Porównanie wybranych metod wyznaczania współczynnika spływu powierzchniowego stosowanych w Polsce i Europie na przykładzie urozmaiconej struktury Poznania

• Autorzy: Jawgiel K.

Warianty tytułu

EN

Comparison of selected methods of the runoff coefficient determination used in Poland and in Europe based on the example of the diversified Poznan structure

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule opisano problematykę mnogości stosowanych w Polsce i Europie metod wyznaczania współczynnika spływu powierzchniowego. Ten - z pozoru prosty wskaźnik - doczekał się tak wielu interpretacji i metod jego wyznaczania, że w polskiej społeczności hydrologicznej powstał swego rodzaju chaos informacyjny. Niemal w każdym ośrodku naukowym w Polsce testowane są metody, które w najlepszym możliwym stopniu odpowiadają warunkom lokalnym, natomiast wypracowane na szczeblu europejskim normy nie są w pełni przestrzegane. W celu sprawdzenia efektywności metod porównano te najpopularniejsze w Polsce i Europie na przykładzie trzech zróżnicowanych pod kątem hydrologicznym poletek. Poletka zostały wyselekcjonowane w taki sposób, aby za sprawą szybkiego spływu wody opadowej dochodziło do gwałtownych zjawisk o charakterze powodziowym, wezbrań i podtopień. Prawidłowe określenie współczynnika spływu powierzchniowego i sumienne wskazanie czynnika, który go determinuje, pozwoli modyfikować jego kształtowanie, zapobiegając tym zjawiskom w przyszłości.

EN

The article describes the issue of a multitude of methods determining the runoff coefficient used in Poland and in Europe. This apparently simple indicator has so many interpretations and methods of its designation that it led to an informational chaos in the Polish hydrological environment. Almost every Polish scientific centre tests methods that are best adapted to local conditions, whereas the standards worked out at the European level are not fully observed. In order to verify the effectiveness of these methods, the most popular ones in Poland and in Europe were compared based on the example of three hydrologically varied areas. The areas selected are characterised by quick runoff of the precipitation water leading to violent phenomena such as floods, surges and floodings. The correct designation of the runoff coefficient and exact identification of the indicator determining it will allow for modification of its formation, preventing the occurrence of such events in the future.

Słowa kluczowe

PL

współczynnik spływu powierzchniowego; antropopresja; urbanizacja; gospodarka wodna; Poznań

EN

runoff coefficient; urbanization; water management; Poznań

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 3
• Strony: 76--80
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jawgiel K.

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych. Instytut Geografii Fizycznej i Kształtowania Środowiska Przyrodniczego Zakład Hydrologii i Gospodarki Wodnej

Bibliografia

• 1. Andraka D. 2011. Modelowanie pracy oczyszczalni ścieków z wykorzystaniem symulacji Monte Carlo; Inżynieria Ekologiczna nr 24, 7-16.
• 2. Batelaan O. 2006. Phreatology. Characterizing groundwater recharge and discharge using remote sensing, GIS, ecology, hydrochemistry and groundwater modelling. Department of Hydrology and Hydraulic Engineering, Vrije Universiteit, Brussel.
• 3. Błaszczyk W. 1954. Spływy deszczowe w sieci kanalizacyjnej (Wytyczne do normatywu). Gaz, Woda i Technika Sanitarna 1954, nr 9, s. 262-271.
• 4. Błaszczyk W., M. Roman, H. Stomatello. 1974. Kanalizacja tom 1. Arkady, Warszawa.
• 5. Edel R. 2006. Odwodnienie dróg. WKŁ, Warszawa.
• 6. Gałabuda G. 2008. Określenie taryf a opłaty za ścieki opadowe. Wodociągi i Kanalizacja, nr 4.
• 7. Graf R. 2012. Struktura i funkcjonowanie lokalnych systemów krążenia wód podziemnych na obszarze Wysoczyzny Poznańskiej. Studia i Prace z Geografii i Geologii 26, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• 8. Graf R. 2014. Przestrzenne zróżnicowanie spływu powierzchniowego w zlewniach zurbanizowanych na przykładzie miasta Poznania, W: Woda w mieście; Monografie Komisji Hydrologicznej PTG - tom 2, Kielce, 2014, s. 59-71.
• 9. Gutry-Korycka M. 2003. Możliwości modelowania odpływu ze zlewni zurbanizowanych i uprzemysławianych. W: T. Szczypek, M. Rzętała (red.) Człowiek i woda. PTG, Katowice - Sosnowiec, 38-53.
• 10. Imhoff K. i K.R. 1982. Kanalizacja miast i oczyszczanie ścieków. Poradnik, Arkady Warszawa.
• 11. Ishak, Asnor Muizan. 2006. Relationship Between Runoff Coefficient and Curve Number for Sungai Weng and Sungai Kayu Ara Catchments. Masters thesis, Universiti Putra Malaysia.
• 12. Jawgiel K. 2016. Modelowanie linii spływu powierzchniowego w zlewni Różanego Strumienia w subzurbanizowanej strefie Poznania; Technologia wody 4/2016; Wydawnictwo Seidel-Przywecki Sp. z o.o.
• 13. Kaźmierczak B., A. Kotowski. 2012. Weryfikacja przepustowości kanalizacji deszczowej w modelowaniu hydrodynamicznym; Politechnika Wrocławska; Wrocław; ISBN: 978-83-7493-761-0.
• 14. Kotowski A. 2011. Podstawy bezpiecznego wymiarowania odwodnień terenów. Wydawnictwo Seidel-Przywecki, Warszawa.
• 15. Królikowska J., A. Królikowski. 2009. Ocena wpływu współczynnika spływu i opóźnienia na przepływy obliczeniowe w sieci kanalizacji deszczowej. Rocznik Ochrony Środowiska Tom 11 cz. 1. Koszalin.
• 16. Królikowska J.,A. Królikowski, P.Tutak. 2011. Analiza wpływu wartości współczynnika spływu na przepływy obliczeniowe w kanałach deszczowych, Rocznik Ochrony Środowiska, Tom 13, 597-606.
• 17. Łomotowski J., A. Szpindor. 1999. Nowoczesne systemy oczyszczania ścieków. Wyd. Arkady. Warszawa.
• 18. Nowicka B., U. Soczyńska. 1991. Modelowanie odpływu powierzchniowego metodą geomorfologiczną i hydrodynamiczną. Prace i Studia Geograficzne UW, 12, 177-186.
• 19. PN-S-02204:1997 Drogi samochodowe - Odwodnienie dróg.
• 20. PN-EN 752:2008. 2008. Drain and sewer systems outside buildings (Zewnętrzne systemy kanalizacyjne), PKN, Warszawa.
• 21. Szpindor A. 1998. Zaopatrzenie w wodę i kanalizacja wsi. Wyd. 2 Arkady, Warszawa.
• 22. Szymczak T., C. Szelenbaum. 2003. Identyfing runoff source areas in a small lowland catchment using topografic wetness index. Journal of Water and Land Development, 7, 49-64.
• 23. United States Department of Agriculture. 1986. Urban hydrology for small watersheds. Technical Release 55 (TR-55) (Second ed.). Natural Resources Conservation Service, Conservation Engineering Division.
• 24. Weng Q. 2001. Modeling urban growth effects on surface runoff with the integration of remote sensing and GIS. Environmental Management, 6, 737-748.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).