It and surveying technologies in geo-hazards modeling of historic anthropogenic objects on the example of the Wanda Mound in Krakow

• Autorzy: Gawałkiewicz Rafał

Identyfikatory

DOI

10.4467/21995923GP.22.010.17088

Warianty tytułu

PL

Informatyczne i geodezyjne technologie w modelowaniu geozagrożeń zabytkowych obiektów antropogenicznych na przykładzie Kopca Wandy w Krakowie

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Over the recent ten years the development of geodesic and informatic tools contributed to enrichment of measurement and interpretation methods as well as visualization of various anthropogenic and natural objects subdued to deformations over the time. The availability of photogrammetric methods (terrestrial and airborne measurements) caused that they are widely applied in monitoring of various objects subdued to the external (i.e., atmospheric) factors (rain, wind, temperature), mining (influence of underground mining). This also refers to natural terrain surface affected by mass movements and artificial earth constructions (mounds, spoil tips, dikes, road and rail embankments), the changes of which can threaten stability and pose threat to objects situated in these areas/objects and their users. There are many methods of getting spatial data and their processing, allowing the interpretation of geological threats. The article presents the measurement and interpretation model of the changes of artificially formed area with the historic Wanda Mound in Krakow with the use of robotic station SPS 930 Trimble and active signal MT 1000 and program AutoCAD v. 2021 (splines Coons patches). In the article it was shown that applying a limited number of the data set elements in a definite geometric system and the same measurement technology in the studied period of the analysis (2013–2022), it is possible to record and graphically interpretate changes on the surface of an earth mound, manifested in the phenomenon of ground creep, even in case of small values.

PL

Rozwój narzędzi geodezyjnych i informatycznych przyczynił się w ostatnim dziesięcioleciu do wzbogacenia metod pomiarowych i interpretacyjnych oraz wizualizacji różnego rodzaju obiektów pochodzenia antropogenicznego oraz naturalnego, które podlegają deformacjom w czasie. Dostępność metod fotogrametrycznych (pomiary naziemne i lotnicze) sprawiła, że wykorzystywane są one powszechnie do monitoringu różnego rodzaju obiektów poddanych oddziaływaniu czynników zewnętrznych, tj. atmosferycznych (deszcz, wiatr, temperatura), górniczych (wpływ podziemnej eksploatacji górniczej). Dotyczy to także naturalnych powierzchni terenu objętych ruchami masowymi oraz sztucznych budowli ziemnych (kopce, hałdy, groble, nasypy drogowe i kolejowe), których zmiany mogą zagrażać stateczności i stwarzać zagrożenie dla obiektów towarzyszących, usytuowanych na tych obszarach/obiektach oraz ich użytkowników. Istnieje szereg metod pozyskiwania danych przestrzennych oraz ich opracowania, pozwalających na interpretację geozagrożeń. W artykule przedstawiono model pomiarowy oraz interpretacyjny zmian sztucznie ukształtowanej powierzchni zabytkowego Kopca Wandy w Krakowie, przy wykorzystaniu stacji robo tycznej SPS 930 Trimble i sygnału aktywnego MT 1000 oraz programu AutoCAD v. 2021 (funkcje sklejane oraz płaty Coons’a). W artykule dowiedziono, że stosując ograniczoną liczebność zbioru danych w określonym układzie geometrycznym oraz tę samą technologię pomiarową w rozpatrywanym okresie analizy 2013–2022, możliwa jest rejestracja oraz graficzna interpretacja zmian powierzchni ziemnego kopca podlegającej zjawisku spełzywania gruntu, nawet w przypadku niewielkich wartości.

Słowa kluczowe

EN

geological threat to historic objects; Wanda Mound; 3D modelling of geological threat

PL

geozagrożenia obiektów zabytkowych; Kopiec Wandy; modelowanie przestrzenne geozagrożeń

• Wydawca: Polska Akademia Umiejętności
• Czasopismo: Geoinformatica Polonica
• Rocznik: 2022
• Tom: T. 21
• Strony: 121--137
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Gawałkiewicz Rafał

• AGH University of Science and Technology, Faculty of Mining Surveying and Environmental Engineering Kraków, Poland

• https://orcid.org/0000-0003-4261-1697

Bibliografia

• 1. Wojciechowski, T.; Laskowicz, I.; Kos, J.; Marciniec, P.; Uścinowicz, G.; Karkowska, K.; Przyłucka, M.; Wódka, M. Zagrożenia geologiczne w Polsce w 2021 r, Przegląd Geologiczny vol. 70, nr 9, 2021; pp. 617–626.
• 2. Perski, Z. Earth’s Surface deformation measurements with SAR interferometry, methods and newest archivements. Geoinformatica Polonica nr 9, 2009; pp. 79–92.
• 3. Tukaj, R. Dokładność opracowań z wykorzystaniem pomiaru metodą skaningu laserowego – LIDAR, STANDARD ASPRS. Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji, vol. 15, Kraków 2004; pp. 41–47.
• 4. Toś, C.; Wolski, B.; Zielina, L. Geodezyjny monitoring zabytkowej budowli ziemnej metodą skaningu laserowego, Czasopismo Techniczne Budownictwo, zeszyt 9, 2008; pp. 247–354.
• 5. Gawałkiewicz, R. Wykorzystanie nowoczesnych technologii geodezyjnych w inwentaryzacji kopca Józefa Piłsudskiego. Półrocznik Sowiniec nr 42, Wydawnictwo Komitet Opieki nad Kopcem Józefa Piłsudskiego TMHiZK, 2013; pp. 63–94.
• 6. Szafarczyk, A.; Gawałkiewicz, R. Case study of the tensor analysis of ground deformations evaluated from geodetic measurements in a landslide area. Acta Geodynamica et Geomaterialia, vol. 13 no 2 (182), 2016; pp.213–222.
• 7. Borowiecki, I.; Michalik, A. Klasyfikacja chmury punków lotniczego skaningu laserowego z zastosowaniem programów TILTAN TLID, TERRASCAN VRMESH. Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich. Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, nr 1/III/2012 Polska Akademia Nauk – Oddział w Krakowie 2012; pp. 219–230.
• 8. Maciaszek, J.; Gawałkiewicz, R.; Szafarczyk, A. Geodezyjne metody badania osuwisk. Wydawnictwa AGH, Kraków 2013.
• 9. Kurczyński, Z.; Strojek, E.; Cisło-Lesicka, U. Zadania GUGiK realizowane w ramach projektu ISOK. Podręcznik dla uczestników szkoleń z wykorzystania produktów LiDAR – praca zbiorowa pod redakcją Piotra Wężyka. Warszawa 2015; pp. 22–58.
• 10. Borowiecki, I.; Ślusarski, M. Lotniczy skaning laserowy LIDAR miasta Krakowa (ocena dokładnościowa) – Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, nr 3. Polska Akademia Nauk – Oddział w Krakowie, 2010; pp. 127–137.
• 11. Borowiecki, I. Analiza dokładnościowa lotniczego skaningu laserowego na obiekcie Wzgórze Wawelskie. ГЕОДЕЗІЯ, КАРТОГРАФІЯ І АЕРОФОТОЗНІМАННЯ – УКРАЇНСЬКИЙ МІЖВІДОМЧИЙ НАУКОВО-ТЕХНІЧНИЙ ЗБІРНИК, Вип. 68, Львів 2007; pp. 221–228.
• 12. Toś, C.; Wolski, B.; Zielina, L. Inwentaryzacja obiektu geotechnicznego na przykładzie Kopca im. J. Piłsudskiego w Krakowie, Górnictwo i Geoinżynieria, Rok 32, zeszyt 2, 2008; pp. 297–305.
• 13. Gawałkiewicz. R. Metodyka pomiaru i obróbki danych skaningowych w procesie modelowania na przykładzie inwentaryzacji zabytkowego Kopca Krakusa, Przegląd Budowlany, tom 7–8, Rok 78, 2006; pp. 60–68.
• 14. Lenda, G. Metody tworzenia i modyfikacji funkcji sklejanych na potrzeby opisu kształtu obiektów obserwowanych punktowo, Zeszyty Geodezja, tom 12, zeszyt 2/1, 2006; pp. 277–290.
• 15. Lenda, G. Using spline functions for the shape description of the Surface of shell structures. Geoinformatica Polonica, nr 13, 2014; pp. 21–32.
• 16. Kiciak, P. Podstawy modelowania krzywych i powierzchni: zastosowania w grafice komputerowej. Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 2000.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).