Prognozowanie strat finansowych powodowanych wstrząsami górniczymi w przypadku niepewnej prognozy a/max

• Autorzy: Kołodziejczyk P. , Kornowski J. , Plewa F. , Konsek S.

Warianty tytułu

EN

Prediction of financial loss caused by mining tremors given the uncertain forecast of a/max

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zagadnienie szkód i strat, wyrządzanych w budynkach przez wstrząsy górnicze, jest znane. W literaturze znaleźć można metody umożliwiające ocenę tych szkód: zwykle są to metody dwuetapowe, w których najpierw szacuje się lokalną (w otoczeniu obiektu) intensywność drgań od wstrząsu, a następnie, w etapie drugim, zwykle o charakterze eksperckim i subiektywnym, szacuje się potencjalne szkody od tych drgań (przykładem jest skala MSK-64, którą opisują [4]). Ponieważ szkody „obserwowane” często odbiegają od szkód oczekiwanych, rozwijane są nowe metody oceny tych szkód, np. metoda GSI [5], a także nowe, ulepszone warianty metod znanych. Taki właśnie, ulepszony (dostosowany do cech obiektu i wyposażony w miarę niepewności) wariant znanej metody MSK, dalej zwany Probabilistyczną Metoda Estymacji Strat (PROMEST), jest przedmiotem naszej, z założenia dwuczęściowej, publikacji. W niniejszej, pierwszej części, opisano wybór „relacji tłumienia” oraz metodę oceny strat finansowych, gdy jedynym źródłem niepewności oceny tych strat jest niepewność oceny intensywności drgań (od wstrząsu). W części drugiej cyklu [10] opisano metodę kalibracji charakterystyki obiektu i ocenę strat, gdy źródłem niepewności jest niepewność charakterystyki. Uważamy, że straty finansowe to wielkość, która najbardziej interesuje zarówno poszkodowanego, jak i kopalnię, a ich ocena staje się możliwa po określeniu charakterystyki, która jest funkcją wiążącą straty z intensywnością drgań. Przedstawiono też (bardzo uproszczone) przykłady ilustrujące działanie PROMEST, na zbiorach wstrząsów o energii E>1·10/5 J z kopalni „Rydułtowy Anna”.

EN

The issue of damages and losses in the facilities caused by mining tremors is common knowledge. The literature offers methods of assessment of their adverse effects: they are, usually, two-stage methods where initially the local (in the object’s surroundings) intensity of tremor-related vibrations is estimated and then, in the second stage which is usually of specialist-like and subjective characteristics, potential damages as a result of these vibrations are assessed (MSK-64 scale described by [4] may be an example). Since the damages ‘observed’ often differentiate from the anticipated ones, new methods of assessment of damages are being developed, i.e. GSI method [5] or the new improved variants of old methods. An improved (adopted for the facility characteristics and with uncertainty buffer) variant of the popular MSK method, hereinafter referred to as the Probabilistic Method of Loss Estimation (PROMEST) is the subject of this two-part cycle. This first part of the cycle describes the selection of ‘damping relation’ and the method of financial loss assessment where the only source of uncertainty is the uncertainty of the tremor-related vibration intensity assessment. Alternatively, the second part of the cycle [10] describes a method of calibration of the object’s characteristics and the loss assessment where the only source of uncertainty is the uncertainty of characteristics. In our opinion, the financial loss is a quantity most important for both the victim and the mine, and its assessment is performable after determining the characteristics which is the function binding losses with vibration intensity. Moreover, very simplified examples, illustrating the PROMEST operation on the basis of the sets of tremors of E > 1·105J which occurred in the Rydultowy-Anna mine were presented.

Słowa kluczowe

PL

wstrząsy górnicze; prognozowanie strat; niepewność prognozy

EN

mining tremors; loss prediction; forecast uncertainty

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2013
• Tom: T. 69, nr 8
• Strony: 71--78
• Opis fizyczny: Bibliogr. 11 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Kołodziejczyk P.

• Politechnika Śląska, Instytut Eksploatacji Złóż

autor

Kornowski J.

• Politechnika Śląska, Instytut Eksploatacji Złóż

autor

Plewa F.

• Politechnika Śląska, Instytut Eksploatacji Złóż

autor

Konsek S.

• Kompania Węglowa S.A. Oddział KWK „Jankowice”

Bibliografia

• 1. Abraham B., Ledolter J.: Statistical Methods for Forecasting. J.Wiley 1983.
• 2. Burnham K.P., Anderson D.R.: Model Selection and Multimodel Inference A Practical, Information-Theoretic Approach. Springer 2002.
• 3. Draper N.R., Smith H.: Analiza regresji stosowana. PWN 1973.
• 4. Drzęźla B., Dubiński J., Mutke G.: Skale makrosejsmiczne – ich istota i zasady stosowania do oceny skutków wstrząsów górniczych. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, 2001, Nr 6.
• 5. Dubiński J., Mutke G., Stec K., Lurka A., Barański A.: Górnicza Skala Intensywności GSI -GZW do oceny skutków oddziaływania wstrząsów. Wyd. GIG, Katowice 2009.
• 6. Guide to the Expression of Uncertainty in Measurement. ISO, Switzerland 1995.
• 7. Hosmer D.W., Lemeshow S.: Applied Logistic Regression. J.Wiley 1989.
• 8. Joyner W.B., Boore D.M.: Peak horizontal acceleration and velocity from strong - motion records, including records from 1979 Imperial Valley, California, earthquake. Bull. Seismol. Soc. Amer. 1981, vol. 71, s. 2011-2038.
• 9. Kirkup L., Frankel B.: An Introduction to Uncertainty in Measurement. Cambridge Univ. Press. 2006.
• 10. Kornowski J., Kołodziejczyk P., Plewa F., Konsek S.: Prognozowanie strat finansowych od wstrząsów górniczych z uwzględnieniem niepewnej charakterystyki obiektu. 2013 [W druku].
• 11. Lasocki S., Szybiński M., Matuszyk J., Mirek J., Pielesz A.: Prognozowanie drgań powierzchni wywołanych wstrząsami górniczymi - przegląd krytyczny. Warsztaty 2000 Kraków Wyd. IGSMiE PAN 2000, s. 369÷384.