Architektura teatru dźwiękiem malowana

• Autorzy: Telatycka Anna

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.2658-2619.2023.17.28

Warianty tytułu

EN

Theater architecture painted with sound

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Postrzeganie dźwięku może następować na dwóch płaszczyznach – wzrokowej i słuchowej. Oba te wymiary przenikają się wzajemnie. Poprzez tworzenie geometrycznych wzorów dźwięki kreują materię. Cymatyka to nauka, dzięki której możemy zobaczyć kształty wytworzone przez konkretne częstotliwości dźwięku. Wibracje dźwiękowe zagęszczają materię, tworząc rozmaite wzory. Kształty struktur fizycznych również wytwarzają dźwięki (wibracje) zazwyczaj w postaci infradźwięków niesłyszalnych dla ludzkiego ucha. W architekturze można odkryć zależności z figurami powstałymi podczas oddziaływania dźwięku na materię. Każdy obiekt może być generatorem bądź wzmacniaczem energii fal dźwiękowych. Architektoniczne kształty mogą odnosić się do figur Chladniego. Figury te odzwierciedlają miejsca, gdzie występują węzły fali stojącej. Kształt widowni sali widowiskowej (teatralnej) jest ustalany na etapie projektowania architektonicznego. Poprawne rozmieszczenie foteli oraz przejść między nimi na płaszczyźnie widowni może być ściśle związane z jej kształtem i wymiarami. Płaszczyzna ta, drgając, wymusza rozmieszczenie przejść w miejscach, gdzie występują węzły ciśnienia akustycznego, natomiast foteli w miejscach strzałek ciśnienia akustycznego. Jest to nowe podejście do kształtowania architektury wnętrz dla widowni sal widowiskowych.

EN

Sound perception can occur on two levels – visual and auditory. Both of these dimensions interpenetrate each other. By creating geometric patterns, sounds create matter. Cymatics is the science that allows us to see the shapes created by specific sound frequencies. Sound vibrations compact matter, creating various patterns. The shapes of physical structures also produce sounds (vibrations), usually in the form of infrasound that is inaudible to the human ear. In architecture, you can discover relationships with figures created when sound interacts with matter. Any object can be a generator or amplifier of sound wave energy. The architectural shapes may refer to Chladni’s figures. These figures reflect the places where the nodes of the standing wave occur. The shape of the audience of the auditorium (theater) is determined at the architectural design stage. The correct arrangement of seats and transitions between them in the audience area may be closely related to its shape and dimensions. This plane, vibrating, forces the arrangement of transitions in places where there are sound pressure nodes, and seats in places of maximum sound pressure level. This is a new approach to shaping interior architecture for the audience of auditoriums.

Słowa kluczowe

PL

architektura; akustyka; dźwięk; cymatyka; architektura słuchowa; audytywna architektura wnętrz

EN

architecture; acoustics; sound; cymatics; auditory architecture; auditory interior design

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz
• Rocznik: 2023
• Tom: Z. 17
• Strony: 437--453
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., rys.

Twórcy

autor

Telatycka Anna

• Politechnika Poznańska, Wydział Architektury, Instytut Architektury i Planowania Przestrzenneg

• https://orcid.org/0000-0001-5845-5161

Bibliografia

• 1. Barron M., 1995, Bass sound in concert auditoria, „Journal of the Acoustical Society of America”, vol. 97, no. 2, pp. 1088-1098.
• 2. Beranek L.L., 1962, Music, acoustics and architecture, J. Wiley and Sons, New York.
• 3. Chladni E.F.F., 1787, Entdeckungen über die theorie des Klagen, Weidmanns Erben und Reich, Leipzig.
• 4. Chladni E.F.F., 1802, Die Akustik, Breitkopf Und Härtel, Leipzig.
• 5. Cremer L., Müller H., 1982, Principles and Applications of Room Acoustics, Applied Science Punlishers, London–New York, vol. 1, rozdz. 1.6.4.
• 6. Cymascope, 2023, Home, https://cymascope.com/ (dostęp: 10.11.2023).
• 7. E-teatr, 2023, Warszawa. Otwarcie sceny „Capitol by night" na 15-lecie Teatru Capitol, https://e-teatr.pl/warszawa-otwarcie-sceny-capitol-by-night-na-15-lecie-teatru-capitol-41577 (dostęp: 10.11.2023).
• 8. Everest A.F., 2004, Podręcznik akustyki, Wydawnictwo Sonia Draga, Katowice, s. 411-434.
• 9. Gibała-Kapecka B., 2020, Dźwięk przestrzenny – poczucie otoczenia dźwiękiem, inAW Journal, Kraków.
• 10. Gumiński J., 2008, Porozmawiajmy o technologii teatru, Drukarnia WIST Antoni Wierzbowski, Łódź.
• 11. Jenny H., Cymatics, 2023, A Study of Wave Phenomena and Vibration, vol. 1: The Structure and Dynamics of Waves and Vibrations, 1967; vol. 2: Wave Phenomena, Vibrational Effects and Harmonic Oscillations with their Structure, Kinetics and Dynamics, 1974, https://monoskop.org/images/7/78/Jenny_Hans_Cymatics_A_Study_of_Wave_Phenomena_and_Vibration.pdf (dostęp: 15.12.2023).
• 12. Jenny H., 1969, Cymatics: the sculpture of vibrations, „The Unesco Courier”, pp. 4-9.
• 13. Kulowski A., 2007, Akustyka sal, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk, s. 86, 101-103.
• 14. Lauterwasser A., 2023, Wasser-Klang_Bilder Chladnische Klangfiguren, http://www.wasserklangbilder.de/ (dostęp: 10.11.2023).
• 15. Neufert E., 2002, Podręcznik projektowania architektoniczno-budowlanego, Arkady, Warszawa.
• 16. Nutao, 2023a, Cymatyka – coś więcej niż tylko muzyka, http://www.nutao.pl/cymatyka-cos-wiecej-niz-tylko-muzyka/ (dostęp: 11.11.2023).
• 17. Nutao, 2023b, Masaru Emoto i jego eksperymenty z wodą, http://www.nutao.pl/masaru-emoto-i-jego-eksperymenty-z-woda/ (dostęp: 11.11.2023).
• 18. Polskie Radio, 2020, Od Mozarta do Schuberta. Koncert w Filharmonii Berlińskiej, https://www.polskieradio.pl/8/688/artykul/2436176,od-mozarta-do-schuberta-koncert-w-filharmonii-berlinskiej (dostęp: 9.11.2023).
• 19. Sadowski J., 1976, Akustyka architektoniczna, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, s. 122, 132.
• 20. Słojewska I., 2010, Dialog muzyki z wodą, „Czwarty Wymiar”, nr 7, s. 48-49.
• 21. Teatr Sabat, 2023, Restauracja – Widownia, www.teatr-sabat.pl/pl/restauracja (dostęp:10.11.2023).
• 22. Telatycka A., 2023, Próba interpretacji znaczeń róży kościelnej (rozety) odwzorowanej z pomocą cymatyki, „Ignatianum”, t. 29, nr 4, s. 167-184.
• 23. YouTube, 2013, Amazing Resonance Experiment, https://www.youtube.com/watch?v=wvJAgrUBF4w (dostęp: 30.12.2023).
• 24. YouTube, 2014, Chladni Plate, https://www.youtube.com/watch?v=jNerQRoQ3AI (dostęp: 20.12.2023).
• 25. Welthellsicht, 2020, Welthellsicht – moje spojrzenie na świat, https://welthellsicht.blogspot.com/2020/03/geniusz-akustyki-ktory-przewidzia-swoja.html (dostęp: 10.11.2023).
• 26. Wordpress, 2018, Ernst Chladni: czy można zobaczyć dźwięk? (1787), https://kierul.wordpress.com/2018/04/28/ernst-chladni-czy-mozna-zobaczyc-dzwiek-1787/ (dostęp: 10.11.2023).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).