Kształtowanie odporności na zacieranie adhezyjne z wykorzystaniem wybranych modeli

• Autorzy: Nosal S.

Warianty tytułu

EN

Forming adhesive seizing resistance based on the selected models

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zacieranie należy do tribologicznych procesów niszczących, które są niedopuszczalne. W pracy przeanalizowano wybrane modele zacierania adhezyjnego (Kosteckiego, Bloka i kinetyczny) w aspekcie sformułowania na ich podstawie przesłanek dotyczących kształtowania odporności na ten rodzaj uszkodzenia. Stwierdzono, że na podstawie modelu Kosteckiego można zdefiniować odporność na zacieranie (zimne i gorące). Model Bloka dotyczy zacierania gorącego i stwarza takie przesłanki projektowania skojarzeń, aby bilansowało się w nich ciepło generowane z ciepłem dyssypowanym. Zacieranie traktowane jest najczęściej jako zachodzące nagle, co utrudnia określenie postulatów dotyczących przeciwdziałania. W modelu kinetycznym założono, że do zacierania nie dochodzi nagle, ale w kilku etapach, co umożliwia sformułowanie takich postulatów. Wychodząc z tego założenia, przeanalizowano efektywność przeciwzatarciową obróbek: zwiększających pojemność olejową powierzchni i spełniających postulat przerywania styku tarciowego, wytwarzających warstwę wierzchnią o dodatnim gradiencie wytrzymałości na ścinanie oraz kształtujących twardość warstwy wierzchniej (bez zmiany składu chemicznego).

EN

Seizing is a tribological destructive process that is inadmissible. This work analyses selected adhesive seizing models (of Kostecki, Blok and kinetic) in the aspect of formulating the premises concerning the forming on their base the resistance to this kind of damage. It was found that, based on Kostecki’s model, the resistance to (cold and hot) seizing can be defined. Blok’s model refers to hot seizing and creates premises for planning associations causing the balance of generated and dissipated heat. Seizing is usually treated as occurring suddenly, which makes determining the demands concerning the counteraction difficult. In case of the kinetic model, it was assumed that seizing is not sudden but occurring in stages, enabling the determination of such demands. Based on this assumption, the anti-seizing effectiveness of machining was analysed: increasing the oil surface capacity and meeting the demand of stopping the frictional contact, producing a surface layer of a positive resistance gradient to cutting, and forming the hardness of the surface layer (without the change of the chemical composition).

Słowa kluczowe

PL

modele zacierania; odporność na zacieranie; metody obróbki

EN

seizing models; seizing resistance; machining methods

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich
• Czasopismo: Tribologia
• Rocznik: 2015
• Tom: nr 3
• Strony: 121--135
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Nosal S.

• Politechnika Poznańska, Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych, ul. Piotrowo 3, 60-965 Poznań, Polska

Bibliografia

• 1. Nosal S., Tribologia. Wprowadzenie do zagadnień tarcia, zużywania i smarowania, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2012.
• 2. Kosteckij B.I., O roli vtorichnykh struktur v formirovanii mekhnizmov trenija smazochnogo dejstvija i iznashivanija. Trenie i iznos, 1980, nr 4, s. 622–637.
• 3. Poverkhnostnaja prochnost‘ materialov pri trenii, red. B.I. Kosteckij, Tekhnika, Kiev 1976.
• 4. Kragelskij I.V., Trenie i iznos, Mashinostroenie, Moskva 1968.
• 5. Nosal S., Tribologiczne aspekty zacierania się węzłów ślizgowych, Rozprawy nr 328, Wyd. Politechniki Poznańskiej, Poznań 1998.
• 6. Wojciech Napadłek W., Analiza możliwości wykorzystania mikroobróbki laserowej w procesie kształtowania topografii warstwy wierzchniej stalowych tulei cylindrowych azotowanych jarzeniowo, Journal of KONES Powertrain and Transport, Vol. 13, No. 4, 2006.
• 7. Bogdanowicz Z., Marczak J., Napadłek W., Rycyk A., Mikrozasobniki olejowe – metoda laserowego drążenia oraz próby aplikacji, Journal of KONES Powertrain and Transport, Vol. 14, No. 2, 2007.
• 8. Kurzyna Z., Lejda K., Woś P., Przegląd metod kształtowania topografii powierzchni gładzi cylindrów silników spalinowych, [in:] Visnik Nacionalnogo Transportnogo Universitetu na Transportnoj Akademii Ukraini, 2012, 16–21.
• 9. Klink U., Laserhonen fũr Zylinderlaufbahnen, MTZ Motortechnische Zeitschrift, 1997, nr 9.
• 10. www.gehring.de (dostęp 05.2015).
• 11. Koszela W., Gałda L., Dzierwa A., Pawlus P., Sęp J., Wpływ kieszeni smarowych na zatarcie pary ciernej stal–brąz, Tribologia, 2009, nr 3, s. 51–58.
• 12. Tozaki Yasyoshi i in., The effect of surface grooves on the interface temperature and scoring limit under boundary lubrication, in: Proc. Jap. Int. Tribol. Conf., Nagoya 1990, s. 475–480.
• 13. Lu X., Khonsari M.M., An experimental investigation of Dimple Effect on the stribeck curve of journal bearings, Tribology Letters 2007, 27, s. 169–176.
• 14. Wiśniewska-Weinert H.M., Kompozyty z siarczkowymi nanocząstkami grafenopodobnymi, Open Access Library, 2012, 9(15).
• 15. Kragelskij I.V., Ljubarskij I.M. i in., Trenie i iznos v vakume, Mashinostroenie, Moskva 1973.
• 16. Jahanmir S., Suh N.P., Abrahamson E.P., The delamination theory of wear and the wear of composite surface, Wear, 1975, 32, 1.
• 17. Jia-Jun Liu, Xian-Hua Zhang, Bao-Ling Zhu: The effect of a soft metal-lic plated layer on the tribological behavior of steels under boundary lu-brication, Tribol. Trans., 1991, nr 1(34), s.17–22.
• 18. Terauchi Y., Kohno M., Nadano H., Nakamoto Y., Scoring resistance of spur gears various coatings, Bull. JSME, 1986, nr 247, s. 235–240.
• 19. Terauchi Y., Kohno M., Nadano H., Nakamoto Y., Scoring resistance of spur gears various coatings, Bull. JSME, 1986, nr 247, s. 235–240.
• 20. Wojciechowski Ł., Zmiana aktywności chemicznej warstwy wierzchniej stali 45 wskutek nagniatania naporowego. Tribologia 2007, nr 3, s. 401–410.
• 21. Michalczewski R., Wpływ konfiguracji materiałowej na odporność na zacieranie smarowanych skojarzeń z elementami pokrytymi powłoką niskotarciową. Tribologia 2009, nr 2, s. 93–106.
• 22. Michalczewski R., Przebieg procesu zacierania smarowanych wysoko obciążonych skojarzeń ciernych z elementami pokrytymi powłoką WC/C. Tribologia 2011, nr 3, s. 81–104.