Epokowe odkrycie związku między elektrycznością i magnetyzmem dokonane przez duńskiego naukowca Hansa Christiana Ørsteda początkiem elektromagnetyzmu

• Autorzy: Gąsiorski A.

Identyfikatory

DOI

10.32016/1.59.10

Warianty tytułu

EN

An epoch-making discovery of the relationship between electricity and magnetism made by Danish scientist Hans Christian Ørsted as the beginning of electromagnetism

• Konferencja: L Międzyuczelniana Konferencja Metrologów MKM 2018 (L; 10.09-12.09.2018; Szczecin - Kopenhaga, Polska - Dania)
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono stan elektryczności i magnetyzmu po zbudowaniu stosu przez A. Volta, a przed epokowym odkryciem związku między elektrycznością a magnetyzmem dokonanego przez wybitnego Duńskiego naukowca, fizyka, chemika i filozofa Hansa Christiana Ørsteda w roku 1820. Przedstawiono sylwetkę odkrywcy jako wybitnej jednostki swojej epoki, przesiąkniętej ideami konstytucyjno-liberalnymi, podano różne aspekty działalności naukowej i społecznej oraz pokazano życie prywatne. Krótko omówiono działalność fizyków o niespotykanej dotychczas dynamice po odkryciu elektromagnetyzmu przez H. C. Ørsteda oraz powstanie licznych odkryć i teoretycznych prac naukowych dotyczących elektrodynamiki. Szczególną uwagę zwrócono na osiągnięcia A.M. Ampere’a i M. Faraday’a. W pracy przedstawiono również wpływ odkrycia Hansa Christiana Ørsteda na powstanie mierników elektromechanicznych.

EN

The paper presents the state of electricity and magnetism after the construction of the pile by Italian A. Volta and before the epochal discovery of the relationship between them made by the outstanding Danish scientist, physicist, chemist and philosopher Hans Christian Ørsted in 1820. His figure was presented as an outstanding individual of his era, saturated with constitutional ideas - liberal, various aspects of scientific and social activity were given and private life shown. The activity of physicists of unprecedented dynamics after the discovery of electromagnetism by H. C. Ørsted and the creation of numerous discoveries and theoretical scientific papers on electrodynamics were briefly discussed. Particular attention has been paid to the achievements of Frenchman A.-M. Ampere and the Englishman M. Faraday. The paper also presents the impact of the discovery of Hans Christian Ørsted on the creation of electromechanical meters.

Słowa kluczowe

PL

elektryczność; magnetyzm; elektromagnetyzm; elektrodynamika; miernik elektromechaniczny

EN

electricity; magnetism; electromagnetism; electrodynamics; electromechanical meter

• Wydawca: Wydział Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Wydziału Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej
• Rocznik: 2018
• Tom: Nr 59
• Strony: 51--56
• Opis fizyczny: Bibliogr. 15 poz., rys.

Twórcy

autor

Gąsiorski A.

• Politechnika Częstochowska Wydział Elektryczny, Katedra Elektrotechniki tel.:[phone]

Bibliografia

• 1. Wielka Encyklopedia PWN, 30 tomów + 1 tom suplementu, (redaktor naczelny Jan Wojnowski), Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001–2005.
• 2. Edinburgh Encyclopaedia 1830, ed. David Brewster, volume XVIII (Screw - Zurich Machine), hasło: Thermo-Electricity, autor hasła H. C. Oersted, pp. 573-589.
• 3. Whittaker, E. T.: A history of the theories of aether and electricity: Pt.1 The classical theories, Revised and enlarged ed., Thomas Nelson and Son, London 1951, pages 429.
• 4. Wróblewski A. K.: Historia fizyki, od czasów najdawniejszych do współczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, stron 620, ISBN 83-01-14635-4.
• 5. Christensen, D. C.: Hans Christian Ørsted, Oxford University Press, Oxford 2013, 768 pages, ISBN 978-0-19-966926-4.
• 6. Dibner B.: Oersted and the Discovery of Electromagnetism, History of Science, Blaisdell Publishing Company/A Division of Random House, New York-London 1962, 85 pages.
• 7. Pancaldi G.: Volta: Science and culture in the age of enlightenment, Princeton University Press, 2003, 381 pages, ISBN 9780691096858.
• 8. Stringari S., Wilson R. R.: Romagnosi and the discovery of electromagnetism, Rendiconti Lincei. Scienze Fisiche e Naturali, Volume 11, Issue 2, June 2000, pp. 115–136.
• 9. Aldini J.: Essai théorique et expérimental sur le galvanisme, avec une série d’expériences faites devant des commissaires de l’Institut national de France, et en divers amphithéâtres anatomiques de Londres, Fournier Fils, Paris 1804, pp. 350+5 pl.
• 10. Christensen D.C.: Ørsted-Ritter Partnership and the Birth of Romantic Natural Philosophy, Annals of Science, 52(3), 1995, pp. 153–185.
• 11. Oersted H. C.: Recherches sur I'identite des forces chimiques et electrique, J. G. Dentu, Paris 1813, pp. 280.
• 12. Ørsted H. C.: Ueber das Piperidin, ein neues Pflanzenalkaloid, Journal für Chemie und Physik, 29 (1), 1820, p. 80–82.
• 13. Ampère A. M., Mémoires sur l'électromagnétisme et l'électrodynamique, Paris 1822, pp.112, reprint: Gauther-Villars et cie, Paris 1921.
• 14. Ampère A. M.: Théorie (mathématique)des phénomènes électrodynamiques, uniquement déduite de l'expérience, Méquignon-Marvis, Paris 1826, pp. 226.
• 15. Faraday M.: Experimental Researches in Electricity, R. & J. Taylor (vols. I, II), R. Taylor & W. Francis (vol. III), London 1839, 1844, 1855.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).