto soli, Wilanów 2018.
• 6. Marciniak Kazimierz, Wójcik Gabriel, Klimat województwa włocławskiego, [w:] Środowisko przyrodnicze w województwie włocławskim, red. Stanisław Bagdziński, Włocławek 1997.
• 7. Nowakowska Lucyna, Ciechocinek, [w:] Województwo bydgoskie. Studia geograficzne nad aktywizacją małych miast, red. Karol Dziewoński et al., „Prace Geograficzne IG PAN” 1957, t. 9.
• 8. „Opinia konserwatorsko-krajobrazowa dla otoczenia pomnika historii: Ciechocinek – zespół tężni i warzelni soli z parkami Tężniowym i Zdrojowym wrazz propozycją granic wpisu do rejestru zabytków”, oprac. Roman Marcinek, Maria Myczkowska-Szałankiewicz, Zbigniew Myczkowski, Kraków 2021.
• 9. Raczyński Marian, Materiały do historii Ciechocinka: od zapoczątkowania budowy warzelniów soli do wybuchu wielkiej wojny, Warszawa 1935.
• 10. Rostworowski Jan N., O warzelni soli i kąpielach w Cichocinku, „Biblioteka Warszawska”, t. II (XXII), 1846.
• 11. Surowiecki Wawrzyniec, O upadku przemysłu i miast w Polsce, Warszawa 1910.
• 12. Tłoczek Ignacy F., Tężnie ciechocińskie, „Ochrona Zabytków” 1958, R. 11, nr 3–4 (42–43).
• Źródła elektroniczne / Electronic sources
• 13. https://www.haloterapia.info/teznia/