Wpływ zawartości glinu na biocenozę wód jezior o zlewniach słabo zurbanizowanych

• Autorzy: Kubiak J , Machula S. , Stepanowska K , Biernaczyk M

Warianty tytułu

EN

The influence of the content of aluminium on the biocenosis of the waters of lakes with poorly urbanized reception basins

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przestawiono wyniki badań zawartości glinu w wodach największych jezior w zlewni rzeki Tywy. Badano ogólną zawartość glinu oraz jego formy: rozpuszczonej i nierozpuszczonej. Zawartość glinu ogólnego w tych wodach zmieniała się od 5,3 do 98,9 μg/l, glinu rozpuszczonego od 3,0 do 57,0 oraz jego formy nierozpuszczonej od 1,0 do 54,9 μg/l. Średnie zawartości glinu w wodach badanych jezior wynosiły: jezioro Dłużec – 42,9, jezioro Strzeszowskie – 39,2, jezioro Dołgie – 45,7, jezioro Swobnickie – 41,4 μg/l. Glin występował przeważnie w rozpuszczonej formie. Największe ilości wystąpiły jesienią i wiosną, najmniejsze latem i zimą. Tendencja ta dotyczyła całkowitej zawartości glinu oraz jego formy nierozpuszczonej. Rozpuszczona forma glinu w wodach badanych jezior w największych ilościach występowała zimą (średnio – 17,4 μg/l), w najmniejszych wiosną (14,0 μg/l). Oznaczone stężenia glinu są typowe dla niezanieczyszczonych wód powierzchniowych, a przy stwierdzonym w badanych wodach odczynie oraz zawartościach siarczanów, węglanów i chlorków nie były one toksyczne dla biocenoz.

EN

The article presents the research results of the content of aluminium in the waters of the largest lakes situated in the reception basin of the Tywa river. The general content of aluminium and its form: dissolved and non-dissolved was examined. The general content of aluminium in those waters varied from 5.3 to 98.9 μg/l, while the content of dissolved aluminium varied from 3.0 to 57.0 and its non-dissolved form from 1.0 to 54.0 μg/l. The average concentration of the content of aluminium in the waters of examined lakes was similar; Dłużec lake – 42.9, Strzeszowskie lake – 39.2, Dołgie lake 45.7, Swobnickie lake 41.4 μg/l. The prevailing form of aluminium in the examined bodies of water was the dissolved form. The greatest amounts of that metal in waters of the examined lakes were present in autumn and spring, and the smallest amounts in summer and winter, the tendency concerned the entire content of aluminium and its non-dissolved form. The dissolved form of aluminium in the waters of examined lakes was present in the largest amounts in winter (on average – 17.4 μg/l), in the smallest amounts in spring (14.0 μg/l), this seasonal diversity – was weakly marked. The existing concentration of aluminium is typical of non-polluted surface waters, and with the stated reaction and the content of sulfurs, carbonates and chlorides in the examined waters, they were not toxic to the biocenosis.

Słowa kluczowe

PL

jeziora; woda; glin; jezioro Dłużec; jezioro Długie; jezioro Strzeszowskie; jezioro Dołgie

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
• Czasopismo: Inżynieria Ekologiczna
• Rocznik: 2013
• Tom: Nr 35
• Strony: 95--105
• Opis fizyczny: Bibliogr. 28 poz., tab.

Twórcy

autor

Kubiak J

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Zakład Hydrochemii i Biologicznych Zasobów Wód, ul. Kazimierza Królewicza 4, 71-550 Szczecin

autor

Machula S.

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Zakład Hydrochemii i Biologicznych Zasobów Wód, ul. Kazimierza Królewicza 4, 71-550 Szczecin

autor

Stepanowska K

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Zakład Hydrochemii i Biologicznych Zasobów Wód, ul. Kazimierza Królewicza 4, 71-550 Szczecin

autor

Biernaczyk M

• Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Zakład Hydrochemii i Biologicznych Zasobów Wód, ul. Kazimierza Królewicza 4, 71-550 Szczecin
• [e-mail]

Bibliografia

• 1. Berthon G. 2002. Aluminium speciation in relation to aluminium bioavailability, metabolism and toxicity. Coordination Chemistry Reviews, 228: 319–341.
• 2. Bi S.P., Yang X.D., Zhang F.P., Wang X.L., Zou G.W. 2001. Analytical methodologies for aluminium speciation in environmental and biological review. Journal Analytical Chemistry, 370: 984–996.
• 3. Boudot J.P., Merlet D., Rouiller J., Maitat O. 1994. Validation of an operational procedure for aluminium speciation in soil solutions and surface waters. The Science of the Total Environment, 158: 237–252.
• 4. Choiński A. 2007. Limnologia fizyczna Polski. Wyd. Nauk UAM, Poznań, 1–547.
• 5. Drabek O., Mladkowa L., Borůvka L., Szakowa J., Nikodem A. 2005. Comparison of water – soluble and exchangeable forms of Al in acid forest soils. Journal of Inorganic Biochemistry, 99: 1788–1795.
• 6. Driscoll C.T., Schecher W.D. 1990. The chemistry of aluminium in the environment. Environ. Geochem. Health, 12: 28–49.
• 7. Duda L., Żygas M., Jezierski G. 1991. Zasoby wód powierzchniowych i przepływy nienaruszalne zlewni rzek województwa szczecińskiego. Zlewnia rzeki Tywy. Maszynopis, AR Szczecin.
• 8. Gawrońska H., Łopata M., Jaworska B. 2007. The effectiveness of the phosphorus inactivation method in reducing the trophy of lakes of different morphometric and hydrological features Limnological Review, 7, 1: 27–34.
• 9. Guibaud G., Gauthier C. 2003. Study of aluminium concentration and speciation of surface water in four catchments in the Limousin region (France)”. Journal of Inorganic Biochemistry, 97: 16–25.
• 10. Guibaud G., Gauthier C. 2005. Aluminium speciation in the Vienne River on its upstream catchment (Limousin region, France). Journal of Inorganic Biochemistry, 99: 1817–1821.
• 11. Gworek B. 2006. Glin w środowisku przyrodniczym a jego toksyczność. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 29: 27–38.
• 12. Kabata-Pendias A., Kabata H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN, Warszawa, 1–398.
• 13. Kalff J. 2002. Limnology. New Jersey: Prentice Hall Ltd.
• 14. Kondracki J. 2000. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa: 1–441.
• 15. Kubiak, J. 2003. Największe dimiktyczne jeziora Pomorza Zachodniego. Stan trofii podatność na degradacje oraz warunki siedliskowe ichtiofauny. Szczecin: AR Szczecin. Rozprawy, 214.
• 16. Kubiak J., Oszkinis D., Zapert N. 2009. Wstępne dane o warunkach termicznych i tlenowych wód największych jezior zlewni rzeki Tywy. (W): Marszelwski W (ed.), 2009, Anthropogenic and natural transformations of lakes. PTLim, Toruń, vol. 3, 252 s.
• 17. Macioszczyk A., Dobrzyński D. 2007. Hydrogeochemia. PWN, Warszawa, 1–448.
• 18. Mikołajski 1964. Geografia województwa Szczecińskiego. STN, Szczecin, 221 s.
• 19. Piskorski Cz. 1979. Pojezierze Myśliborskie. Wydawnictwo Poznańskie, Poznań: 1–175.
• 20. Raczyńska M., 1999, Zróżnicowanie struktury fauny bezkręgowej pod wpływem warunków biotopu rzeki Tywy (w latach 1996–1998). Rozprawa doktorska.
• 21. Srinivasan P.T., Viraraghavan T. 2002, Characterisation and concentration profile of aluminium during drinking-water treatment. Water, 28(1): 99–106.
• 22. Standard Methods for the examination of water and wastewater, 2005, Amm. Publ. Health Ass., New York.
• 23. StatSoft, Inc. 2011. Statistica (data analysis software system), version 10.0. www.statsoft. com.
• 24. Stutter M., Smart R., Cresser M., Langan S. 2001. Catchment characteristics controlling the mobilization and potential toxicity of aluminum fraction in the catchment of the River Dee, northeast Scotland. The Science of Total Environment 281: 121–139.
• 25. Wauer G., Heckemann H. J., Koschel R. 2004. Analysis of toxic aluminium species in natural waters. Microchimica Acta, 146: 149–154.
• 26. Wetzel, R.G. 2001. Limnology. Lake and River Ecosystems. London: Academic Press.
• 27. Zioła A., Sobczyński T. 2005. The Effect of Water Ionic Composition on Liberation of Aluminium from bottom sediment. Polish J. Environmental Studies. Vol. 14, supl.: 101–104.
• 28. Zioła A., Frankowski M., Siepak M. 2007. Analiza glinu w próbkach wód powierzchniowych oraz frakcjonowanie glinu w osadach dennych. Och. Środ. Zasb. Natural., 31, 338–347.