Ocena zagrożeń i tendencje do niebezpiecznych zachowań w ruchu drogowym u kierowców w zależności od płci

Horoszkiewicz, Krzysztof

doi:10.24136/atest.2019.220

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Ocena zagrożeń i tendencje do niebezpiecznych zachowań w ruchu drogowym u kierowców w zależności od płci

Autorzy

Horoszkiewicz Krzysztof

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.24136/atest.2019.220

Warianty tytułu

Risk assessment and tendencies to dangerous traffic behavior depends on gender

Języki publikacji

Abstrakty

Celem artykułu jest zreferowanie badań nad różnicami między kobietami i mężczyznami w ocenie niebezpieczeństwa określonych sytuacji drogowych oraz częstotliwości przyznawania się do podejmowania zachowań niebezpiecznych w tych sytuacjach. Dodatkowo uwzględniono wpływ cech osobowości na spostrzeganie i podejmowanie ryzyka drogowego. Za pomocą „Testu Próbek Sytuacji Drogowych” oraz kwestionariuszy Eysencka ,,EPQR(S)” „IVE” zbadano 100 osób (po 50 kobiet i mężczyzn), którzy uczestniczyli w profilaktycznych badaniach psychologicznych w związku z kierowaniem samochodem osobowym w pracy. Wykazano, że kobiety były w większym stopniu, niż mężczyźni, skłonne do przyznawania się do popełniania wykroczeń drogowych, natomiast mężczyźni z kolei wykazywali się większym „uwrażliwieniem” na zagrożenia drogowe. Z badań wynika ponadto, że w konsultacjach psychologicznych kierowców powinno się uwzględniać właściwości osobowości i temperamentu, gdyż mają one związek z percepcją zagrożeń drogowych i stanowią uzupełnienie parametrów psychofizjologicznych.

The main objective of the study is to show differences between women and men in the assessment of the danger of specific traffic situations and determine the frequency of admission to take dangerous behavior in these situations. Additionally, the influence of personality traits on perception was controlled for and undertaking road risk. “Road Test Samples” and Eysenck's “EPQR (S)’ “IVE" questionnaires were used by 100 people (50 women and men), who participated in preventive psychological tests in connection with driving a car at their work. It has been shown that women were more likely than men to admit to committing traffic offenses, while men in turn showed greater “sensitivity” to road hazards. The research also shows that in psychological consultations for drivers should have been explained some personality and temperament characteristics, because they are related to the perception of road hazards and they are complementary to psychophysiological parameters.

Słowa kluczowe

percepcja ryzyka drogowego osobowość temperament badania kierowców zachowania ryzykowne a płeć

road risk perception personality temperament drivers' research risky behaviors and sex

Wydawca

Instytut Naukowo-Wydawniczy "SPATIUM". sp. z o.o.

Czasopismo

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

Rocznik

2019

Tom

R. 20, nr 12

Strony

30--36

Opis fizyczny

Bibliogr. 26 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Horoszkiewicz Krzysztof

Uniwersytet Humanistycznospołeczny SWPS, Wydział Zamiejscowy w Katowicach, Katowice

Bibliografia

1. Bahadorimonfared, A., Soori, H., Mehrabi, Y., Delpisheh, A., Esmaili, A., Salehi, M., Bakhtiyari, M. (2013). Trends of fatal road traffic injuries in Iran (2004-2011). PloS one, 8(5), e65198. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0065198
2. Cibor, R., Korchut, W. (2011). Perception of risk and inclination toward risky behaviours - initial reports. W: W. Horst, G. Dahlke (red.), Driver occupational safety, perception and behaviour, s. 17-36. Poznań: Publishing House of Poznań University of Technology.
3. Constantinou, E., Panayiotou, G., Konstantinou, N., Loutsiou-Ladd, A., Kapardis, A. (2011). Risky and aggressive driving in young adults: PersonaIity matters. Accident Analysis & Prévention, 43(4), 1323-1331. https://doi.Org/10.1016/j. aap.2011.02.002
4. Cordellieri, P., Baralla, F., Ferlazzo, F., Sgalla, R., Piccardi, L., Giannini, A. M. (2016). Gender effects in young road users on road safety attitudes, behaviors and risk perception. Frontiers in psychology, 7, 1412. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.01412
5. Gonzalez-Sanchez, G., Maeso-Gonzalez, E., Olmo-Sanchez, M. I., Gutierrez-Bedmar, M., Mariscal, A., Garcia-Rodriguez, A. (2018). Road traffic injuries, mobility and gender. Patterns of risk in Southern Europe. Journal of Transport & Health, 8, 35-43. https://doi.org/10.1016/j.jth.2017.11.147
6. Harrison, M.A., 2011. College students’ prevalence and perceptions of text messaging while driving. Accid. Anal. Prev. 43 (4), 1516-1520. http://dx.doi.org/10.1016/j. aap.2011.03.003.
7. Horoszkiewicz, K., Marcisz, Cz., Marcisz, E., Korchut, A. (2017). Percepcja niebezpieczeństwa u kierowców. Cz. 1, W: Cz. Marcisz, K. Popiołek (red.), Psychologia i medycyna w zawodach trudnych i niebezpiecznych, Tychy: Psychotronics publishing, s. 150-162.
8. Jaworowska, A. (2011). Kwestionariusze Osobowości Eysencka EPQR, EPQR w wersji skróconej. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego 2011.
9. Jaworowska, A. (2011a). Kwestionariusz impulsywności. Impulsywność, skłonność do ryzyka, empatia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
10. Łuczak, A., Tarnowski, A. (2013). Temperament i osobowość w diagnozie predyspozycji kierowców. Warszawa: CIOP.
11. Łuczak, A., Tarnowski, A. (2014). Artefakty w opartych na metodach kwestionariuszowych badaniach psychologicznych kierowców. Medycyna Pracy, 65(3), 373-385.
12. Melosik, Z (2015). Samochód, tożsamość i płeć kulturowa. Poznań, Studia edukacyjne nr 36, s. 73-86. DOI: 10.14746/ se.2015.36.5; Za: O’Connell, S., The Car and British Society: Class, Gender and Motoring, 1896-1939.
13. Mohtasham-Amiri, Z., Dastgiri, S., Davoudi-Kiakalyeh, A., Imani, A., Mollarahimi, K. (2016). An epidemiological study of road traffic accidents in Guilan Province, Northern Iran in 2012. Bulletin of Emergency & Trauma, 4(4), 230.
14. Odachowska, E., Ścigała, D.K. (2012). Psychologiczna charakterystyka tendencji do zachowań ryzykownych na podstawie kierowców poddawanych badaniom psychologicznym w zakresie braku lub istnienia przeciwwskazań do kierowania pojazdem. W: E. Odachowska (red.), Psychologia zachowań ryzykownych w ruchu drogowym, s. 109-139, Warszawa: Instytut Transportu Samochodowego.
15. Odachowska, E., Ścigała, D. K. (2014). Kobieta i mężczyzna za kierownicą. Psychologiczne aspekty różnic płciowych w zachowaniu na drodze. Transport Samochodowy, z. 2, s. 45-71.
16. Odachowska, E. (2015). Badania temperamentu w psychologii transportu. W: E. Odachowska (red.). Badania kwestionariuszowe w psychologii transportu. Przegląd stosowanych metod, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Transportu Samochodowego, s. 94-146.
17. Özkan, T., Lajunen, T. (2006). What causes the differences in driving between young men and women? The effects of gender roles and sex on young drivers' driving behaviour and self-assessment of skills. Transportation Research Part F: Traffic Psychology and Behaviour, 9(4), 269-277. https://doi.org/10.1016/j.trf.2006.01.005
18. Pulido, J., Barrio, G., Hoyos, J., Jimenez-Mejias, E., del Mar Martin-Rodriguez, M., Houwing, S., Lardelli-Claret, P. (2016). The role of exposure on differences in driver death rates by gender and age: results of a quasi-induced method on crash data in Spain. Accident Analysis & Prevention, 94,162-167. https://doi.org/10.1016/j.aap.2016.05.020
19.Santamariña-Rubio, E., Pérez, K., Olabarria, M., Novoa, A. M. (2014). Gender differences in road traffic injury rate using time travelled as a measure of exposure. Accident Analysis & Prevention, 65, 1-7. https://doi.Org/10.1016/j. aap.2013.11.015
20. Stawiarska-Lietzau, M. (2007). Płeć, temperament a skłonność do ryzyka. Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie, Seria Psychologia, z. XIV, s. 83-93.
21. Struckman-Johnson, C., Gaster, S., Struckman-Johnson, D., Johnson, M., & May-Shinagle, G. (2015). Gender differences in psychosocial predictors of texting while driving. Accident Analysis & Prevention, 74, 218-228. https://doi.or-g/10.1016/j.aap.2014.10.001.
22.Symon, E. (2018). Wypadki drogowe - statystyka. Wypadki drogowe w Polsce. Warszawa: Komenda Główna Policji. Pobrane z http: http://statystyka.policja.pl/st/ruch-drogowy/76562,Wypadki-drogowe-raporty-roczne.html Dostęp 24.06.2019 r.
23. Ucińska, M., Odachowska, E. (2016). Psychologiczne badania kierowców: nowe uwarunkowania w kontekście zmiany przepisów. Autobusy - Technika. Eksploatacja. Systemy transportowe, 17, nr 6, s. 451-458.
24. Ulleberg, P., Rundmo, T. (2003). Personality, attitudes and risk perception as predictors of risky driving behaviour among young drivers. Safety science, 41(5), 427-443. https://doi.org/10.1016/S0925-7535(01)00077-7.
25. Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2011, Nr 30, poz. 151 z późn. zm.).
26. Vollrath, M., Huemer, A. K., Teller, C., Likhacheva, A., Fricke, J. (2016). Do German drivers use their smartphones safely? - Not really! Accident Analysis & Prevention, 96, 29-38. https://doi.org/10.1016/j.aap.2016.06.003.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-2854c954-b221-4cfb-952f-3edaeb1a8979