Jan Jędrzejewicz ‒ a professional among amateur astronomers

• Autorzy: Siuda-Bochenek M.

Warianty tytułu

PL

Jan Jędrzejewicz ‒ profesjonalista wśród astronomów amatorów

• Konferencja: The reception of exact sciences in Central-Eastern Europe in 1850-1920 (20-22.09.2013 ; Cracow, Poland)
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Jan Jędrzejewicz was an eminent Polish amateur astronomer. He lived and worked as a doctor in a small town of Płońsk, situated 60 km of Warsaw. His great passion was astronomy and he devoted his all free time to it. After gaining essential knowledge, he built observatory, which he professionally equipped with his own funds. The main subject of his work was micrometer measurements of double stars, to which he applied himself with unusual precision and diligence. This was appreciated by an American astronomer S.W. Burnham, who included these results in his catalogue of double stars. Jędrzejewicz also observed the Sun, comets, planets and other sky phenomena, and the results of his works were published in the international journals: "Astronomische Nachrichten" and "Vierteljahrsschrift Astronomischen Ggesellschaft". Noteworthy in his papers are extremely thorough investigation of the subject and a great number of references to papers of contemporaneous professional astronomers. Jędrzejewicz aroused interest of the scientific world, which was demonstrated by the fact that information about him appeared several times in the journal "Nature".

PL

Jan Jędrzejewicz był wybitnym polskim astronomem amatorem. Mieszkał i pracował jako lekarz w małej miejscowości Płońsk, leżącej 60 km od Warszawy. Jego wielką pasją była astronomia, której poświęcał cały wolny czas. Po zdobyciu niezbędnej wiedzy postanowił zbudować obserwatorium, które z własnych środków profesjonalnie wyposażył. Głównym tematem prac Jędrzejewicza były pomiary mikrometryczne gwiazd podwójnych, którym poświęcał się z niezwykłą precyzją i sumiennością. Zostało to docenione przez amerykańskiego astronoma S.W. Burnhama, który umieścił te wyniki w swoim katalogu gwiazd podwójnych. Jędrzejewicz obserwował również Słońce, komety, planety i wszelkie pojawiające się w owym czasie na niebie zjawiska, a wyniki swoich prac publikował w zagranicznych czasopismach: "Astronomische Nachrichten" i "Vierteljahrsschrift Astronomischen Ggesellschaft". W pracach Jędrzejewicza na uwagę zasługują jego niezwykle dogłębne badanie tematu oraz liczne odnośniki do prac współczesnych mu zawodowych astronomów. Jęrzejewicz wzbudzał zainteresowanie świata naukowego, o czym może świadczyć fakt, że kilkakrotnie pojawiła się o nim informacja w czasopiśmie "Nature".

Słowa kluczowe

EN

astronomy; Poland; 19th century; amateur astronomy

PL

astronomia; Polska; XIX w.; astronomia amatorska

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Czasopismo Techniczne. Nauki Podstawowe
• Rocznik: 2014
• Tom: R. 111, z. 1-NP
• Strony: 225--231
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz.

Twórcy

autor

Siuda-Bochenek M.

• Institute for the History of Science of the Polish Academy of Science

Bibliografia

• S.W. Burnham, A general Catalogue of double stars, The Carnegie Institution of Washington, Waszyngton 1906.
• S.W. Burnham, A general catalogue of 1290 double stars discovered from 1871 to 1899 by S.W. Burnham. Arranged in order of right ascension with all the micrometrical measures of each pair, The University of Chicago Press, Chicago 1900.
• H. Dobrzycki, Dr. Jan Jędrzejewicz. Lekarz, astronom i obywatel, założyciel spostrzegalni astronomicznej i stacyi meteorologicznej w Płońsku, Medycyna, t. 15, nr 52, 1887, p. 845.
• J. Gledhill, On certain phenomena presented by Jupiter’s satellites and their shadows during transit, with a note on the red spot; and on some methods of observing the transits of bright and dark spots across the central meridian, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, t. 56, 1896, p. 494-500.
• J. Jędrzejewicz, Jahresberichte der Sternwarten fur 1883, Plonsk, Vierteljahrsschrift der Astronomischen Gesellschaft, t. 19, 1884, p. 129.
• J. Jędrzejewicz, La tache rouge de Jupiter, Astronomische Nachrichten, t. 99, nr 2366, 1881.
• J. Jędrzejewicz, Mesures micrometriques des etoiles doubles, Astronomische Nachrichten, t. 97, nr 2324, 1880.
• J. Jędrzejewicz, Schreiben des Hern Dr. Jedrzejewicz an den Herausgeber, Astronomische Nachrichten, t. 95, nr 2279, 1879.
• J. Jędrzejewicz, Widma małych spektroskopów, Wszechświat, t. 4, nr 28, 1885, p. 439-443.
• J. Kowalczyk, Krótki rys dziejów Obserwatorium Warszawskiego od r. 1820‒1900, Wiadomości Matematyczne, t. XI, 1907, p. 94-95.
• J. Kowalczyk, O działalności ś.p. dra Jana Jędrzejewicza w dziedzinie astronomii i meteorologii, Wszechświat, t. 7, nr 3, 1888, p. 39.
• J. Kowalczyk, Wiadomości o obserwatorium w Płońsku i o pracach Jana Jędrzejewicza w dziedzine astronomii i meteorologii, Prace matematyczno-fizyczne, t. 1, 1888.
• T. Lewis, Mesures of the double stars contained in the Mensurae Micrometricae of F.G.W. Struve, Londyn 1906.
• J. Mietelski, Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego w okresie dyrekcji Franciszka Karlińskiego (1862‒1902), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego DCCCIII, Prace Fizyczne, z. 25, 1986, p. 24-27.
• W.H. Smith, G.F. Chambers, A cycle of celestial objects observed, reduced, and discussed by admiral William Henry Smith. Revised, condensed, and greatly enlarged by George F. Chambers, The Clarendon Press, Oxford 1881.
• Our Astronomical Column, Nature, t. 20, 1879, p. 629.
• Notes, Nature, t. 30, 1884, p. 251-253.