Pierwiastki śladowe w osadach rzeki Brdy w Bydgoszczy

• Autorzy: Bojakowska I. , Wołkowicz S. , Dobek P.

Warianty tytułu

EN

Trace elements in sediments of the Brda river in Bydgoszcz

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na terenie Bydgoszczy z rzeki Brdy pobrano próbki osadów z 22 stożków nasypowych, powstałych przy wylotach kanałów ściekowych, którymi odprowadzano ścieki do rzeki. Z każdego stożka pobrano jedną uśrednioną próbkę, którą uzyskano przez połączenie od 4 do 9 pełnej miąższości rdzeni pobranych w różnych miejscach stożka. W próbkach oznaczono zawartość As, Ba, Cr, Pb, Co, Cu, Ni, Sn i Zn metodą ICP-OES oraz Hg metodą AAS z zatężaniem na amalgamatorze. Maksymalne zawartości pierwiastków wynosiły: Ba – 233 mg/kg, Cd – 6,9 mg/kg, Cr – 255 mg/kg, Cu – 231 mg/kg, Hg – 2,72 mg/kg, Ni – 36 mg/kg, Pb – 301 mg/kg, Sn – 19 mg/kg i Zn – 507 mg/kg. Przekroczenie dopuszczalnych zawartości Hg, Pb, Cr, Cu według Rozporządzenia MŚ o osadach bagrowniczych (Rozporządzenie, 2002a) stwierdzono w 11 stożkach nasypowych. Oszacowano, że w stożkach nasypowych utworzonych przy wylotach kanałów ściekowych nagromadziło się około 8,6 tys. m3 osadów dennych, z których około 4,5 tys. m3 stanowiły osady niezanieczyszczone, które mogły być relokowane w obrębie akwenu wodnego, a około 4,1 tys. m3 stanowiły osady zanieczyszczone.

EN

In the city of Bydgoszcz, sediment samples were taken from 22 embankment cones in the Brda River, formed near the outlets of sewers through which waste water was discharged into the river. One averaged sample, which was obtained by combining 4 to 9 full-thickness cores taken at different locations of the cone, was collected from each cone. The samples were analysed for As, Ba, Cr, Pb, Co, Cu, Ni, Sn and Zn contents by the ICP-OES method, and for Hg content using the AAS method with pre-concentration on a gold amalgamate trap. The maximum levels of individual elements were as follows: Hg – 2.72 mg/kg, Cd – 6.9 mg/kg Cr – 255 mg/kg, Sn – 19 mg/kg, Zn – 592 mg/kg, Cu – 231 mg/kg, Ni – 74 mg/kg, Pb – 301 mg/kg, and Ba – 233 mg/kg. The concentrations exceeding permissible limits of Hg, Pb, Cr, Cu, according to the Decree of the Minister of the Environment (Rozporządzenie, 2002) for dragged sediments, were found in 11 embankment cones. It was estimated that the embankment cones set up at the mouths of the sewers have accumulated about 8.6 thousand m3 of sediments, of which about 4.5 thousand m3 of sediments were uncontaminated and could be relocated within the body of water, and about 4.1 thousand m3 of sediments were contaminated.

Słowa kluczowe

PL

pierwiastki śladowe; zanieczyszczenie; Brda

EN

trace elements; pollution; Brda River

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2012
• Tom: nr 450
• Strony: 27--33
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bojakowska I.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Wołkowicz S.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

autor

Dobek P.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa

Bibliografia

• [1] BIESTER H., GOSAR M., MULLER G., 1999 — Mercury speciation in tailings of the Idrija mercury mine. J. Geochem. Explor., 65: 195-204.
• [2] BIRCH G., SIAKA M., OWENS C., 2001 — The source of anthropogenic heavy metals in fluvial sediments of a rural catchment: Coxes River, Australia. Water, Air, Soil Pollut., 126, 1-2: 13-35.
• [3] BOJAKOWSKA I., KOZŁOWSKA O., KUCHARZYK J., LECH D., 2011 — Trace elements in sediments and floodplain soils of the Wieprz river, Poland. Abstracts 7th International SedNet event Sediments and Biodiversity: bridging the gap between science and policy, 6-9 April 2011 Venice, Italy: 96.
• [4] BORDAS F., BOURG A., 2001 — Effect of solid/liquid ratio on the remobilization of Cu, Pb, Cd and Zn from polluted river sediment. Water, Air, Soil Pollut., 128: 391-400.
• [5] BOURG A., LOCH J., 1995 — Mobilization of heavy metals as affected by pH and redox conditions. W: Biogeodynamics of pollutants in soils and sediments: 87-102. Springer Verlag.
• [6] DE VOS W., TARVAINEN T. (red.), 2006 — Geochemical atlas of Europe. Part 2. Interpretation of geochemical maps, additional tables, figures, maps, and related publications. Geological Survey of Finland, Espoo.
• [7] HOBBELEN P.H., KOOLHAAS J.E., VAN GESTEL C.A., 2004 — Risk assessment of heavy metal pollution for detritivores in floodplain soils in the Biesbosch. The Netherlands, taking bioavailability into account. Environ. Pollut., 129, 3: 409-419.
• [8] HURKAMP K., RAAB T., VOLKEL J., 2009 — Lead pollution of floodplain soils in a historic mining area – age, distribution and binding forms. Water, Air. Soil Pollut., 201. 1/4: 331-345.
• [9] LINDSTROM M., 2001 – Urban land use influence on heavy metal fluxes and surface sediment concentrations of small lakes. Water, Air, Soil Pollut., 126, ¾: 363-383.
• [10] LIS J., PASIECZNA A., 1995 – Atlas geochemiczny Polski w skali 1:2 5000 000.Państw. Ins. Geol., Warszawa.
• [11] MacDONALD D., INGERSOLL C., BERGER T., 2000 - Development and evaluation of consensus-based sediment quality guidelines for freshwater ecosystems. Arch. Environ. Contam. Toxic., 39: 20-31.
• [12] MANGANI G., BERLONI A., BELLUCI F., TATANO F., MAIONE M., 2005 — Evaluation of the pollutant content in road runoff first flush waters. Water, Air, Soil Pollut., 160: 213-228.
• [13] MARQUES M., MARTINEZ-CODE E., ROVIRA J., ORDONEZ S., 2001 — Heavy metals pollution of aquatic ecosystems in the vicinity of a recently closed underground lead-zinc mine (Basque Country, Spain). Environ. Geol., 40: 1125-1137.
• [14] MECRAY E.L., KING J.W., APPLEBY P.G., HUNT A.S., 2001 - Historical trace metal accumulation in the sediments of an urbanized region of the Lake Champlain Watershed, Burlington, Vermont. Water, Air, Soil Pollut., 125, 1/4: 201-230.
• [15] MIDDELKOOP H., 2000 — Heavy metal pollution of the river Rhine and Meuse floodplains in the Netherlands. Geologie en Mijnbouw, Netherlands J. Geosci., 79, 4: 411-428.
• [16] PASIECZNA A., 2003 — Atlas zanieczyszczenia gleb miejskich w Polsce. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• [17] REISS D., RIHM B., THONI C., FALLER M., 2004 — Mapping stock at risk and release of zinc and copper in Switzerland - dose response functions for runoff rates derived from corrosion rate date. Water, Air, Soil Pollut., 159: 101-113.
• [18] ROZPORZĄDZENIE Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi, dla obszarów grupy C (tereny przemysłowe i ciągi komunikacyjne) – Dz.U. nr 165, poz. 1359, 2002a.
• [19] ROZPORZĄDZENIE Ministra Środowiska z dnia 16 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów oraz stężeń substancji, które powodują że urobek jest zanieczyszczony – Dz.U. nr 55, poz. 498, 2002b.
• [20] SPARKS D.. 2005 — Toxic metals in the environment: the role of surfaces. Elements, 1, 4: 193.
• [21] VINK J., 2009 — The origin of speciation: Trace metal kinetics over natural water/sediment interfaces and the consequences for bioaccumulation. Environ. Pollut., 157: 519-527.