Useful plants in grassland communities of river valleys in Wielkopolska

• Autorzy: Klarzyńska A. , Kryszak A.

Warianty tytułu

PL

Rośliny użytkowe w zbiorowiskach łąkowych dolin rzecznych Wielkopolski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Variety of habitats covered by grassland communities and intensity of cultivation are the main factors which influence the diversity of their floral composition which reflects in the cultivation value of green growth. Basis for this paper was composed of 200 phytosociological relevés completed with Braun-Blanquet’s method in the years 2011-2015 in river valleys of Wielkopolska. The paper covers 10 communities from Molinio-Arrhenatheretea class. Detailed analyses of species composition of the communities were conducted in terms of groups of cultivated plants whose share strongly conditions their destiny i.e. their economic significance expressed in a fodder value of meadow sward, apian usefulness, energetic value or as a base of herbal material. Moreover, habitat conditions were determined with the method of phytoindication. According to the analyses, most of utilization possibilities are found in communities developed in dryer, valley meadow-based habitats, whose meadow sward contains a lot of species of the highest fodder value, numerous herbs which positively influence fauna and people, and when blooming - provide pollen and nectar for Apidae and moreover - a lot of grasses of high heat of combustion. The aim of the research was to assess grassland communities from Molinio-Arrhenatheretea class which covers river valleys in Wielkopolska, in terms of presence of valuable herbs, cultivated and energetic plants.

PL

Różnorodność siedlisk zajmowanych przez zbiorowiska łąkowe oraz intensywność gospodarowania to główne czynniki mające wpływ na zróżnicowanie ich składu florystycznego, którego wyrazem jest wartość użytkowa runi. Bazę do pracy stanowiło 200 zdjęć fitosocjologicznych wykonanych, metodą Braun-Blanqueta, w latach 2011-2015, w dolinach rzecznych Wielkopolski. W pracy uwzględniono 10 zbiorowisk roślinnych należących do klasy Molinio-Arrhenatheretea. Dokonano szczegółowych analiz składu gatunkowego zbiorowisk pod względem grup użytkowych roślin, których udział w głównym stopniu decyduje o ich przeznaczeniu, tj. znaczeniu gospodarczym wyrażonym wartością paszową runi, znaczeniu jako pożytku pszczelego, znaczeniu energetycznym, czy jako baza surowców zielarskich. Określono także warunki siedliskowe metodą fito indykacji. Analizy wykazały, że najwięcej możliwości wykorzystania dają zbiorowiska wykształcone w siedliskach suchszych - grądowych, w których runi notowano wiele gatunków o najwyższej przydatności pastewnej, wiele ziół pozytywnie wpływających na zwierzęta, czy organizm ludzki, a w momencie kwitnienia dostarczających pyłku i nektaru dla pszczołowatych, a ponadto wiele traw o wysokim cieple spalania. Celem badań była ocena zbiorowisk łąkowych z klasy MolinioArrhenatheretea, porastających doliny rzeczne Wielkopolski, pod kątem występowania w nich cennych ziół, roślin użytkowych i energetycznych.

Słowa kluczowe

EN

grassland communities; fodder value; green growth; cultivated groups; grassland plants; melliferous plants; energetic plants

PL

zbiorowiska łąkowe; wartość gospodarcza; ruń; grupa użytkowa; rośliny łąkowe; rośliny miododajne; roślina energetyczna

• Wydawca: Sieć Badawcza Łukasiewicz - Poznański Instytut Technologiczny
• Czasopismo: Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering
• Rocznik: 2016
• Tom: Vol. 61, nr 3
• Strony: 224--228
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Klarzyńska A.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego, ul. Dojazd 11, 60-632 Poznań, Poland

autor

Kryszak A.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Łąkarstwa i Krajobrazu Przyrodniczego, ul. Dojazd 11, 60-632 Poznań, Poland

Bibliografia

• [1] Plantureux S., Peeters A., McCracken D.: Biodiversity in intensive grasslands: Effect of management, improvement and challenges. Agronomy Research, 2005, 3(2): 153-164.
• [2] Wolański P., Trąba Cz.: Walory estetyczne i rekreacyjne łąk oraz zbiorowisk przyległych na Pogórzu Dynowskim. Nauka Przyr. Technol., 2009, t. 3, z. 1: 40-47.
• [3] Jodełka J., Jankowski K., Mateńko M., Ciepiela G.A.: Przydatność koniczyny łąkowej i lucerny mieszańcowej do uprawy z kupkówką pospolitą na glebach typu arenosole. PTŁ, Łąkarstwo w Polsce, 2006, 9: 79-86.
• [4] Goliński P.: Aktualne trendy w technologiach produkcji roślinnych surowców paszowych. W: Produkcja pasz objętościowych dla przeżuwaczy. Mat. Konf. Nauk.Puławy IUNG, PTA oddz. Puławy, 2007, 19-23.
• [5] Salis L., Marrosu M., Bagella S., Sitzia M., Roggero P.P.: Grassland management, forage production and plant biodiversity in a Mediterranean grazing system. Options Méditerranéennes, 2010, A no. 92: 181-185.
• [6] Hopkins A., Holz B.: Grassland for agriculture and nature conservation: Production, quality and multi-functionality. Agronomy Research, 2006, 4(1): 3-20.
• [7] Zimkova M., Kirilov A., Rotar I., Stypiński P.: Production and quality of seminatural grassland in South-eastern and Central Europe. Grassld. Sci. Eur., 2007, vol. 12: 15-26.
• [8] Kaczmarek Z., Kozłowski S.: Atrakcyjność łąk ziołowych dla pszczołowatych. Zesz. Nauk. WSA Łomża, 2008, 37: 160-165.
• [9] Grzegorczyk S. (red.): Rośliny zbiorowisk trawiastych. Wyd. UWM Olsztyn, 2010.
• [10] Dradrach A ., Gąbka D ., Szlachta J ., Wolski K .: Wartość energetyczna kilku gatunków traw uprawianych na glebie lekkiej. Łąk. Pol./Grassl. Sci. Poland, 2007, 10: 33.
• [11] Kacorzyk P., Kasperczyk M., Szkutnik J.: Wartość energetyczna wybranych gatunków roślin [W:] Interdyscyplinarne zagadnienia w inżynierii i ochronie środowiska. Tom 3, pod red. T.M. Traczewskiej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 2013.
• [12] Murawski M., Grzelak M., Waliszewska B., Knioła A., Czekała W.: Wartość energetyczna i plonowanie łąk ekstensywnie użytkowanych. Fragm. Agron., 2015, 32(2):71-78.
• [13] Szoszkiewicz J.: Uprawa łąk i pastwisk, Skrypt do ćwiczeń wyd. III, Skrypty Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1978.
• [14] Novak J.: Evaluation of grassland quality. Ekologia (Bratislava), 2004, 23(2): 127-143.
• [15] Lipiński M.: Pożytki pszczele. Zapylanie i miododajność roślin. Warszawa: PWRiL, 2010.
• [16] Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B.: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1986.
• [17] Ellenberg H., Leuschner C.: Vegetation Mitteleuropas mit den Alpen in ökologischer, dynamischer und historischer Sicht. 6. Aufl. Eugen Ulmer, Stuttgart, Germany, 2010.
• [18] Grzywna A., Urban D.: Zróżnicowanie florystyczne i fitosocjologiczne zbiorowisk szuwarowych Dolin Ochoży i Bobrówki. Wod.Środ. Obsz. Wiej., 2008, 8, 1(22): 109-116.
• [19] Kryszak A.: Różnorodność florystyczna zespołów łąk i pastwisk klasy Molinio-Arrhenatheretea R. Tx. 1937 w Wielkopolsce w aspekcie ich wartości gospodarczej. Rocz. AR Poznań, Rozprawy Naukowe, 314, 2001.
• [20] Szoszkiewicz K.: Fitosocjologiczna i rolnicza ocena łąk w dolinie Środkowej Noteci z uwzględnieniem skutków melioracji. Maszyn. Rozpr. Dokt. Kat. Łąk. AR Poznań, 1995.
• [21] Paszkiewicz-Jasińska A., Steinhoff-Wrześniewska A.: Natural and utility values of meadow communities of the order Arrhenatheretalia in Wałbrzych county in relation to habitat conditions. Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering, 2015, 60(4): 55-60.
• [22] Grzegorczyk S, Alberski J.: Występowanie ziół w zbiorowiskach łąkowo-pastwiskowych Pojezierza Olsztyńskiego. Fol. Univ. Agric. Stetin. 197 Agricultura, 1999, 75: 103-106.
• [23] Trzaskoś M.: Florystyczne, paszowe i krajobrazowe walory łąk ziołowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 1996, 442: 417-430.
• [24] Kozłowski S.: Wartość pokarmowa runi łąk trwałych. Rocz. AR Poznań CCLXXXIV, Roln., 1996, 47: 29-43.
• [25] Falkowski M., Kukułka I., Kozłowski S.: Właściwości chemiczne roślin łąkowych. Wyd. AR Poznań, 2000.
• [26] Trąba Cz.: Zawartość niektórych makroelementów i mikroelementów w runi zbiorowisk łakowych o dużym udziale gatunków roślin dwuliściennych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 1997, 453: 331-337.
• [27] Grynia M., Kryszak A., Grzelak M.: Plonowanie i wartość paszowa łąk i pastwisk niżowych oraz górskich. Zesz. Pr. Post. Nauk Roln., 2001, 479: 81-88.
• [28] Wilkaniec Z., Szymaś B., Wyrwa F.: Łąki trwałe jako baza pokarmowa i siedliskowa dla pszczół. Rocz. AR Poznań CCLXXXIV, Roln., 1996, 47: 105-110.
• [29] Kołtowski Z.: Znaczenie roślin pożytkowych i oznaczanie ich wartości pszczelarskiej. Mat. XLVI Konf. Pszczelarskiej, Puławy 2009, 97-99.
• [30] Banaszak J.: Ekologia pszczół. Warszawa: PWN, 1993.
• [31] Wyrwa F, Wilkaniec Z.: Rośliny pyłko- i nektarodajne zespołów łąkowych oraz leśnych i zaroślowych doliny Noteci. Rocz. AR Pozn. 261, Zootech., 1994, 45: 156-161.
• [32] Harkot W., Warda M., Sawicki J., Lipińska T., Wyłupek T., Czarnecki Z., Kulik M.: Możliwości wykorzystania runi łąkowej do celów energetycznych. Łąk. Pol./Grassl. Sci. Poland, 2007, 10: 59-62.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.