Zastosowanie metod chemometrycznych w ocenie jakości wód zbiorników Jeziorsko i Sulejów

• Autorzy: Szczukocki Dominik , Krawczyk Barbara , Czarny-Krzymińska Karolina , Skierska Emilia , Mikinka Igor

Identyfikatory

DOI

10.15199/22.2022.11.1

Warianty tytułu

EN

Application of chemometrics in the assessment of the Jeziorsko and Sulejów reservoirs water quality

• Konferencja: V Konferencja Naukowo-Techniczna, Eksploatacja i Oddziaływanie Zbiorników Wodnych (V ; 28-30.09.2022 ; Mikorzyn-Jeziorsko, Polska)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Praca stanowi próbę zastosowania chemometrii do porównania jakości wód dwóch największych zbiorników zaporowych znajdujących się w centralnej Polsce: Jeziorsko i Sulejów. W tym celu dokonano pomiarów 15 podstawowych parametrów fizykochemicznych wód w tym samym sezonie wegetacyjnym, a następnie przeprowadzono wieloparametrowe analizy statystyczne. Próbki pobierano z reprezentatywnych miejsc dla danego zbiornika. Punkty poboru wyznaczono w ten sposób, aby pozwalały ocenić jakość wody wzdłuż linii brzegowej obu zbiorników i z największych ich dopływów. Do interpretacji wyników zastosowano analizę skupień, która pozwoliła na ocenę zmiany jakości wód w sezonie badawczym, oraz wpływ badanych parametrów na wodę.

EN

The article is an attempt to use chemometrics in order to compare water quality of two largest damming reservoirs located in central Poland: Jeziorsko and Sulejów. To this end, 15 basic physico-chemical water parameters in the same growing season were compared and then subject to multi-parameter statistical anałyses. Samples were collected at representative locations of a given reservoir. The collection points were determined so as to enable evaluation of the water quality along the shoreline of both reservoirs and their major tributaries. The results were interpreted with the cluster analysis that allowed for assessment of the water quality variations in the study season and the impact of the examined parameters on water.

Słowa kluczowe

PL

chemometria; jakość wody; zbiornik Sulejów; zbiornik Jeziorsko

EN

chemometrics; water quality; Sulejów Reservoir; Jeziorsko Reservoir

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Gospodarka Wodna
• Rocznik: 2022
• Tom: Nr 11
• Strony: 2--11
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szczukocki Dominik

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Chemii, Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej, Pracownia Zagrożeń Środowiska, ul. Tamka 12, 91-403 Łódź, Polska

• https://orcid.org/0000-0003-1110-019X

autor

Krawczyk Barbara

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Chemii, Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej, Pracownia Zagrożeń Środowiska, ul. Tamka 12, 91-403 Łódź, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-0153-5432

autor

Czarny-Krzymińska Karolina

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Chemii, Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej, Pracownia Zagrożeń Środowiska, ul. Tamka 12, 91-403 Łódź, Polska

• https://orcid.org/0000-0001-8733-9936

autor

Skierska Emilia

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Chemii, Katedra Chemii Nieorganicznej i Analitycznej, Pracownia Zagrożeń Środowiska, ul. Tamka 12, 91-403 Łódź, Polska

autor

Mikinka Igor

• Zakład Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o., Dział Laboratoryjny, ul. Wierzbowa 52, 90-133 Łódź, Polska

Bibliografia

• [1] Ambrożewski Z.J. 2013. „Budowa zbiornika wodnego Sulejów". Gospodarka Wodna 12(1): 457-464.
• [2] Astel A., Mazerski J., Namieśnik J. 2003. Wykorzystanie technik chemometrycznych w badaniach środowiska. W: Nowe horyzonty i wyzwania w analityce i monitoringu środowiskowym, 131-161. Centrum Doskonałości Analityki i Monitoringu Środowiskowego (CEEAM).
• [3] Bieroński J. 2005. „Small retention ponds and reservoirs - the problems of functioning". The Problems of Landscape Ecology 17(1): 101-110.
• [4] Cieszyńska M., Wesołowski M. 2009. „Metody eksploracji danych, analiza skupień i analiza głównych składowych w badaniach monitoringowych wód powierzchniowych”. Wiadomości Chemiczne 63(7-8): 575-600.
• [5] Hermanowicz W., Dojlido J., Dożańska W. Koziorowski B., Zerbe J. 1999. Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Wydawnictwo Arkady.
• [6] Kabziński A. K. M., Grabowska H., Cyran J., Zawadzka A., Macioszek B., Szczukocki D., Juszczak R. 2008. „Wpływ warunków środowiska wodnego na efektywność zakwitów sinicowych i wydajność biosyntezy mikrocystyn z grupy hepatotoksyn. Część I. Wpływ czynników fizykochemicznych”. Acta Scientiarum Polonorum Formatio Circumiectus 7(1): 25-43.
• [7] Kabziński A. K. M., Macioszek B. I., Szczukocki D. E. 2007. Badanie jakości wody powierzchniowej zbiorników zaporowych jako efektu wpływu czynników środowiskowych na wydajność zakwitów oraz biosynteza toksyn sinicowych. W Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce, t. V, 167-187. Uniwersytet Łódzki, Komisja Hydrologiczna Polskiego Towarzystwa Geograficznego.
• [8] Karadjov M, Simeonov V. 1999. „Interpretation of geochemical data by the use of multivariate data analysis”. Mikrochimica Acta 3(4-6): 191-199.
• [9] Kowalkowski T., Gadzała-Kopciuch M., Kosobucki P, Krupczyńska K, Ligor T., Buszewski B. 2007. „Organic and inorganic pollution of the Vistula river basin”. Journal of Environmental Science and Health Part A 42(4): 421-426.
• [10] Kowalkowski T., Zbytniewski R., Szpejna J., Buszewski B. 2006. „Application of chemometrics in river water classification”. Water Research 40(4): 744-752.
• [11] Krawczyk B, Szczukocki D., Szczepańska M., Czarny K., Seliger P., Skrzypek S. 2018. „Spatial water quality estimation of artificial lakes in Central Poland". Int. J. Environment and Pollution 63(3): 206-224.
• [12] Kuhl A. 1962. Inorganic phosphorus uptake and metabolism. Physiology and biochemistry of algae. New York and London: Academic Press.
• [13] Mazerski J. 2009. Chemometria praktyczna: zinterpretuj wyniki swoich pomiarów. Wydawnictwo Malamut.
• [14] Mej E., Lechowski Z. 2000. „Wpływ czynników zewnętrznych na wzrost sinic i syntezę toksyn”. Wiadomości Botaniczne 44(1/2): 35-49.
• [15] Puchalski W. 1994. Zintegrowana strategia ochrony zagospodarowania ekosystemów wodnych. Biblioteka Monitoringu Środowiska.
• [16] Reynolds C.S. 2006 The Ecology of Freshwater Phytoplankton. Cambridge University Press.
• [17] Stanisz A. 2006. Statistica. Przystępny kurs statystyki, tom 3. StatSoft.
• [18] Szczukocki D., Krawczyk B., Czarny K., Dałkowski R., Miękoś E., Zieliński M., Juszczak R. 2016. „Eutrofizacja wody i występowanie toksycznych zakwitów sinicowych w zbiorniku Jeziorsko”. Gospodarka Wodna 813(9): 324-330.
• [19] Szczukocki D., Krawczyk B., Dałkowski R., Juszczak R., Miękoś E., Zieliński M. 2014. Hydrochemical monitoring of Łódź region artificial lakes. W The Problems of Water Research in the Twenty-First Century, 362-373. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• [20] WHO. 2003. Coastal and fresh waters. W Guidelines for Safe Recreational Water Environments. Geneva: World Health Organization.
• [21] Wicher-Dysarz J., Dysarz T. 2007. „Nature reserve impact on the Jeziorsko lowland reservoir performance". Infrastructure and Ecology of Rural Areas 4(1): 179-186.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).