Zachodnie przedpole kratonu wschodnioeuropejskiego : paleozoiczne terrany czy marginalna część kontynentu Bałtyki?

Mizerski, W.; Olczak-Dusseldorp, I.

Powiadomienia systemowe

Sesja wygasła!
Sesja wygasła!

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Zachodnie przedpole kratonu wschodnioeuropejskiego : paleozoiczne terrany czy marginalna część kontynentu Bałtyki?

Autorzy

Mizerski W. , Olczak-Dusseldorp I.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Mizerski_Zachodnie_Prz.Geol._12_2017.pdf

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Western foreland of the East European Craton : Paleozoic terranes or marginal part of the Baltica continent?

Języki publikacji

Abstrakty

Provenance of the tectonic blocks located in the recent, western foreland of the East European Craton in Poland is subject to debate. These blocks are regarded either as Avalonian blocks adjacent to the East European Craton along the T-Tzone or accretional wedge (or its fragments) formed during the collision of Baltica and Avalonia. This implies that the western edge of the Baltica Continent was active, with a subduction zone developed along which Avalonian blocks and Baltica should be smashing together Baltica. However, no objective geological facts indicate the occurrence of a subduction zone along the present-day SW edge of the East European Craton. On the contrary, there are many evidences indicating the sedimentation taking place in a continental passive margin during the Palaeozoic and there is no proof that the older Palaeozoic rocks are thrust over the Baltic margin. Consequently, tectonic deformation in Palaeozoic rocks, recorded in the present-dayforeland of the East European Craton, are related to the mobility of the craton margin and should be regarded as platform-type deformation.

Słowa kluczowe

Awalonia Bałtyka kompleks akrecyjny deformacje nieortogenne kraton wschodnioeuropejski

Awalonia Baltica accretional complex non-orogenic deformations East European Craton

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2017

Tom

Vol. 65, nr 12

Strony

1521--1528

Opis fizyczny

Bibliogr. 68 poz., rys.

Twórcy

autor

Mizerski W.

wlodzimierz.mizerski@ pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Olczak-Dusseldorp I.

izabela.olczak-dusseldorp@pgi.gov.pl

Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

1. ALEKSANDROWSKI P. 2017 - Prowincje tektoniczne Polski. [W:] Nawrocki J., Becker A. (red.), Atlas geologiczny Polski. Państ. Inst. Geol., Warszawa: 40.
2. ALEKSANDROWSKI P., BUŁA Z. 2017a - Struktury późnopaleozoiczne (waryscyjskie) 1 : 5 000 000. [W:] Nawrocki J., Becker A. (red.), Atlas geologiczny Polski. Państw. Inst. Geol., Warszawa: 43.
3. ALEKSANDROWSKI P., BUŁAZ. 2017b - Struktury wczesnopaleozoiczne i późnoproterozoiczne (kaledońskie, sandomierskie i kadomskie) 1 : 5 000 000. [W:] Nawrocki J., Becker A. (red.), Atlas geologiczny Polski. Państw. Inst. Geol.,Warszawa: 44.
4. BROCHWICZ-LEWIŃSKI W., POŻARYSKI W., TOMCZYK H. 1981 - Wielkoskalowe ruchy przesuwcze wzdłuż SW brzegu platformy wschodnioeuropejskiej we wczesnym paleozoiku. Prz. Geol., 28: 385-397.
5. BUŁAZ., HABRYN R. 2011 - Precambrian and Paleozoic basement of the Carpathian foredeep and the adjacent Outer Carpathians (SE Poland and West Ukraine). Ann. Soc. Geol. Pol., 81: 221-239.
6. CZARNOCKI J. 1928 - W sprawie rozbudowy kamieniołomów państwowych w Zagnańsku. Posiedz. Nauk Państ. Inst. Geol., 19/20: 16-22.
7. CZARNOCKI J. 1958 -- W sprawie rozbudowy kamieniołomów państwowych w Zagnańsku. Pr. Inst. Geol., 21: 122-159.
8. DADLEZ R. 1974 - Tectonic position of Western Pomerania (northewestern Poland) prior to the Upper Permian. Biul. Inst. Geol., 274: 49-87.
9. DADLEZ R. 1978 - Podpermskie kompleksy skalne w strefie Koszalin-Chojnice. Kwart. Geol., 22: 269-301.
10. DADLEZ R., JAROSZEWSKI W. 1994 - Tektonika. Wyd. Nauk. PWN Warszawa, s. 743.
11. DADLEZ R., KOWALCZEWSKI Z., ZNOSKO J. 1994 - Some key problems of the pre-Permian tectonics of Poland. Kwart. Geol., 38: 169-189.
12. GĄGAŁAŁ. 2015 - Late Silurian deformation in the Łysogóry Region of the Holy Cross Mountains revisited: restoration of a progressive Caledonian unconformity in the Klonów Anticline and its implications for the kinematics of the Holy Cross Fault (central Poland). Geol. Quart., 59: 441-456.
13. GŁAZEK J. 1995 - A Caledonian Orogen in Poland? Nacht. Deutsch. Geol. Ges., 54: 74-75.
14. GŁAZEK J., KARWOWSKI Ł., RACKI G., WRZOŁEK T. 1981 - The Early Devonian continental/marine succession at Chęciny in the Holy Cross Mts and its paleogeographic and tectonic significance. Acta Geol. Pol., 31: 233-250.
15. GRAD M., POLKOWSKI M. 2016 - Seismic basement of Poland. Int. J. Earth Sci. (Geol. Rundsch.), 105: 1199-1214.
16. GUTERCH A., GRAD M. 2006 - Litospheric structure of the TESZ in Poland based on modern seismic experiments. Geol. Quart., 50: 23-32.
17. GUTERCH A., GRAD M., MATERZOK R., PERCHUĆ E. 1986 - Deep structure of the Earth’s crust in the contact zone of the Palaeozoic and Precambrian platforms in Poland (Tornquist-Teisseyre zone). Tectonophysics, 128: 251-279.
18. GUTERCH A., GRAD M., THYBO H., KELLER G.R. 1999 - POLONAISE’97 - an international seismic experiment between Precambrian and Variscan Europe in Poland. Tectonophysics, 314 (1-3): 101-121.
19. JAWOROWSKI K., SIKORSKA M. 2005 -Związek jednostki łysogórskiej z kratonem wschodnioeuropejskim na tle badań sedymentologiczno-petrograficznych osadów kambru. Pos. Nauk. Państw. Inst. Geol., 61: 13.
20. JAWOROWSKI K., SIKORSKA M. 2006 - Łysogóry Unit (Central Polad) versus East European Craton - application of sedimentological data from Cambrian siliclastic association. Geol. Quart., 50: 77-88.
21. JOHNSTON J.D., TAIT J.A., OLIVER J.H., MURPHY F.C. 1994 - Evidence for a Caledonian orogeny in Poland. Trans. of the Royal Soc. of Edinburgh: Earth Sci., 85: 23-26.
22. KARNKOWSKI P.H. 1999 - Origin and Evolution of the Polish Rotliegend Basin. Pol. Geol. Inst., Spec. Pap., 3: 1-93.
23. KARNKOWSKI P.H. 2008 - Regionalizacja tektoniczna Polski - Niż Polski. Prz. Geol., 56: 895-903.
24. KOTAŃSKI Z., MIZERSKI W. 2000 - Ścienna mapa tektoniczna i inne ścienne mapy geologiczne Polski w Muzeum Geologicznym Państwowego Instytutu Geologicznego. Prz. Geol., 47: 62-65.
25. KOWALCZEWSKI Z. 1968 - Zlepieńce miedzianogórskie w zachodniej części Gór Świętokrzyskich. Prz. Geol., 16: 20-23.
26. KOWALCZEWSKI Z., DADLEZ R. 1996 - Tectonics of the Cambrian in the Wiśniówka area (Holy Cross Mts., Central Poland). Geol. Quart., 40: 23-46.
27. KRAUSS M. 1977 - Zur Mobilität tektonischer Einheiten des westlichen Teils der Osteuropäischen Platform. Wiss. Z. EMA Uniw. Greifswald: 1-2.
28. LEWANDOWSKI M. 1993 - Paleomagnetism of the Paleozoic Rocks of the Holy Cross Mts (Central Poland) and the Origin of the Variscan Orogen. Publ. Inst. Geoph. Pol. Acad. Sc., A-23 (265): 1-85.
29. MACIOŁEK J., MIZERSKI W., GÓRECKI W., SOKOŁOWSKA E., SZAMAŁEK K. 2012 - Nowe interpretacje struktury tektonicznej Polski i ich znaczenie dla poszukiwań złóż węglowodorów. Abstrakty II Polskiego Kongresu Geologicznego, Państw. Inst. Geol., Warszawa: 51.
30. MASTELLAL, MIZERSKI W. 1981 - Etapy deformacji tekstonicznych utworów kambru środkowego Gór Pieprzowych. Prz. Geol., 29: 351-355.
31. MATYJA H. (red.) 2007 - Polskie Łąki PIG 1. Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 122: 1-174.
32. MATYJA H. (red.) 2008 - Jamno IG1, IG2, IG3. Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 124: 1-276.
33. MATYJA H. (red.) 2011 - Bydgoszcz IG1. Profile Głęb. Otw. Wiert. Państw. Inst. Geol., 131: 1-163.
34. MAZUR S., MIKOŁAJCZAK M., KRZYWIEC P., MALINOWSKI M., BUFFENMYER V., LEWANDOWSKI M. 2015 - Is the Teisseyre-Tornquist Zone an ancient plate boundary of Baltica? Tectonics, 34: 2465-2477.
35. MAZUR S., MIKOŁAJCZAK M., KRZYWIEC P., MALINOWSKI M., LEWANDOWSKI M., BUFFENMYER V. 2016 - Pomeranian Caledonides, NW Poland - A collisional suture or thin-skinned fold-and-thrust belt? Tectonophysics, 692 (A): 29-43.
36. MAZUR S. PORĘBSKI S., KĘDZIOR A., PASZKOWSKI M., PODHALAŃSKA T., POPRAWA P. 2017 - Refined timing and kinematics for Baltica-Avalonia convergence based on the sedimentary record of foreland basin. Terra Nova, doi: 10.1111/ter.12302.
37. MCKERROW W.S., MAC NIOCAILL C., AHLBERG P.E., CLAYTON G., CLEAL C.J., EAGAR R.M.C. 2000 - The late Palaeozoic relations between Gondwana and Laurussia. Geol. Soc. London, Spec. Publ., 179: 9-20.
38. MIEZDUNARODNAJA TEKTONICHESKAJA KARTA EUROPY. 1981. Izd. II, Moskwa.
39. MIZERSKI W. 1988 - Ewolucja tektoniczna regionu łysogórskiego Gór Świętokrzyskich. Prz. Geol., 36: 46-52
40. MIZERSKI W. 1992 - Tektonika utworów kambryjskich obszaru świętokrzyskiego. Prz. Geol., 40: 142-146.
41. MIZERSKI W. 1995 - Geotectonic evolution of the Holy Cross Mts in Central Europe. Biul. Państw. Inst. Geol., 372: 1-47.
42. MIZERSKI W. 1996 - Czy w Górach Świętokrzyskich są kaledonidy? Prz. Geol., 44: 381-385.
43. MIZERSKI W., SKUREK-SKURCZYŃSKAK. 2000 - Problemy tektoniki zachodniego przedpola platformy wschodnioeuropejskiej w Polsce - fakty, interpretacje, otwarte kwestie. Biul. Państw. Inst. Geol., 393: 115-133.
44. MIZERSKI W., STUPKA O. 2005 - Zachodni i południowy zasięg kratonu wschodnioeuropejskiego. Prz. Geol., 53: 1030-1039.
45. MIZERSKI W., STUPKA O., OLCZAK-DUSSELDORP I. 2012 - Does the East European branch of the Caledonides exist? Biul. Państw. Inst. Geol., 449: 109-118.
46. MIZERSKI W., STUPKA O., OLCZAK-DUSSELDORP I. 2016 - Remarks of correlation of tectonic blocks in the foreland of the East European Craton in Poland with those in Ukraine. Geol. Quart., 60: 124-132.
47. NARKIEWICZ M., PETECKI Z. 2017 - Basement structure of the Paleozoic Platform in Poland. Geol. Quart., 61: 502-520.
48. NAWROCKI J., POPRAWA P. 2006 - Development of the Trans-European Suture Zone in Poland: from Ediacarian to Early Palaeozoic accretion. Geol. Quart., 50: 59-79.
49. ORŁOWSKI S., MIZERSKI W. 1995 - Jeszcze raz o budowie geologicznej Góry Wiśniówki - Góry Świętokrzyskie. Prz. Geol., 43: 11-14.
50. PHAROAH T.C. 1999 - Palaeozoic terranes and their lithospheric boundaries within the Trans-European Suture Zone TESZ, a review. Tectonophysics, 32: 291-312.
51. PODHALAŃSKA T., MODLIŃSKI Z. 2006 - Stratygrafia i wykształcenie facjalne osadów ordowiku i syluru strefy Koszalin-Chojnice; podobieństwa i różnice z obszarami zachodniej krawędzi kratonu wschodnioeuropejskiego i Rugii. Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 39-78.
52. POPRAWA P., PASZKOWSKI M., FANNING M.C., PÉCSKAY Z., NAWROCKI J., SIKORSKA M. 2006 - Charakterystyka geochronologiczna obszarów źródłowych dla dolnopaleozoicznych utworów z NW kratonu wschodnioeuropejskiego oraz strefy Koszalin-Chojnice; datowania detrytycznych łyszczyków (K/Ar) i cyrkonów (U/Pb SHRIMP). Pr. Państw. Inst. Geol., 186: 149-164.
53. POŻARYSKI W. 1974 - Obszar świętokrzysko-lubelski. [W:] Budowa geologiczna Polski, t. IV cz. 1, Wyd. Geol., Warszawa.
54. POŻARYSKI W. 1990 - Kaledonidy środkowej Europy - orogenem przesuwczym złożonym z terranów. Prz. Geol., 38: 1-9.
55. POŻARYSKI W., DEMBOWSKI Z. (red.) 1984 - Mapa geologiczna Polski i krajów ościennych bez utworów kenozoicznych, mezozoicznych i permskich w skali 1 : 1 000 000. Wyd. Geol., Warszawa.
56. POŻARYSKI W., KARNKOWSKI P. 1992 - Tectonic map of Poland during the Variscan time, 1 : 1 000000. Wyd. Geol. Warszawa.
57. POŻARYSKI W., NAWROCKI J. 2000 - Struktura i lokalizacja brzegu platformy wschodnioeuropejskiej w Europie Centralnej. Prz. Geol., 48: 703-706.
58. STOLARCZYK F. 1979 - Powstanie lokalnych form tektonicznych w polskiej części syneklizy perybałtyckiej na tle rozwoju geologicznego całej jednostki. Acta Geol. Pol., 29: 519-558.
59. STRIPEIKA A. 1999 - Tectonic evolution of the Baltic Syneclise and local structures in the South Baltic Region with respect to their petroleum potential. Liet. Geol. Tarn, Vilnius.
60. TOMCZYK H. 1988 - Region łysogórski a platforma wschodnioeuropejska w cyklu kaledońsko-waryscyjskim. Prz. Geol., 36: 9-17.
61. TORSVIK T.H., REHNSTROM E.F. 2003 - The Tornquist Sea and Baltica-Avalonia docking. Tectonophysics, 362: 67-82.
62. WAGNER R. 1999 - Paleozoik zachodniego Pomorza. Przew. LXX Zjazdu Nauk. Pol. Tow. Geol. Szczecin: 2-29.
63. ZNOSKO J. 1964 - Poglądy na przebieg Kaledonidów w Europie. Kwart. Geol., 8: 697-720.
64. ZNOSKO J. 1986 - Polish Caledonides and their relations to mother European Caledonides. Ann. Soc. Geol. Pol., 56: 33-52.
65. ZNOSKO J. 1987 - Mapa tektoniczna SW brzegu platformy wschodniej Europy (IGCP-86) - uwagi i impresje. Prz. Geol., 35: 1-7.
66. ZNOSKO J. (red.) 1998 - Mapa tektoniczna Polski 1 : 500 000. [W:] Atlas tektoniczny Polski. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
67. ŻABA J. 1999 - Ewolucja strukturalna utworów dolnopaleozoicznych w strefie granicznej bloków górnośląskiego i małopolskiego. Pr. Państ. Inst. Geol., 166: 1-162.
68. ŻELAŹNIEWICZ A., ALEKSANDROWSKI P., BUŁA Z., KARNKOWSKI P.H, KONON A., OSZCZYPKO N., ŚLĄCZKA A., ŻABA J., ŻYTKO K. 2011 - Regionalizacja tektoniczna Polski. Komitet Nauk Geologicznych PAN, Wrocław, s. 64.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-28d432b9-bfe9-4e42-ba61-2267981bf3fd