Wyniki badań mineralogicznych i petrologicznych nowych okazów meteorytu Pułtusk w 150 rocznicę spadku

Przylibski, T. A.; Łuszczek, K.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Wyniki badań mineralogicznych i petrologicznych nowych okazów meteorytu Pułtusk w 150 rocznicę spadku

Autorzy

Przylibski T. A. , Łuszczek K.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Pobierz

Identyfikatory

Warianty tytułu

Results of mineralogical and petrological research of new samples on the Pułtusk meteorite at the 150th anniversary of the fall

Języki publikacji

Abstrakty

One of the largest observed stone meteorite shower in the history of mankind on Earth took place on Thursday evening on January 30, 1868, about seven o’clock near Pułtusk in Poland. Despite the 150^th anniversary of the fall of chondrite officially classified as Pułtusk H5 with a shock stage S3 there is still little published data on the chemical composition of minerals of this chondrite as well as its petrological characteristics in the literature. The authors carried out mineralogical and petrological research that will help a little to fill this gap in knowledge about the Pułtusk chondrite. Meteorite specimens found by Piotr Kuś in 2015 and investigated by the authors are undoubtedly part of the Pułtusk fall of January 30, 1868. They can be classified as ordinary chondrite H5, S2,W2. The authors stated that the studied rock is characterized by a varied shock level -from S1 to S2/3, as well as it contains chondrules of the chromite-plagioclase unequilibrated rock. In the composition of the examined fragment of Pułtusk chondrite, the authors identified silicates: olivine, diopside, bronzite and clinohyperstene, and oligoclase, oxides: chromite (and spinel), sulfides: troilite, FeNi alloy mineral phases: kamacite and taenite, as well as phosphates: merrilite and apatite. The chemical composition of olivine crystals as well as low- and high-Ca pyroxenes crystals and plagioclase crystals (about the composition of oligoclase) confirms that the examined specimen comes from the Pułtusk fall and it is a rock that should be classified as a petrographic type H5.

Słowa kluczowe

Pułtusk meteoryt chondryt zwyczajny chondryt chondryt H5

Pułtusk meteorite chondrite ordinary chondrite H5 chondrite

Wydawca

Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Przegląd Geologiczny

Rocznik

2018

Tom

Vol. 66, nr 6

Strony

368--378

Opis fizyczny

Bibliogr. 35 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Przylibski T. A.

Tadeusz.Przylibski@pwr.edu.pl

Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii, Politechnika Wrocławska, Wybrzeże S. Wyspiańskiego 27; 50-370 Wrocław

autor

Łuszczek K.

Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii, Politechnika Wrocławska, Wybrzeże S. Wyspiańskiego 27; 50-370 Wrocław

Bibliografia

1. BREZINA A. 1895 - Die Meteoritensammlung des K. K. Naturhistorischen Hofmuseum am 1 Mai 1895. Annales des K. K. Naturhistorischen Hofmuseum 10.
2. BURBINE T.H., MCCOY T.J., MEIBOM A., GLADMAN B., KEIL K. 2002 - Meteoritic parent bodies: Their number and identification. [W:] Bottke W.F., Cellino A., Paolicchi P., Binzel R.P. (red.), Asteroids III. The University of Arizona Press, 653-667.
3. CONSOLMAGNO G.J. SJ, MACKE R.J. SJ, ROCHETTE P., BRITT D.T., GATTACCECA J. 2006 - Density, magnetic susceptibility, and the characterization of ordinary chondrite falls and showers. Meteorit. Planet. Sci., 41 (3): 331-342.
4. GAFFEY M.J., GILBERT S.L. 1998 - Asteroid 6 Hebe: The probable parent body of the H-type ordinary chondrites and the IIE iron meteorites. Meteorit. Planet. Sci., 33: 1281-1295.
5. GRADY M.M. 2000 - Catalogue of meteorites. Fifth edition. Cambridge University Press, Edinburgh.
6. GURDZIEL A., KARWOWSKI Ł. 2009a - Procesy wietrzenia w meteorycie Pułtusk (wstępne wyniki badań). Acta Sci. Metheorit. Pol., 1: 23-27.
7. GURDZIEL A., KARWOWSKI Ł. 2009b - Wietrzenie meteorytów na przykładzie Moraska i Pułtuska. Acta Sci. Metheorit. Pol., 1: 28-34. https://www.lpi.usra.edu/meteor/metbull.php (dostęp 31.01.2018). http://wiki.meteoritica.pl/index.php5/Pultusk_(Pu%C5%82tusk) (dostęp 31.01.2018).
8. JĘDRZEJEWICZ J. 1907 - Kosmografia. [W:] Ernst M. (red.), Biblioteka Matematyczno-Fizyczna, seria III, wydanie drugie. Czajewicz A., Dickstein S., Warszawa.
9. KAMIŃSKA E., KOSIŃSKI J.W. 2009 - Upadek i rozmieszczenie fragmentów meteorytu Pułtusk. Meteoryt, 1 (69): 6-9.
10. KOBLITZ J. 2006 - MetBase v.7.1. Meteorite Information Database, version 7.1 for Microsoft Windows. CD-ROM.
11. KOSIŃSKI J.W. 2007-2008 - Biblioteczka meteorytu Pułtusk - zeszyty. Wyszków.
12. KRAMSZTYK S. 1868 - O Aerolitach, Kłosy, 137: 83-85.
13. KRAMSZTYK S. 1899 - Komety i gwiazdy spadające. Nakład Gebethnera i Wolffa, Kraków - G. Gebethner i spółka, Warszawa.
14. KRZESIŃSKA A. 2013 - Deformacja i metamorfizm meteorytu pułtuskiego. Praca doktorska. ING PAN, Wrocław. Maszynopis.
15. KRZESIŃSKA A. 2016-Thermal metamorphic evolution of the Pułtusk H chondrite breccia - compositional and textural properties not included in petrological classification. Geol. Quart., 60 (1): 211-224.
16. KRZESIŃSKA A. 2017 - Contribution of early impact events to metal-silicate separation, thermal annealing, and volatile redistribution: Evidence in the Pułtusk H chondrite. Meteorit. Planet. Sci., 52 (11): 2305-2321.
17. KRZESIŃSKA A. 2018-Klast stopu impaktowego w brekcji pułtuskiej. Acta Sci. Metheoriti. Pol., 9: 74-91.
18. KRZESIŃSKA A., FRITZ J.2014- Weakly shocked and deformed CM microxenoliths in the Pułtusk H chondrite. Meteorit. Planet. Sci., 49 (4): 595-610.
19. KRZESIŃSKA A., GATTACCECA J., FRIEDRICH J.M., ROCHETTE P. 2015- Impact-related noncoaxial deformation in the Pułtusk H chondrite inferred from petrofabric analysis. Meteorit. Planet. Sci., 50 (3): 401-417.
20. KUŚ P.2015- Wyjątkowe okazy Pułtuska. Meteoryt, 4 (96): 10-11.
21. LANG B., KOWALSKI M. 1971 - On the possible number and mass of fragments from Pułtusk meteorite shower, 1868. Meteoritics, 6: 149-158.
22. LEONARD F.C. 1956 - A classificational catalogue of the meteoritic falls of the world. University of California Press.
23. LIPSCHUTZ M.E., GAFFEY M.J., PELLAS P. 1989 - Meteoritic parent bodies: Nature, number, size and relations to present-day asteroids. [W:] Bottke W.F., Cellino A., Paolicchi P., Binzel R.P. (red.), Asteroids II, The University of Arizona Press, Tucson, 740-777.
24. MANECKI A. 1972 - Studium mineralogiczno-petrograficzne meteorytu Pułtusk. Prace mineralogiczne PAN, 27: 53-65.
25. PILSKI A.S. 1992 - Pułtuski deszcz meteorytów. Meteoryt, 4: 11-14.
26. PRIOR G.T. 1923 - Catalogue of meteorites. First edition. Trustees of the British Museum. London.
27. SAMSONOWICZ J. 1952 - O wieku, pochodzeniu i przypuszczalnej ilości oraz masie meteorytu pułtuskiego (z mapką). Wiadomości Muzeum Ziemi, 6 (1): 57-68.
28. SIEMIĄTKOWSKI J. 2004 - Chondryt Pułtusk: przykład meteorytowej brekcji wieloskładnikowej (H4 + H5). Meteoryt, 2 (50): 26-28.
29. STÖFFLER D., KEIL K., SCOTT E.R.D. 1991 - Shock metamorphism of ordinary chondrites. Geochim. Cosmochim. Acta, 55: 3845-3867.
30. SZURGOT M. 2015 - Mean atomic weight of Pułtusk meteorite and H chondrites. Meteorit. Planet. Sci., 50 (S1) #5013, p. 318.
31. VAN SCHMUS W.R., WOOD J.A. 1967-Achemical-petrologic classification for the chondritic meteorites. Geochim. Cosmochim. Acta, 31: 747-765.
32. WALEŃCZAK Z. 1977a -Defectoscopic observations of primary accretion forms in the Pułtusk meteorite (Poland). Bul. Acad. Pol. Sci., 25: 9-13.
33. WALEŃCZAK Z. 1977b - Optical ultramicroscopic observations of vesicles in opaque minerals of the Pułtusk meteorite (Poland). Bul. Acad. Pol. Sci., 25: 15-18.
34. WALEŃCZAK Z. 1977c - Liquid phase vesicles in the Pułtusk meteorite (Poland). Bul. Acad. Pol. Sci., 25: 19-22.
35. ŻBIK M., SELF P. 2005 - High resolution X-ray microtomography analysis in non-destructive investigation of internal structure in two chondrites. Mineral. Pol., 36 (1): 5-19.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).

Załączniki 1-8 są dostępne w elektronicznej wersji artykułu na stronie https://www.pgi.gov.pl/.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-27034b7c-0859-4656-a8a9-7a937b43000f