Ślady geologii i górnictwa Sudetów oraz ich przedgórza w relacjach polskich podróżników XVIII i XIX wieku

• Autorzy: Marek Aneta

Warianty tytułu

EN

Traces of geology and mining in the Sudetes Mts. and their foreland in accounts of Polish travellers of the 18th & 19th century

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The aim of the article is to present selected geological and mining information concerning the area of the Sudetes Mts. and their foreland, which was published in the 19th century publications. The visitors were interested not only in natural outcrops and geological formations, but also in industrial facilities, such as quarries, mines, adits that were the part of the Sudetes landscape, thus increasing its attractiveness for tourists. Thanks to scientists, but also travellers and health resort visitors, such information was frequently published in periodicals (dailies, weeklies, annuals, etc.), or in the form of diaries, letters, textbooks, guides or brochures. The most important magazines included: Kroniki Wiadomości Krajowych i Zagranicznych, Kłosy, Wieniec, Pamiętnik Warszawski, Roczniki Gospodarstwa Krajowego. The manuscripts by S. Poniatowski and B.Z. Stęczyński as well as compact publications, including those by R. Saulson, Z. Urbanowska, A. Ostrowicz, I. Czartoryska, J.U. Niemcewicz were also published. This article presents the descriptive method and the method of historical analysis.

Słowa kluczowe

PL

geologia; górnictwo; odpowiedzialność; przewodnik; spa

EN

geology; mining; account; guide; spa

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 67, nr 11
• Strony: 878--882
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., fot.

Twórcy

autor

Marek Aneta

• Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska, Uniwersytet Wrocławski, pl. Uniwersytecki 1, 50-137 Wrocław

Bibliografia

• 1. BOGUSZ J. 1805 - Dziennik podróży roku 1805,1806 i 1808 Jana Bogusza. Rps. Ossol., 4551/II.
• 2. CZARTORYSKA I. 2006 - Dyliżansem przez Śląsk. Dziennik podróży do Cieplic w roku 1816. Ossolineum DeAgostini, Wrocław.
• 3. HÁJEK V. Z LIBOČAN 1933 - Kronika česká IV, Cechy královské R. 1254-1347, Ceská akademie, Praha.
• 4. J.R. 1882-Salzbrunn. List otwarty do pań J. i S.L. Dzien. Poznański, 183: 3.
• 5. KARASOWSKI M. 1858 - Listy z podróży, Salzbrunn z dnia 16 lipca 1858 roku. Kronika Wiadomości Krajowych i Zagranicznych, 193: 4.
• 6. KOSMATY J. 2005 - Lisia sztolnia w Wałbrzychu - relikt dawnych robót górniczych i możliwości wykorzystania dla celów turystycznych i dydaktycznych. Pr. Nauk. Inst. Gór. Polit. Wroc., 111 (43): 127-139.
• 7. KRZEMIŃSKA A., ZARĘBA A. 2009 - Problemy środowiskowe rewitalizacji terenów Lisiej Sztolni przy kopalni Julia w Wałbrzychu. Probl. Ekol. Krajobrazu, T. XXIV: 93-100.
• 8. L.O. 1899 - Chudoba. Dziennik Poznański, 184: 3.
• 9. ŁUCZKIEWICZ H. 1875 - Salzbrunn-Fürstenstein w lipcu. Kłosy, 21 (531): 155-156.
• 10. MORAWSKI J. 1816 - Podróż w Śląsk w roku 1815 opisana w listach do brata. Pamiętnik Warszawski, 4: 238-250.
• 11. OSTROWICZ A. 1881 - Landek w Hrabstwie Kłockiem w Szląsku. Podręcznik informacyjny dla gości kąpielowych. Nakładem autora, drukiem J.I. Kraszewskiego, Poznań.
• 12. PONIATOWSKI S. 1784-Dyaryusz podróży w Roku 1784 na dniu 11 maia w kraie niemieckie przedsięwziętey. Manuskrypt Biblioteki Zakł. Nar. im. Ossolińskich we Wrocławiu, sygn. 1808/I.
• 13. PRZEWODNIK dla podróżujących za granicę 1873 - Nakład i Druk S. Orgelbranda Synów, Warszawa.
• 14. RYBAŘÍK V. 2016 - Kamenná katedrála. Česká geologická slużba, Praha.
• 15. SAULSON R. 1850 - Warmbrunn i Okolice Jego w 38 obrazach zebranych w 12 wycieczkach przez Pielgrzymkę w Sudetach. Przewodnik po Cieplicach Śląskich Zdroju i Karkonoszach z 1850 r. Opracowanie i wstęp I. Łaborewicz, Jelenia Góra-Cieplice, 2008.
• 16. SKOBEL F. 1857 - Chudoba (po niemiecku: Kudowa). Wspomnienie z podróży odbytej do zdrojowisk Szląskich. [W:] Wieniec: pismo zbiorowe ofiarowane Stanisławowi Jachowiczowi przez pierwszych kraju autorów oraz licznych jego przyjaciół i wielbicieli, Druk. Alexandra Ginsa, Warszawa, I: 404-431.
• 17. STASZIC S. 1815 - O ziemiorodztwie Karpatow i innych gor i rownin Polski. Druk. Rządowa, Warszawa.
• 18. STĘCZYŃSKI B.Z. 1851 - Szląsk. Podróż malownicza w 25-ciu pieśniach wyśpiewał Bogusz Zygmunt Stęczyński. Rękopis. Zakł. Nar. im. Ossolińskich.
• 19. STĘCZYNSKI B.Z. 1884 - Sudety, jako dalszy ciąg poematu Tatry w 24 pieśniach przez Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego. Zakł. Nar. im. Ossolińskich.
• 20. URBANOWSKA Z. 1912 - Cudzoziemiec. Wyd. G. Gebethner i Sp., Warszawa.
• 21. WODZICKAT. 1910 -Ze zwierzeń dziewczęcych: pamiętnik Zofii z Matuszewiczów Kickiej, 1796-1822, Druk. Czas, Kraków.
• 22. ZIELIŃSKI A. 1974 - Polskie podróże po Śląsku w XVIII i XIX wieku (do 1863 r.). Zakł. Nar. Ossolińskich, Wrocław.
• 23. ZIELIŃSKI A. 1983 - Listy ze śląskich wód. Zakł. Nar. Ossolińskich, Wrocław.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).