Tworząc i niszcząc. O funkcjach pomocniczych i tymczasowych konstrukcji budowlanych w historii ludzkości

Teterycz-Puzio, A.; Rawska-Skotniczny, A.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Tworząc i niszcząc. O funkcjach pomocniczych i tymczasowych konstrukcji budowlanych w historii ludzkości

Autorzy

Teterycz-Puzio A. , Rawska-Skotniczny A.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Creating and destroying. Short history of scaffolds in the history of humankind

Języki publikacji

Abstrakty

Początki współczesnych konstrukcji pomocniczych i tymczasowych sięgają wielu tysiącleci wstecz. Przez wieki konstrukcje te pełniły wiele różnych funkcji i ról kulturowych w różnych częściach świata. Rola rusztowań, choć zawsze była bardzo ważna, nadal nie jest dostatecznie doceniana wśród inżynierów i badaczy kultury. Celem niniejszego artykułu jest pokazanie, w oparciu o wybrane przykłady, że konstrukcje pomocnicze i tymczasowe były używane zarówno do tworzenia nowych struktur, jak również w celach destrukcji. Wykorzystywano je przy niektórych procedurach karnych czy też działaniach wojennych, stosowano je również podczas pogrzebów i składania ofiar. Służyły zatem zarówno żywym, jak i umarłym. Dzięki analizie zaskakujących zastosowań konstrukcji tymczasowych można przekonać się, że stanowią one mocno zróżnicowaną grupę obiektów. Jak pokazuje niniejszy artykuł, pozostałości tych konstrukcji są niedocenianymi świadkami historii, dokumentującymi praktyki budowlane na przestrzeni wieków ich istnienia. Mogą one być wspaniałym narzędziem do szacowania czasu i sposobu tworzenia budowli w przypadkach, w których inne metody zawodzą.

The origin of the present-day auxiliary and temporary structures goes back many millennia ago. Many different functions and cultural roles were accomplished by these structures in various areas of the world throughout the ages. The role of scaffolds although very important throughout the ages, is still not properly appreciated among engineers or the researchers of human culture. The purpose of this paper is to show, on selected examples, that auxiliary and temporary structures were used both as structural systems as well as for destructional purposes. They were helpful in specific penalty or military human activities, they were applied during funerals and sacrifices too. Thus, they served both: living and dead people. Putting together surprising applications of temporary structures shows, that they are a very diverse group of objects. This paper also shows, that their remains are an underestimated witness of history, documenting the building practice throughout the centuries of the existence of these structures. They can be used as an excellent tool of evaluation of time and way of buildings creation, when other methods may be disappointing.

Słowa kluczowe

konstrukcja tymczasowa konstrukcja pomocnicza funkcja przegląd historyczny przykłady wieża oblężnicza rusztowanie

temporary structure ancillary structure function historical review examples siege tower scaffolding

Wydawca

Fundacja Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa

Czasopismo

Przegląd Budowlany

Rocznik

2016

Tom

R. 87, nr 7-8

Strony

46--56

Opis fizyczny

Bibliogr. 59 poz., il.

Twórcy

autor

Teterycz-Puzio A.

Akademia Pomorska, Słupsk

autor

Rawska-Skotniczny A.

Akademia Techniczno-Humanistyczna, Bielsko-Biała

Bibliografia

[1] Albermani F. i inni, Lightweight bamboo double layer grid system. Engineering Structures Nr 29/2007
[2] Anonima Dzieje pierwszej krucjaty albo czyny Franków i pielgrzymów jerozolimskich, tłum. K. Estreicher, Warszawa 1984
[3] Arnold D., Building in Egypt. Pharaonic Stone Masonry, New York – Oxford 1991
[4] Baczko B., Jak wyjść z terroru, Gdańsk, 2005
[5] Barry J. i inni, Witchcraft in Early Modern Europe: studies in culture end belief, Cambridge University 1998
[6] Bianchi V., Una missione quasi impossible, Medioevo Dossier, t.4, Jean sire de Joinville, Histoire de Saint Louis, Credo et Lettre a Louis X, texte original, accompagné d’une traduction par Natalis de Wailly, Paris 1874
[7] Binerowski Z., Gdański przemysł okrętowy od XVII do początku XIX w., Gdańsk 1963
[8] Binerowski Z., S. Gierszewski, Rzemieślnicza produkcja drewnianych żaglowców od XIV do połowy XIX stulecia w Historia budownictwa okrętowego na Wybrzeżu Gdańskim, red E. Cieślak, Gdańsk 1972
[9] Bogucka M., Staropolskie obyczaje w XVI-XVII wieku. Warszawa 1994
[10] Bruckner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa 1985
[11] Bushnell D.I., Burials of the Algonquian, Siouan and Caddoan Tribus West of the Mississippi, Washington 1927
[12] Cantigas Santa Maria, during the reign of Alfonso X El Sabio, Codice E held in El Escorial, 1280–1283
[13] de Clari R., Zdobycie Konstantynopola, tłum. Z. Pentek, Poznań, 1997
[14] Coppel Th., Colon J.J., Echafaudages tubulaires: théorie et praktique, Dunod, Paris, 1963
[15] Domínguez Rodés M.C., Cañellas Martínez. S., Materials for stained glass windows in catalonian documentation (14th and 15th centuries), Journal of Cultural Heritage Nr 9/2008
[16] Dubisz S., Uniwersalny słownik języka polskiego, PWN Warszawa 2003
[17] Encyclopedia of North American Indians. Native American history, culture and life form paleo-indians to the present, red. F.L. Hoxie, Boston-New York, Houghton Mifflin, 1996
[18] Flavius J., Bellum Judaicum (with an English Translation by H.St.J. Thackeray (Loeb Classical Library), vol.3, The Jewish War, Books IV-VII, London – Cambridge Mass, 1928
[19] Fra Dolino, Nascita, vita e morte di un’eresia medievale, a cura di R. Orioli, Milano 2004
[20] Fleischman H., La guillotine en 1793, Librairie des Publications Modernes, Paris 1908
[21] Galli Anonymi Chronicae et gesta ducum sive principum polonorum edidit K. Maleczyński, [w:] Monumenta Poloniae Historica. Nova Series, t II
[22] Geoffroy de Villehardouin, Zdobycie Konstantynopola, tłum. Z. Penek, Poznań 2003
[23] Gerould D., Guillotine. Its legend and love. Blast Books, New York 1990
[24] Gill D., A natural spur at Masada, Nature Nr 364/1993
[25] Hartley D., Elliot M.M., Life and Work of the People of England: The 14th Century, Putnam’s, New York and London, 1929
[26] Holland F.R., Idealists, scoundrels, and the lady: an insider’s view of the Statue of Liberty-Ellis Island project., University of Illinois Press, 1993
[27] Homer, The Iliad, red. A.T. Murray, Cambridge, Mass. Harvard University Press, London, W. Heinemann, 1988–1993
[28] Homer, The Odyssey, red. A.T. Murray, Cambridge, Mass. Harvard University Press, London, W. Heinemann, 1975–1976
[29] Koziejowski W., Późnoromańskie formy stylowe w architekturze wieży na zamku lubelskim, Studia i materiały lubelskie, Lublin 1982
[30] Lehner M., The Complete Pyramids, Cairo 1997
[31] Łaziński M. i inni, Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie, PWN, Warszawa 2008
[32] Łoziński W., Życie polskie w dawnych wiekach. Warszawa 2006
[33] Magistri Vincenti dicti Kadłubek, Chronica Polonorum edidit M. Plezia, [w:] Monumenta Poloniae Historica. Nova Series, t. XI
[34] Markowski A., Nowy słownik poprawnej polszczyzny, PWN, Warszawa 1999
[35] Milewska M., Ocet i łzy, Gdańsk 2001
[36] Neihardt J.G., DeMallie R.J., The Sixth Grandfather: Black Elk’s Teachings Given to John G. Neihardt Lincoln. University of Nebraska Press, 1985
[37] Pacyniak C., Najstarsze drzewa w Polsce, Warszawa 1992
[38] Parentalia Mariae Clementinae Magn. Britan. Franc., et Hibern. Regin. Jussu Clementis XII. Pont. Max., G.M. Salvioni, Rome 1736
[39] PN-EN 1991-1-6. Eurokod 1. Oddziaływania na konstrukcje, część 1-6: Oddziaływania ogólne. Oddziaływania w czasie wykonywania konstrukcji
[40] Piwkowski W., Rawski H., Rawska-Skotniczny A., Molak E.: Renowacja ołtarza głównego w Katedrze Opolskiej, Przegląd Budowlany Nr 1/2002.
[41] Pritzker B.M., A Native American encyclopedia: history, culture, and peoples, Oxford Univ. Press, 2000
[42] Prokopiusz z Cezarei, O budowlach, tłum. P.Ł. Grotowski, Warszawa 2007
[43] Ratay R.T., Wind design problems with building structures during constructions. Journal of Aerospace Engineering ACSE, Nr 2/1989.
[44] Rawska-Skotniczny A., Obciążenia budynków i konstrukcji budowlanych według Eurokodów, wyd. 2 uzup. i pop., WN PWN, Warszawa 2014
[45] Robak A., Pieńko M., Błazik-Borowa E., Examples of unusual construction scaffoldings used for renovation works of historic buildings, Civil And Environmental Engineering Reports Nr 3/2015
[46] Rowe H., Information respecting the history, condition and prospects of the Indian tribes of the United States, Philadelphia, Lippincott 1851-1857
[47] Rozwałka, R. Niedźwiadek, M. Stasiak, Lublin wczesnośredniowieczny. Studium rozwoju przestrzennego. Warszawa 2006
[48] Sluhovsky M., The Devil in the Convent, The American Historical Review, Nr 5/2002
[49] Teterycz-Puzio A., Rawska-Skotniczny A., Średniowieczne budowle basztowe w systemie obronnym północno-wschodnich kresów Małopolski – donżon w Lublinie, pod red. T. Ciesielski. Zamki, twierdze i garnizony Opola, Śląska i dawnej Rzeczpospolitej, Inforteditions, Zabrze, 2010
[50] Tyszkiewicz J., Geografia historyczna Polski w średniowieczu, Warszawa 2003
[51] Urbańczyk i inni, Słownik staropolski, PAN, Warszawa 1977-81
[52] Vasari G., Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, tłum. K. Estreicher Warszawa, 1980
[53] Vergil, Aeneid, red. R.A.B. Mynors, Oxford 1969
[54] Wikimedia Commons, materiały informacyjne serwisu www.commons.wikimedia.org
[55] Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, tłum. K. Kumaniecki, Warszawa 1999
[56] Wratislaviae Amici, materiały informacyjne serwisu www.dolnyslask.org.pl
[57] Wullschleger L. I inni, Structural collapse of a freestyle ski-jump, Engineering Failure Analysis Nr 14/2007
[58] Yarrow H.C., A further contribution to the study of the mortuary customs of the North American Indians, Extracted from U. S. Bureau of American Ethnology. First annual report, 1879-80
[59] Yu W.K. i inni, Column buckling of structural bamboo. Engineering Structures Nr 25/2003

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-290b8480-7ebf-4b8a-ad48-03194d9a2858