Skład chemiczny wód podziemnych w strefie kontaktu z siedliskami hydrogenicznymi

• Autorzy: Solovey Tatiana , Jóźwiak Krzysztof

Identyfikatory

DOI

10.7306/bpig.43

Warianty tytułu

EN

Chemical composition of groundwater in the contact zone with hydrogenous habitats

• Konferencja: Współczesne problemy hydrogeologii = Current challenges in hydrogeology : XIX Sympozjum
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono wyniki wykonanych w 2017 r. badań składu chemicznego wód podziemnych 61 siedlisk hydrogenicznych znajdujących się w obrębie Polski. Badane obiekty prezentują cztery rodzaje siedlisk (mułowiska, namuliska, podmokliska i torfowiska) usytuowane w ośmiu typach form morfogenetycznych. Przeprowadzono analizę wpływu różnorodnych osadów organicznych na kształtowanie składu chemicznego wód podziemnych występujących w ich strefie kontaktowej. Na podstawie otrzymanych wyników można wnioskować, że rodzaj osadów organicznych rzutuje na specyfikę składu chemicznego wód podziemnych w otoczeniu siedlisk hydrogenicznych. Wody podziemne torfowisk cechują się najwyższymi stężeniami składników zależnych od rozkładu substancji organicznej, natomiast mułowisk – metali ciężkich.

EN

The paper presents the research results of groundwater chemical composition in 61 hydrogenous habitats in Poland in 2017. The examined objects represent four types of habitats (telmatic organic marshes, alluvial mineral marshes, periodic moistlands and peatlands) located in eight different sorts of geomorphological forms. The impact analysis of diverse organic sediments on groundwater chemical composition in their contact zone has been conducted. The results reveal that the type of organic sediments impinges on the idiosyncrasy of groundwater chemical composition in the surroundings of hydrogenous habitats. The groundwater of peatlands is characterized by the highest concentrations of elements depending on organic matter decomposition, while the groundwater of telmatic organic marshes – of heavy metals.

Słowa kluczowe

PL

chemizm wód podziemnych; siedlisko hydrogeniczne; torfowisko; substancja organiczna

EN

groundwater chemistry; hydrogenous habitat; peatland; organic matter

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2019
• Tom: nr 476, Hydrogeologia z. 17
• Strony: 115--121
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Solovey Tatiana

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Jóźwiak Krzysztof

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• 1. BERTRAND G., GOLDSCHEIDER N., GOBAT J.M., HUNKELER D., 2012 – Review: From multi-scale conceptualization to a classification system for inland groundwater-dependent ecosystems. Hydrogeol. J., 20: 5–25.
• 2. CHORMANSKI J., OKRUSZKO T., IGNAR S., BATELAAN O., REBEL K.T., WASSEN M.J., 2011 – Flood mapping with remote sensing and hydrochemistry: A new method to distinguish the origin of flood water during floods. Ecol. Eng., 37: 1334–1349.
• 3. DEMBEK W., 2000 – Wybrane aspekty zróżnicowania torfowisk w młodo- i staroglacjalnych krajobrazach Polski wschodniej. Wydaw. IMUZ, Falenty.
• 4. FÖRSTNER U., AHLF W., CALMANO W., KERSTEN M., 1990 – Sediment Criteria Development. W: Sediments and Environmental Geochemistry (red. D. Helling i in.). Springer-Verlag, Berlin.
• 5. GEHRELS J., MULAMOOTTIL G., 1989 – The transformation and export of phosphorus from wetlands. Hydrolog. Process., 3: 365–370.
• 6. GOTKIEWICZ J., 1983 – Zróżnicowanie intensywności mineralizacji azotu w glebach organogenicznych związane z odrębnością warunków siedliskowych. Wydaw. IMUZ, Falenty.
• 7. HASLAM S.M., 2003 – Understanding Wetlands. Fen, bog and marsh. CRC Press, Londyn.
• 8. HUGNES J., HEATHWAITE L., 1995 – Hydrology and hydrochemistry of British wetlands. John Wiley & Sons, Chichester.
• 9. JASZCZYŃSKI J., 2011 – Rozpuszczalny węgiel organiczny w wodach siedlisk torfowych. Zesz. Eduk., 13.
• 10. JÓŹWIAK K., 2013 – Zastosowanie modelowania geochemicznego do oceny stopnia murszenia gleb na przykładzie Kampinoskiego Parku Narodowego. W: Abstrakty z konferencji pt. „Środowisko glebotwórcze i gleby dolin rzecznych”. Ustka, 10–12 czerwca 2013 r.
• 11. MITSCH W.J., GOSSELINK J.G., 2000 – Wetlands. 3rd ed. John Wiley & Sons, New York.
• 12. OKRUSZKO H., 1992 – Siedliska hydrogeniczne, ich specyfika i zróżnicowanie. Bibl. Wiad. IMUZ, 79: 1–100.
• 13. OKRUSZKO H., PIAŚCIK H., 1990 – Charakterystyka gleb hydrogenicznych. ART, Olsztyn.
• 14. PAWLUCZUK J., 2001 – Mineralizacja związków azotu w glebach torfowych na tle zróżnicowanych warunków siedliskowych obszarów młodoglacjalnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 476: 243–250.
• 15. PŁOCHNIEWSKI Z., PICH J., 1966 – Żelazo i mangan w wodach podziemnych różnych środowisk hydrogeochemicznych. Kwart. Geol., 10, 3: 871–883.
• 16. POROWSKA D., LEŚNIAK P.M., 2008 – Identyfikacja procesów kształtujących skład chemiczny wód podziemnych poniżej torfowiska Pożary, Kampinoski Park Narodowy. Prz. Geol., 56, 11: 982–990.
• 17. POROWSKA D., MAŁECKI J.J., 2011 – Analiza czynników kształtujących zawartość węgla nieorganicznego i organicznego w wodach podziemnych w obszarach występowania substancji organicznej – rezerwat Pożary (Kampinoski Park Narodowy). Biul. Państw. Inst. Geol., 445: 463–474.
• 18. ROZPORZĄDZENIE Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych (DzU z 2016 r. Nr 0 poz. 85).
• 19. SAPEK A., 2009 – Rozpuszczalny węgiel organiczny w wodzie z gleb torfowych na Bagnie Lawki. Rocz. Glebozn., 60: 69–81.
• 20. SAPEK A., SAPEK B., CHRZANOWSKI S., JASZCZYŃSKI J., 2007 – Mobilization of substances in peat soils and their transfer within the groundwater and into surface water. Agron. Res., 5: 155–163.
• 21. SOLOVEY T., 2019 – Wetlands of the Volhynian Polissia (Western Ukraine): classification, natural conditions of distribution and spatial difference. Geol. Quart., 63, 1: 139–149.
• 22. ŚCIBIOR K., RYDELEK P., STĘPIEŃ M., 2015 – Wpływ wybranych torfowisk na kształtowanie składu chemicznego płytkich wód podziemnych Drawieńskiego Parku Narodowego. Prz. Geol., 63: 1099–1104.
• 23. VERHOEVEN J.T., MALTBY E., SCHMITZ M., 1990 – Nitrogen and phosphorus mineralization in fens and bogs. J. Ecology, 78: 713–726.
• 24. WASSEN M.J., 1995 – Hydrology, water chemistry and nutrient accumulationin the Biebrza fens and floodplains (Poland). Wetlands Ecol. Manag., 3: 125–137.
• 25. WITCZAK S., ADAMCZYK A., 1995 – Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania. T. II. Metodyka opróbowania. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
• 26. ŻUREK S., 1990 – Związek procesu zatorfienia z elementami środowiska przyrodniczego wschodniej Polski. Rocz. Nauk Roln., Ser. D: 220–230.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).