Uwarunkowania i zagrożenia dla rozwoju i funkcjonowania komunikacji tramwajowej

• Autorzy: Rudnicki Andrzej

Warianty tytułu

EN

Determinants and threats to the development and operation of tram transport

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ujęcie uwarunkowań i zagrożeń dla rozwoju i funkcjonowania komunikacji tramwajowej nawiązuje do analizy SWOT, z tym że niektóre segmenty tej analizy zostały scalone. W artykule przedstawiono w zarysie ponadczasową rolę komunikacji tramwajowej, z okresami jej regresu i odrodzenia, która jednak pozostaje nadal stabilnym elementem rozwoju miejskich systemów transportowych. Omówiono charakterystykę techniczną i funkcjonalną systemu tramwaju szybkiego oraz kwestie terminologiczne. Krótko opisano funkcjonujące rozwiązania tramwaju szybkiego w kilku polskich miastach, wskazując na ich specyfikę. Wielorakie uwarunkowania i zagrożenia uporządkowano w zakresie odnoszącym się do komunikacji tramwajowej oraz do innych elementów systemu transportowego. Ustosunkowano się także do kontekstu urbanistycznego i politycznego oraz do aspektów ekonomicznych, społecznych i środowiskowych. Zarysowano działania na rzecz poprawy wydolności sieci tramwajowej. Częstym odniesieniem ilustrującym niektóre aspekty analizy jest przypadek realizowanej obecnie inwestycji przedłużenia linii tramwaju szybkiego do Górki Narodowej w Krakowie. Podsumowanie syntetyzuje najbardziej istotne spostrzeżenia dotyczące wybranych kwestii.

EN

The coverage of conditions and threats to the development and operation of tramway transport is reminiscent of the SWOT analysis, except that some segments of this analysis have been merged. The article outlines the timeless role of tramway transport, with periods of its regression and revival. Nevertheless tram remains a stable element in the development of urban transport systems. The technical and functional characteristics of the high-speed tram system and terminological issues are discussed. Functioning rapid tramway solutions in several Polish cities are briefly described, pointing out their specificities. Multiple determinants and threats are sorted out as far as tram transport and other elements of the transport system are concerned. The urban and political context and economic, social and environmental aspects are also addressed. Measures to improve the capacity of the tramway network are outlined. A frequent reference illustrating some aspects of the analysis is the case of the ongoing investment to extend the fast tram line to the Górka Narodowa terminal in Kraków. A summary synthesises the most relevant insights on selected issues.

Słowa kluczowe

PL

transport miejski; komunikacja tramwajowa; sieć tramwajowa; szybki tramwaj

EN

urban transport; tram transport; tram network; fast tram

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej
• Czasopismo: Transport Miejski i Regionalny
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 10
• Strony: 22--40
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Rudnicki Andrzej

• emerytowany pracownik Politechniki Krakowskiej

Bibliografia

• 1. Bauer M., Klimontowska N., Możliwości przyspieszenia linii nr 50 Krakowskiego Szybkiego Tramwaju, Problemy komunikacyjne miast w warunkach zatłoczenia motoryzacyjnego, X Poznańska Konferencja Naukowo-Techniczna. Poznań–Rosnówko, 17–19.06.2015.
• 2. Biedermann E., Schnellstrassenbahnen. Ein neues Verkehrsmittel zur Erschließung großstädtischer Vorortsbesiedlung, Technik und Wirtschaft, Nr 9, 1917.
• 3. Ефремов И.С., Кобозев В.М., Юдин В.А., Tеория городских пассажрских перевозoк. 4.1. Обычные и новые виды городского пассажирского транспорта. Москва „Высшая Школа“, 1980.
• 4. Fact Book Glossary – Mode of Service Definitions”, American Public Transportation Association, 2015, Archived from the original on 25 February 2018, Retrieved 6 January 2015.
• 5. Hass-Klau C., Crampton G., Benjari R., Economic impact of light rail – the results of 15 urban areas in France, Germany, UK and North America, Environmental – Transport Planning, London 2004.
• 6. Knowles R.D., Ferbrache F., Evaluation of wider economic impacts of light rail investment on cities, “Journal of Transport Geography”, 2016, no 54.
• 7. Konopacki-Maciuk Z., Trams as tools of urban transformation in French cities, Technical Transactions, Architecture 10-a/2014, Kraków.
• 8. Kopta T., Polski Klub Ekologiczny a transport ekorozwoju, Wydawnictwo „Ekologiczne Raporty”, Kraków 2022.
• 9. Krych A., Energochłonność jako kryterium optymalizacji miejskiego transportu publicznego, „Transport Miejski i Regionalny”, 2019, nr 6. Krych A., Tramwaj jako podmiot strategii i logiki interwencji, Problemy komunikacyjne miast w warunkach zatłoczenia motoryzacyjnego, X Poznańska Konferencja Naukowo-Techniczna. Poznań–Rosnówko, 17–19.06.2015.
• 10. Krych A. z zespołem, Systemy priorytetu dla tramwajów w sygnalizacji świetlej w zastosowaniach krajowych, Problemy komunikacyjne miast w warunkach zatłoczenia motoryzacyjnego, Nowoczesny transport publiczny w obszarach zurbanizowanych, X Poznańska Konferencja Naukowo-Techniczna. Poznań– Rosnówko, 15–17.06.2011.
• 11. Lents, les tramways français ? Le webmagazine des transports urbains. http://transporturbain.canalblog.com/pages/lents---les-tramways-francais--/30779749.html
• 12. Light Rail Transit. Service Guidelines. VTA Transit Sustainability Policy, 2007. https://nacto.org/docs/usdg/lrtserviceguidelines_vta.pdf
• 13. Novales M., Orro A., Bugarin M.R., Tram-Train: New Public Transport System. View SAGE Journals. Volume 1793, Issue 1. https://doi.org/10.3141/1793-11, 2002.
• 14. Ostaszewicz J., Rataj M., Szybka komunikacja miejska. Inżynieria Komunikacyjna, Wyd. Komunikacji Łączności, Warszawa 1979.
• 15. Podoski J., Tramwaj szybki – projektowanie i eksploatacja, Wyd. Komunikacji i Łączności, Warszawa 1983.
• 16. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych (Dz.U. z 2022 r. poz. 1518).
• 17. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U. z 2016 r. poz. 124 oraz z 2019 r. poz. 1643).
• 18. Rudnicki A., Problemy komunikacji w miastach zabytkowych, Zbiór referatów z konferencji naukowo-technicznych SITK „Problemy komunikacyjne Krakowa”, Kraków 1985.
• 19. Rudnicki A., Przegląd badań prognozujących wpływ pojazdów autonomicznych na funkcjonowanie systemu transportu oraz na strukturę przestrzenną miast. Horyzont 2050 – lepszy transport & lepsze miasto, „Annały Inżynierii Ruchu i Badań Transportowych”, Poznań 2021, t.4 (XIII).
• 20. Vuchic V. R., Urban Transit. Systems and Technology, John Wiley & Sons, Inc. New Jersey, 2007.
• 21. Zaborowski Ł., Tramwaj dla polskich miast. Raport Instytutu Sobieskiego, Warszawa 2018, https://sobieski.org.pl/tramwaj--dla-polskich-miast/
• Zasoby internetowe
• 22. https://pl.wikipedia.org/wiki/Analiza_SWOT, dostęp 23.07.2022
• 23. https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_tram_and_light_rail_transit_systems
• 24. https://pl.wikipedia.org/wiki/Tramwaje_w_Polsce
• 25. https://pl.wikipedia.org/wiki/Tramwaj
• 26. https://www.britannica.com/technology/light-rail-transit
• 27. https://en.wikipedia.org/wiki/Glossary_of_rail_transport_terms
• 28. https://de.wikipedia.org/wiki/Schnellstra%C3%9Fenbahn
• 29. https://en.wikipedia.org/wiki/Stadtbahn
• 30. https://en.wikipedia.org/wiki/Light_rail
• 31. https://pl.wikipedia.org/wiki/Pozna%C5%84ski_Szybki_Tramwaj#/media/Plik:Sie%C4%87_tramwajowa_w_Poznaniu.svg
• 32. https://pl.wikipedia.org/wiki/Krakowski_Szybki_Tramwaj
• 33. https://pl.wikipedia.org/wiki/Tramwaje_w_Krakowie
• 34. https://pl.wikipedia.org/wiki/Szczeci%C5%84ski_Szybki_Tramwaj
• 35. https://pl.wikipedia.org/wiki/Tramwaje_w_Szczecinie
• 36. https://inzynierbudownictwa.pl/linia-tramwajowa-do-dzielnicyfordon-w-bydgoszczy/
• 37. https://www.zdmikp.bydgoszcz.pl/pl/transport/schematy-sieci-komunikacji-miejskiej
• 38. https://moovitapp.com/index/pl/transport_publiczny-line--2-Warsaw-1062-850589-638859-0
• 39. http://siskom.waw.pl/kp-tramwaj_wilanow.htm
• 40. https://cdn.galleries.smcloud.net/t/photos/gf-Qgtz-dcha--JoGt_tramwaj-do-wilanowa.jpg
• 41. https://www.krakow.pl/aktualnosci/232328,1912,komunikat,jakie_szanse_na_tramwaj_pod_wawelem_.html
• 42. https://en.wikipedia.org/wiki/Bordeaux_tramway
• 43. https://www.transport-publiczny.pl/wiadomosci/krakowzawiesza-trase-tramwajowa-do-walcowni-kiedy-wroci--niewiadomo-60078.html
• 44. http://mpk.krakow.pl/Data/Files/_public/mpk/telebus/mapka-telebus.png

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).