Zagrożenia naturalne w rejonach ścian wydobywczych w kontekście restrukturyzującego się polskiego górnictwa

• Autorzy: Trenczek S.

Warianty tytułu

EN

Natural hazards in the areas of the active long walls in the context of the Polish mining undergoing restructuring

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przypomniano potencjalne skutki wzajemnego oddziaływania zagrożeń tworzących zagrożenia skojarzone, tj. zagrożeń tąpaniami, metanowe, pożarowe, klimatyczne oraz wybuchem pyłu węglowego, na poziom bezpieczeństwa w rejonach ścian wydobywczych. Następnie pokazano zmiany struktury polskiego górnictwa od początku okresu przemian ustrojowo-społecznych, co pozwala na pełniejsze odniesienie się do zmian poziomu zagrożeń. Pokazano zmiany zaistniałe w latach 2006-2015, m.in. w zakresie średniorocznego wydobycia węgla kamiennego z ruchu zakładu górniczego, średniorocznej liczby ścian wydobywczych. Scharakteryzowano również poziomy poszczególnych zagrożeń skojarzonych za lata 2006-2015. Zagrożenie tąpaniami rozpatrzono pod kątem aktywności sejsmicznej oraz zaistniałych wstrząsów i tąpnięć. Zagrożenie metanowe omówiono pod kątem zdarzeń z udziałem metanu w rejonach ścian. Także zagrożenie pożarami endogenicznymi omówiono pod kątem zaistniałych pożarów endogenicznych z uwzględnieniem grupy skłonności węgla do samozapalenia. Z kolei zagrożenie klimatyczne scharakteryzowano pod kątem zmieniającej się liczby wyrobisk z temperaturą wymuszającą stosowanie skróconego czasu pracy, a zagrożenie wybuchem pyłu węglowego pod kątem stosowanych zabezpieczeń dla jego zwalczania. W podsumowaniu podkreślono znaczący wzrost poziomu zagrożeń metanowego, klimatycznego i pożarowego, co przyczynia do wzrostu poziomu zagrożeń skojarzonych.

The article evokes memories of the potential effects of the combined impacts of hazards creating a cumulative hazard, i.e. rock-burst, methane, fire, climatic, and coal dust explosion hazards, on the level of safety in the areas of active longwalls. Then the changes in the structure of Polish mining have been shown since the beginning of the period of social and political changes, which allows for a more comprehensive reference to changes in the intensity level of hazards. The changes introduced in 2006-2015, including the average annual hard coal mines output, the average annual number of active longwalls were shown. The levels of combined hazards covering the period of 2006-2015 were also characterized. The rock-bursts hazard was considered with the view of seismic activity and the number of shocks and quakes that have occurred. Methane hazard was discussed with regard to the events with methane participation the areas of longwalls. The endogenous fire hazard was also discussed in terms of endogenous fires that have occurred with taking the account of a group characterized by susceptibility to spontaneous combustion. On the other hand, the climatic hazard was viewed in terms of a changing number of workings with the temperature forcing the obligation of shortened working time and the hazard of coal dust explosions was considered with the viewpoint of the applied protections used to combat it. In the summary a significant increase in methane, climatic and fire hazards was stressed, which contributes to an increase in the level of cumulative hazards occurrence.

Słowa kluczowe

PL

tąpnięcie; pożar; metan

EN

rockburst; fire; methane

• Wydawca: Wydawnictwo Górnicze Sp. z o.o.
• Czasopismo: Wiadomości Górnicze
• Rocznik: 2017
• Tom: R. 68, nr 4
• Strony: 184--192
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab.

Twórcy

autor

Trenczek S.

• Instytut Technik Innowacyjnych EMAG, Katowice

Bibliografia

• 1.Cybulski K., Malich B.: Zagrożenie pyłowe. [W:] Raport roczny o stanie podstawowych zagrożeń naturalnych i technicznych w górnictwie węgla kamiennego. Wyd. GIG, Katowice 2016, s. 41-61
• 2.Gałązka W.: Polskie kopalnie na tle światowego górnictwa. Trybuna Górnicza 2015, nr 48, s. 10-11
• 3.Knechtel J.: Zagrożenie klimatyczne. [W:] Raport roczny o stanie podstawowych zagrożeń naturalnych i technicznych w górnictwie węgla kamiennego. Wyd. GIG, Katowice 2016, s. 69-74
• 4.Krause E., Sebastian Z.: Zagrożenia gazowe. [W:] Raport roczny o stanie podstawowych zagrożeń naturalnych i technicznych w górnictwie węgla kamiennego. Wyd. GIG, Katowice 2016, s. 28-40
• 5.Niebezpieczne zdarzenia. Pożary. Dane Wyższego Urzędu Górniczego z lat 2006-2015. Dostępność: http://www.wug.gov. pl/bhp/zd_pozar_2017; 20.01.2017 r.
• 6.Niebezpieczne zdarzenia - zapalenia i wybuchy metanu. Dane Wyższego Urzędu Górniczego. Dostępność: http://www. wug.gov.pl/bhp/zd_metan_2017; 20.01.2017 r.
• 7.Patyńska R.: Zagrożenia tąpaniami. [W:] Raport roczny o stanie podstawowych zagrożeń naturalnych i technicznych w górnictwie węgla kamiennego. Wyd. GIG, Katowice 2016, s. 87-99
• 8.Polska Norma PN-93/G-04558: Węgiel kamienny. Oznaczanie wskaźnika samozapalności
• 9.Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpożarowego w podziemnych zakładach górniczych. DzU z 2002 r. nr 139, poz. 1169 z późn. zm.
• 10.Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych. DzU nr 94, poz. 841 z późn. zm.
• 11.Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie zagrożeń naturalnych w zakładach górniczych. DzU RP z dnia 19 lutego 2013 r., poz. 230 z późn. zm.
• 12.Stec K., Holeczek G.: Zagrożenia sejsmiczne. [W:] Raport roczny o stanie podstawowych zagrożeń naturalnych i technicznych w górnictwie węgla kamiennego. Wyd. GIG, Katowice 2016, s. 75-86
• 13.Trenczek S.: Rozpoznanie spektrum zagrożeń naturalnych występujących w rejonach ścian wydobywczych. [W:] Zarządza nie prewencją zagrożeń górniczych wspomagane narzędziami informatycznymi. Pod red. J. Kabiesza. Wyd. GIG, Katowice 2012, s. 147-154