Analiza procesu akumulacji rumowiska w górnej części zbiornika Jeziorsko

• Autorzy: Wicher-Dysarz J. , Dysarz T.

Warianty tytułu

EN

Analysis of the sediment accumulation process in the upper part of the Jeziorsko Reservoir

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przeanalizowano problem zamulania wlotowej części zbiornika Jeziorsko. Przedstawiono analizy zmian morfodynamicznych jakie zaszły na przestrzeni 30 lat w górnej części zbiornika. Porównano przekroje poprzeczne oraz profile z okresu 1986-2004. Na podstawie danych z pomiarów terenowych oszacowano ilość rumowiska jaka mogła zostać zdeponowana w górnej części zbiornika. Podjęto również - za pomocą czterech formuł empirycznych - próbę wyznaczenia ilości rumowiska zdeponowanego. Obliczenia przeprowadzono dla geometrii i symulowanych warunków hydraulicznych odpowiadających stanowi koryta w 1998, 2004 oraz 2012 r. Pokazano także wpływ podnoszenia się dna na częstotliwość wylewów w części wlotowej zbiornika.

EN

The article presents the problem of silting in the Jeziorsko Reservoir inlet area. It also contains an analysis of morphodynamic changes that have occurred over the last 30 years in the upper part of the reservoir. It compares cross-sections and profiles from the period 1986-2004. The amount of sediment deposits in the upper part of the reservoir is estimated on the basis of data from field measurements. The authors also attempted at determining the volume of the deposited solid material using four empirical formulas. The calculations were performed for the geometry and simulated hydraulic conditions representing the state of the riverbed in 1998, 2004 and 2012. The article also indicated the impact of the raising bottom on the frequency of overflows at the inlet part of the reservoir.

Słowa kluczowe

PL

zbiornik Jeziorsko; procesy morfodynamiczne; rumowisko; pomiary terenowe; zamulanie zbiornika

EN

Jeziorsko reservoir; morphodynamical process; rubble; field measurements; silting of reservoir

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2016
• Tom: Nr 9
• Strony: 292--298
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Wicher-Dysarz J.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Inżynierii Środowiska i Gospodarki Przestrzennej, Katedra Inżynierii Wodnej i Sanitarnej

autor

Dysarz T.

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Inżynierii Środowiska i Gospodarki Przestrzennej, Katedra Inżynierii Wodnej i Sanitarnej

Bibliografia

• [1] Ackers R, W.R. White, 1973, Sediment transport: new approach and analysis, Journal of Hydraulic Division, ASCE, Vol. 99(11), pp. 2041-2060.
• [2] Bąk Ł., S. Dąbkowski, J. Górski, 2011, Metoda prognozowania zamulenia zbiornika wodnego na podstawie pomiaru pojemności, Instytut Tech.-Przyrodniczy, Falenty, t. 11, z. 4(36), s. 19-29.
• [3] Banasik K., 1994, Model sedymentogramu wezbrania opadowego w małej zlewni rolniczej. Wydawnictwo SGGW, Rozprawy Naukowe i Monografie.
• [4] Bolesta W., 1966, Zamulanie zbiorników wodnych i sposoby przeciwdziałania. Gospodarka Wodna, nr 7.
• [5] Brekhovskikh V.F., Z.V. Volkova, A.G. Kocharyan, 2001, Heavy Metals in the Ivan'kovo Reservoir Bottom Sediments, Water Resources, Vol. 28, No. 3, pp. 278-287.
• [6] Burdziłowski L, B. Płuciennik, 1986, Rozwiązania projektowe zbiornika Jeziorsko. Gospodarka Wodna, nr 8.
• [7] Cichy W., B. Moj, 1998, Stabilizacja i pomiar przekrojów poprzecznych na rz. Warcie, na odcinku km 495-521. Zakład usługowo-wykonawczy PONTOS, Poznań.
• [8] Dąbkowski Sz.L., 1974, Niektóre zagadnienia prognozy zamulania zbiorników wodnych na przykładzie zbiornika Włocławek na Wiśle. Archiwum Hydrotechniki, Tom XXI, zeszyt 1.
• [9] Dąbkowski Sz.L., A. Skibiński, A. Żbikowski, 1982, Hydrauliczne podstawy projektów wodno-melioracyjnych. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa.
• [10] Debol'skii V.K., E.N. Dolgopolova, L.A. Eshchenko, A.V. Kotlyakov, A.E. Nasonov, V.V. Koreneva, 2003, Energy characteristics of the transient flow effect on channel and bank deformations and the formation of flow secondary pollution from bottom sediments, Water Resources, vol. 30, no. 1, pp. 42-46.
• [11] Dębski K., 1932, 0 transporcie i osadzaniu aluwiów. Gospodarka Wodna, nr 2.
• [12] Dysarz T, J. Wicher-Dysarz, 2011, Application of hydrodynamic simulation and frequency analysis for assessment of sediment deposition and vegetation impacts on floodplain inundation. Polish Journal of Environmental Studies, Vol. 20, No 6, 1441-1451.
• [13] Dysarz I, J. Wicher-Dysarz, 2006, Assessment of hydrologic regime changes induced by the Jeziorsko dam performance and morphodynamic processes in the Warta river, Annals of Warsaw Agricultural University - Land Reclamation, Warsaw.
• [14] Dysarz T, J. Wicher-Dysarz, A. Kasprzek, 2008, Assessment of potential hydrologic regime changes in the Warta river induced by performance of the Jeziorsko dam, in Hofstra, C.F., & Rhee, C. van, & Miedema, S.A. & Talmon, A.M., 14th International Conference Transport & Sedimentation Of Solid Particles, June 23-27 2008, SL Petersburg, Russia.
• [15] Dysarz T, J. Wicher-Dysarz, B. Przedwojski, 2006, Man-induced morphological processes in Warta river, and their impact on the evolution of hydrological conditions, in Ferreira R.M.L., Alves E.C.T.L., Leal J.G.A.B., Cardosa A.H. (eds.) River Flow, Taylor Group.
• [16] Gajewski J., 1999, Instrukcja gospodarki wodnej zbiornika retencyjnego Jeziorsko. TDRZ SITWM w Poznaniu (maszynopis).
• [17] Górski D., 1999, Model zamulania zbiornika retencyjnego rumowiskiem rzecznym o zróżnicowanym uziarnieniu, Praca doktorska w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Warszawa, promotor: prof. dr hab. inż. K. Banasik.
• [18] Kubrak J., 1988, Uproszczony model procesu deformacji dna koryta Wisły poniżej stopnia wodnego Włocławek. Gospodarka Wodna, nr 7.
• [19] Łajczak A., 1995, Studium nad zamulaniem wybranych zbiorników zaporowych w dorzeczu Wisły. Monografie KGW PAN; Wydawnictwo Politechnika Warszawska; zeszyt 8.
• [20] Lapshenkova S.V., 2002, Analysis of Flow and Sediment Transport Characteristics in Sand Beds, Water Resources, Vol. 29, No. 1, pp. 111-113.
• [21] Lenar-Matyas A., 2001, Zmiany granulacji rumowiska w procesie erozji poniżej budowli piętrzącej. Praca doktorska, Politechnika Krakowska, Kraków.
• [22] Meller B., 2015, Szacowanie rocznego dopływu rumowiska na odcinku od Sieradza do zbiornika Jeziorsko. Praca magisterska w Katedrze Inż. Wodnej i Sanitarnej UP w Poznaniu pod kierunkiem dr inż. J. Wicher-Dysarz.
• [23] Meyer-Peter E., R. and Müller, 1948, Formula for bed- -load transport, Proceedings of the International Association for Hydraulic Research, 2nd Meeting, Stockholm.
• [24] Michalec B., 2014, The Use of Modified Annandale's Method in the Estimation of the Sediment Distribution in Small Reservoirs-A Case Study. Water, 6(10), 2993-3011.
• [25] Michalec B., K. Pęczek, 2008, Zastosowanie metody Churchilla w określeniu zdolności zbiornika wodnego w Krempnej do zatrzymywania rumowiska, Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, Polska Akademia Nauk, Oddział w Krakowie, Nr 3, s. 163-173.
• [26] Mikhailova M.V., 2003, Transformation of the Ebro River Delta under the Impact of Intense Human- -Induced Reduction of Sediment Runoff, Water Resources, Vol. 30, No. 4, pp. 370-378.
• [27] Mikhailova M.V., E.A. Levashova, 2001, Sediment Balance in the Danube River Mouth, Water Resources, Vol. 28, No. 2, pp. 180-184.
• [28] Orłowski W., 1999, Techniczna charakterystyka zbiornika retencyjnego Jeziorsko na Warcie. Materiały konferencji naukowo-technicznej. Eksploatacja i oddziaływanie dużych zbiorników nizinnych (na przykładzie zbiornika Jeziorsko), Uniejów.
• [29] Parzonka W., 1991, Współczesne problemy transportu rumowiska. XV Ogólnopolska Szkoła Hydrauliki, Współczesne problemy wód śródlądowych, IBW PAN, Gdańsk.
• [30] Parzonka W., 1995, Erozja i sedymentacja rumowiska w rzekach i w zbiornikach. XI Ogólnopolska Szkoła Hydrauliki, współczesne problemy wód śródlądowych, IBW PAN, Gdańsk.
• [31] Przedwojski B., 1998, Morfologia rzek prognozowanie procesów rzecznych. Wydawnictwo Akademia Rolnicza im A. Cieszkowskiego w Poznaniu.
• [32] Przedwojski B., T. Dysarz, J. Wicher-Dysarz, M. Wierzbicki, 2005, Wpływ zamulania i zarastania na stan zagrożenia powodziowego powyżej zbiornika Jeziorsko. Badania i pomiary terenowe. Katedra Budownictwa Wodnego AR w Poznaniu (maszynopis).
• [33] Przedwojski B., J. Nowak, 1995, Badania procesu zamulania zbiornika wodnego Jeziorsko. Katedra Budownictwa Wodnego AR w Poznaniu. Poznań (maszynopis).
• [34] Przedwojski B., J. Nowak, A. Niedzielski, 1994, Badania procesu zamulania zbiornika wodnego Jeziorsko. Katedra Budownictwa Wodnego AR w Poznaniu (maszynopis).
• [35] Przedwojski B., J. Wicher, 1999, Akumulacja rumowiska w zbiorniku wodnym Jeziorsko, Konferencja Naukowo-Techniczna „Eksploatacja i oddziaływanie dużych zbiorników nizinnych (na przykładzie zbiornika wodnego Jeziorsko)" Uniejów, Wyd. AR Poznań.
• [36] Przedwojski B., J. Wicher-Dysarz, M. Wierzbicki, 2004, Ocena skutków akumulacji rumowiska w zbiorniku wodnym Jeziorsko. Hydroprojekt Sp. z o.o. Poznań (maszynopis).
• [37] Sieiński E., 2010, Raport syntetyczny z prac wykonanych w 2009 r. Zadanie 8: Przeciwdziałanie degradacji polskich zbiorników retencyjnych, IMGW, Warszawa.
• [38] Van Rijn L.C., 1984., Sediment transport, part I: Bed load transport. Journal of Hydraulic Engineering, Vol. 110, No, 11, pp. 1431-1456.
• [39] Wicher J., 2004, Akumulacja rumowiska w nizinnych zbiornikach wodnych. Praca doktorska (maszynopis), Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznań.
• [40] Wicher-Dysarz J., T. Dysarz, 2007, Wpływ rezerwatu przyrody na eksploatacje zbiornika nizinnego Jeziorsko Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich, tom 4/1, PAN, Kraków.
• [41] Wicher-Dysarz J., B. Przedwojski, 2005, Modeling of sediment accumulation in the inlet part of Jeziorsko reservoir. Roczniki AR w Poznaniu, CCCLXV, seria: Melior. Inż. Śród., 26, (481p), s. 483-495.
• [42] Wiśniewski B., 1960, Przebieg i wyniki badań dna powyżej i poniżej budowli piętrzących. Gospodarka Wodna, nr 12.
• [43] Wiśniewski B., 1967, Zamulanie zbiornika wodnego w Myczkowcach po 5 latach eksploatacji (IX 1960 - IX1965). Gospodarka Wodna, nr 7.
• [44] Wiśniewski B., 1969, Zamulanie zbiorników wodnych w Polsce oraz próba jego prognozy na podstawie intensywności denudacji. Archiwum Hydrotechniki, tom XVI, zeszyt 4.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.