Eksperymentalna weryfikacja możliwości zastosowania nanostrukturalnej stali bainityczno-austenitycznej do wytwarzania odkuwek matrycowych

• Autorzy: Garbarz B. , Niżnik-Harańczyk B.

Warianty tytułu

EN

Experimental verification of possible application of nanostructured bainite-austenite steel for manufacturing of drop forgings

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł zawiera wyniki badań odkształcalności ultrawytrzymałej stali bainityczno-austenitycznej NANOS-BA® w zakresie temperatury charakterystycznym dla kucia na gorąco oraz wyniki pomiarów właściwości mechanicznych i obserwacji mikrostruktury tej stali po zastosowaniu różnych wariantów obróbki cieplnej. Wykonano symulacje kucia wybranego typu odkuwki matrycowej w urządzeniu Gleeble 3800, stosując odkształcanie w zakresie temperatury 800-1100°C i regulowane chłodzenie po odkształceniu. Stwierdzono, że maksymalne naprężenie na krzywych płynięcia σ-ε w kolejnych następujących po sobie gniotach w stałej temperaturze ulega niewielkim zmianom. Świadczy to o braku umacniania się badanej stali w zastosowanych izotermicznych cyklach odkształcania. Wraz z obniżaniem temperatury odkształcania próbek w symulatorze Gleeble od 1100°C, przez 950°, do 800°C, następował - zgodnie z oczekiwaniami - wzrost maksymalnego naprężenia odkształcenia. Testowano skuteczność zastosowania obróbki cieplnej GSIT (Grain Sectioning and Isothermal Transformation = podział ziarn i przemiana izotermiczna) do zwiększenia udarności stali NANOS-BA®. Zastosowanie obróbki GSIT, polegającej na kontrolowanym chwilowym przechłodzeniu poniżej MS przed obróbką izotermiczną, istotnie zwiększyło udarność Charpy-V stali NANOS-BA® w całym zakresie temperatury badania, od 20°C do -60°C. W wyniku wykonanych badań stwierdzono, że stal NANOS-BA® może zostać zastosowana do wytwarzania ultrawytrzymałych odkuwek matrycowych.

EN

Results of deformability investigation of ultra-strength bainite-austenite steel NANOS-BA® in the temperature range characteristic of hot forging, as well as results of measurements of mechanical properties and microstructure observation of this steel subjected to various heat treatment procedures are reported in the paper. Simulations of forging operation of a specific type of drop forging in a Gleeble simulator were carried out applying deformations in the temperature range of 800-1100°C followed by controlled cooling. It was found that the maximum values of the stress read out from the σ-ε flow curves of consecutive compressions at constant deformation temperature only little changed. This is the evidence of lack of the work-hardening of the investigated steel in the consecutive isothermal compressions at applied deformation temperatures of 1100°C, 950° and 800°C. Lowering temperature of deformation in the Gleeble simulator from 1100°C, through 950°, to 800°C, caused - as expected – an increase in the maximum deformation stress. Effectiveness of the GSIT (Grain Sectioning and Isothermal Transformation) heat treatment to increase fracture toughness of NANOS-BA® steel was tested. Application of GSIT heat treatment, consisting in short-time undercooling below MS before isothermal transformation, substantially increased Charpy-V fracture toughness of NANOS-BA® steel in the whole range of testing temperature, from 20°C to -60°C. Based on the obtained results of investigation it was concluded that NANOS-BA® steel can be used for manufacturing of ultra-strength drop forgings.

Słowa kluczowe

PL

ultrawytrzymała stal nanobainityczna; odkształcalność na gorąco; udarność

EN

ultra-strength nanoibainitic steel; hot deformability; fracture toughness

• Wydawca: Instytut Metalurgii Żelaza im. Stanisława Staszica
• Czasopismo: Prace Instytutu Metalurgii Żelaza
• Rocznik: 2015
• Tom: T. 67, nr 1
• Strony: 5--13
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys., tab., zdj.

Twórcy

autor

Garbarz B.

• Instytut Metalurgii Żelaza

autor

Niżnik-Harańczyk B.

• Instytut Metalurgii Żelaza

Bibliografia

• 1. Garcia-Mateo C., Sourmail T., Caballero F. G., Smanio V., Kuntz M., Ziegler C., Leiro, A., Vuorinen E., Elvira, R., Teeri T.: Nanostructured steel industrialization: plausible reality. Mater. Sci. Technol., 30 (2014), p. 1071-1078
• 2. RFCS Project: Novel nanostructured bainitic steel for enhanced durability of wear resistant components, 1.07.2014-31.12.2017
• 3. Projekt INNOTECH-K1/IN1/27/150443/NCBR/12 (PI0003) pt.: „Opracowanie nowoczesnej konstrukcji modułu pancerza odpornego na udarowe oddziaływanie strumienia kumulacyjnego i pocisków”, Instytut Metalurgii Żelaza, MIKANIT, okres realizacji 1.07.2012-30.06.2015
• 4. Garbarz B., Burian W.: Opracowanie podstaw półprzemysłowej technologii wytwarzania blach z supertwardej stali bainitycznej nowej generacji. Sprawozdanie IMŻ nr S0-0666, sierpień 2008
• 5. Patent nr P.394037 “Stal bainityczna-austenityczna i sposób wytwarzania z tej stali blach” udzielony Instytutowi Metalurgii Żelaza przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązujący od dnia 25.02.2011 r.
• 6. Garbarz B., Niżnik B., Zalecki W.: Opracowanie podstaw technologii obróbki cieplnej ultrawytrzymałej stali konstrukcyjnej w celu wytworzenia trójfazowej struktury nanokompozytowej o zwiększonej odporności na pękanie w stosunku do poziomu osiąganego obecnie. Sprawozdanie IMŻ nr S0 0835, 2013
• 7. Leiro A., Vuorinen E., Sundin K.G., Prakash B., Surmail T., Smanio V., Caballero F.G., Garcia-Mateo C., Elvira R.: Wear of nano-structured carbide-free bainitic steel under dry rolling-sliding conditions. Wear, 298-299 (2013), p. 42-47
• 8. Santofimia M.J., van Bohemen S.M.C., Sietsma J.: Combining bainite and martensite in steel microstructures for light weight applications. Journal of Southern Institute of Mining and metallurgy, 113 (2013), no 2, p. 143-148
• 9. Garbarz B., Niżnik-Harańczyk B.: Modification of microstructure to increase impact toughness of nanostructured bainite–austenite steel. Materials Science and Technology, DOI: http://dx.doi.org/10.1179/1743284714Y.0000000675
• 10. www.imz.pl: Walcarka do walcowania na gorąco wraz z urządzeniami do obróbki cieplnoplastycznej (moduł B-LPS)
• 11. www.imz.pl: Uniwersalny symulator procesów metalurgicznych - system Gleeble 3800
• 12. Garbarz B., Burian W., Niżnik B., Walnik B., Wojtas J.:Opracowanie wstępnych parametrów obróbki cieplnej wysokowęglowej stali bainitycznej, przeprowadzenie obróbki utwardzającej, badania metalograficzne oraz pomiary składników mikrostruktury z zastosowaniem mikroskopii elektronowej. Sprawozdanie IMŻ nr PS-0001-06-02-01, grudzień 2010
• 13. Sellars C. M.: The Physical Metallurgy of Hot Working. Proc. Int. Conf. on Hot Working and Forming Processes, Eds. C.M. Sellars and C.J. Davies, The Metal Society of London, 1980, p. 3-15
• 14. Elwazri A.M., Wanjara P., Yue S.: Dynamic recrystallization in microalloyed high carbon steels. Mater. Sci. Eng., A339 (2003), p. 209-2015