Określanie stopnia izolacji wysp krajobrazowychna przykładzie Pomorza

• Autorzy: Pieńkowski P. , Podlasiński M.

Warianty tytułu

EN

Detrmination of environmental islands isolation degree on the example of Pomerania

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W rolniczo-leśnym krajobrazie Pomorza wyspy krajobrazowe to najczęściej małe płaty leśne położone w obrębie pól oraz płaty polne usytuowane wewnątrz większych kompleksów lasu. Pełnią one ważną bio- i fizjocenotyczną rolę, stąd określenie stopnia ich izolacji stanowi istotny element oceny struktury przestrzennej krajobrazu. W pracy zaprezentowano metodę oceny izolacji przestrzennej wysp krajobrazowych uwzględniającą zarówno kontekst krajobrazowy obiektu, jak również jego wielkość. Pierwszym etapem umożliwiającym wyznaczenie stopnia izolacji wyspy było wyodrębnienie obszarów o dominującym tle krajobrazowym, według metodyki przedstawionej w pracy Pieńkowskiego i Podlasińskiego (2017). Metoda oceny izolacji wysp pozwala na dobór odpowiedniego promienia poszukiwań, zgodnego z celem prowadzonych badań, jak również umożliwia prezentację zmian wskaźnika izolacji danej wyspy w zależności od przyjętego promienia poszukiwań. Zastosowany w pracy wskaźnik izolacji (I) pozwala ponadto na wybór optymalnych obiektów do badań nad wpływem izolacji i wielkości wysp na skład gatunkowy siedlisk, występujących w ich obrębie.

EN

Environment islands in the agricultural and forest landscape of Pomerania, are most often a small patches of forest, located within the fields and a patches of the field located within the larger forest complexes. Small environmental islands play an important bio- and physiocenotic role, hence the level of their isolation is an important element of the spatial landscape structure assessment. The paper presents a method for evaluating the spatial isolation of environmental islands considering both the landscaped context of object, as well as its size. The first step to determine the isolation degree of the island was calculation of areas with a dominant landscape background (presented in the previous article). The method of isolation islands assessment allows to choose a suitable search radius, consistent with the objective of research, as well as the control the size of the island isolation, depending on the assumed search radius. Used in the work degree of isolation (I) also allows to select the optimal facilities for research on the isolation effects and the size of the islands in the species composition.

Słowa kluczowe

PL

struktura krajobrazu; stopień izolacji wysp; Pomorze

EN

landscape structure; degree of island isolation; Pomerania

• Wydawca: Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego
• Czasopismo: Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego
• Rocznik: 2017
• Tom: nr 35
• Strony: 19--28
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., ryc., wykr., tab., map.

Twórcy

autor

Pieńkowski P.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Szczecin, Polska

autor

Podlasiński M.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Kształtowania Środowiska i Rolnictwa, Szczecin, Polska

Bibliografia

• Banaszak J., Cierzniak T., 2002: Wyspy środowiskowe krajobrazu rolniczego [w:] Wyspy środowiskowe. Bioróżnorodność i próby typologii (red.): J. Banaszak. Bydgoszcz: Wydaw. A Bydg: 25-34.
• Bender D.J., Tischendor L., Fahrig L., 2003: Using patch isolation metrics to predict animal movement in binary landscapes. Landscape Ecology, 18: 17-39.
• Bullock, J. M., Moy I. L, Pywell R. F., Coulson S. J., Nolan A. M., Caswell H., 2002: Plant dispersal and colonization processes at local and landscape scales. In Bullock, J. M., R. E. Kenward & R. S. Hails (eds), Dispersal Ecology. Blackwell Publishing, Oxford: 279-302.
• Debinski D.M., Holt R.D., 2000: A Survey and Overview of Habitat Fragmentation Experiments. Conservation Biology vol. 14, 2: 342-355.
• Fisher J., Lindenmayer D.B., 2007: Landscape modification and habitat fragmentation: a synthesis. Global Ecology and Biogeography 265-280.
• Freckleton, R.P., Watkinson A.R., 2002: Large–scale spatial dynamics of plants: metapopulations, regional ensembles and patchy populations. Journal of Ecology 90: 419-434.
• Jędrzejewski W., Nowak S., Kurek R., Mysłajek R.W., Stachura K., 2004: Zwierzęta a drogi. Metody ograniczania negatywnego wpływu dróg na populacje dzikich zwierząt. Zakład Badania Ssaków PAN, Białowieża.
• MacArthur R.H., Wilson E.O., 1967: The Theory of Island Biogeography Princeton University Press, Princeton, N.J., 1967: 215 pp.
• McGarigal K., Marks B., 1995: FRAGSTATS: Spatial Pattern Analysis Program for Quantifying Landscape Structure. Department of Agriculture, Pacific Northwest Research Station, PNW–GTR–351, Oregon.
• Nita J., Myga–Piątek U., 2012: Krajobrazowe skutki wzrostu powierzchni leśnych na Wyżynie Częstochowskiej. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 16: 191-207.
• Oertli, B., Joye D.A, Castella E., Juge R., Cambin D., Lachavanne J.B., 2002: Does size matter? The relationship between pond area and biodiversity. Biological Con-servation 104: 59-70.
• Pieńkowski P., 2015: Ocena fragmentacji lasów Pomorza Zachodniego pomiędzy XV a XX w. Sylwan 159/7: 610-616.
• Pieńkowski P., Podlasiński M., 2017: Wyznaczanie obszarów dominacji tła krajobrazowego jako element oceny stopnia izolacji wysp krajobrazowych. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego, nr 35: 9-18.
• Rolstad J., 1991: Consequences of forest fragmentation for the dynamics of bird populations: conceptual issues and the evidence. Biological Journal of the Linnean Society 42: 149-163.
• Solon J., 2004: Zastosowanie koncepcji potencjałów krajobrazowych dla oceny stopnia spójności krajobrazu. Problemy Ekologii Krajobrazu XIV: 29-43.
• Symonides E., 2010: Znaczenie powiązań ekologicznych w krajobrazie rolniczym. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. 10/4(32): 249-263.
• Wildermuth H., 1985: Natur als Aufgabe. Basel, SBN.
• Yahner R.H., 1983: Seasonal dynamics, habitat relationships and management of avifauna in fragmented shelter belts. Journal of Wildlife Management 47: 85-104.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).