Regional Variation of Milk Production in Poland in the Years 1998–2019®

• Autorzy: Wiza Paulina Luiza

Warianty tytułu

PL

Zróżnicowanie regionalne produkcji mleka w Polsce w latach 1998–2019

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The aim of the research was to identify the most important changes that occurred in the Polish dairy sector in the years 1998–2019, in terms of milk production in regional terms. The research included data for the years 1998–2019. The time interval used in the analyses was determined by the administrative reform carried out in 1998 and the availability of regional data on milk production in the Central Statistical Office database. The material used in the study came from unpublished and published Agricultural Statistical Yearbooks for the years 1998-2019. The material for the study also included literature on the subject which contributed to characterizing the definition of a region, indicating the classification of regions occurring in Poland, taking into account the specificity of milk production, and determining the determinants shaping regional differentiation of milk production in Poland. In order to show changes in a regional perspective in the dairy sector the following were analysed: the state of the cow stock, milk production, milk productivity of cows, prices and purchase of milk. Descriptive and cause-effect methods were applied in the presentation of research results. On the basis of performed research analyses and review of literature, it was demonstrated that under conditions of market economy, production of milk was reduced faster in those voivodeships where it is difficult to rationalise production, reduce production costs due to excessive fragmentation or less favourable natural conditions. In consequence, it was observed that the increase in milk production increases more dynamically in voivodships where natural and economic conditions are favourable for effective milk production, i.e. from the south of Poland to the north.

PL

Celem badań było wyodrębnienie najważniejszych zmian, jakie zaszły w polskim sektorze mleczarskim w latach 1998– 2019, pod względem produkcji mleka w ujęciu regionalnym. Badania obejmowały dane za lata 1998–2019. Przedział czasowy wykorzystany w analizach był determinowany reformą administracyjną przeprowadzoną w 1998 roku oraz dostępnością danych w ujęciu regionalnym z zakresu produkcji mleka w bazie Głównego Urzędu Statystycznego. W pracy wykorzystano materiał pochodzący z niepublikowanych oraz publikowanych Roczników Statystycznych Rolnictwa za lata 1998-2019. Materiał do badań obejmował również literaturę przedmiotu, która przyczyniła się do scharakteryzowania definicji regionu, wskazania klasyfikacji regionów występujących w Polsce, z uwzględnieniem specyfiki produkcji mleka oraz określenia determinant kształtujących zróżnicowanie regionalne produkcji mleka w Polsce. W celu ukazania zmian w ujęciu regionalnym w sektorze mleczarskim zbadano: stan pogłowia krów, produkcję mleka, wydajność mleczną krów, ceny i skup mleka. Przy prezentacji wyników badań zastosowano metodę opisową oraz przyczynowo-skutkową. W oparciu o przeprowadzone analizy badawcze oraz przegląd literatury wykazano, że w warunkach gospodarki rynkowej produkcja mleka była ograniczana szybciej w tych województwach, gdzie trudno jest racjonalizować produkcję, obniżać koszty produkcji ze względu na nadmierne rozdrobnienie lub mniej sprzyjające warunki przyrodnicze. W konsekwencji obserwowano, że wzrost produkcji mleka dynamiczniej zwiększa się w województwach, gdzie warunki przyrodnicze oraz gospodarcze są korzystne dla efektywnej produkcji mleka, czyli z południa Polski na północ.

Słowa kluczowe

EN

regional variation; milk production; dairy sector; Poland

PL

regionalizacja; produkcja mleka; sektor mleczarski; Polska

• Wydawca: Wyższa Szkoła Menadżerska
• Czasopismo: Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 1
• Strony: 15--24
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., tab.

Twórcy

autor

Wiza Paulina Luiza

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Polska

• https://orcid.org/0000-0003-2355-9811

Bibliografia

• [1] BAŃSKI J. 2007. Geografia rolnictwa Polski. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne: 197–200.
• [2] DOMAŃSKI R. 2002. Gospodarka przestrzenna: podstawy teoretyczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN: 109.
• [3] DZUN P. 2012. „Regionalne zróżnicowanie zmian w chowie krów i produkcji mleka w Polsce w latach 1990–2010”. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, nr 4: 84–99.
• [4] GUS 2002. „Rocznik Statystyczny Rolnictwa”. 2001.Warszawa: GUS – Departament Rolnictwa.
• [5] GUS 2005. „Fizyczne rozmiary produkcji zwierzęcej”. 2004. Warszawa: GUS – Departament Rolnictwa.
• [6] GUS 2006. „Rocznik Statystyczny Rolnictwa”. 2005.Warszawa: GUS – Departament Rolnictwa.
• [7] GUS 2008. „Rocznik Statystyczny Rolnictwa”. 2007.Warszawa: GUS – Departament Rolnictwa.
• [8] GUS 2020. „Rocznik Statystyczny Rolnictwa”. 2019.Warszawa: GUS – Departament Rolnictwa.
• [9] KAMIŃSKI W. 1989. Gospodarka żywnościowa Polski w ujęciu przestrzennym. Warszawa: PWRiL:106.
• [10] KUCIŃSKI K. 2009. Geografia ekonomiczna. Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska:175.
• [11] MICHNA W. 2001. Polityka rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich oraz jej regionalizacja. Warszawa: Wydawnictwo IERiGŻ: 52.
• [12] MINISTERSTWO ROLNICTWA I GOSPODARKIŻYWNOŚCIOWEJ. 1999. Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 13 lipca 1999 roku.
• [13] PARZONKO A. 2013. Globalne i lokalne uwarunkowania rozwoju produkcji mleka. Warszawa: Wydawnictwo SGGW: 126–162.
• [14] PARZONKO A., P. BÓRAWSKI. 2021. Pozycja konkurencyjna polskich gospodarstw mlecznych w UE . Warszawa: Wydawnictwo SGGW: 29–32.
• [15] SEREMAK-BULGE J., K. HRYSZKO, K. PIENIĄŻEK, J. REMBEZA, P. SZAJNER, K. ŚWIETLIK. 2005. Rozwój rynku mleczarskiego i zmiany w jego funkcjonowaniu w latach 1990–2005. Warszawa: IERiG-PIB: 112–115.
• [16] SEREMAK-BULGE J., K. HRYSZKO, A. ZALEWSKI. 2006. Regionalne zróżnicowanie mleczarstwa. Warszawa: IERiG-PIB: 8.
• [17] STOLA W., R. SZCZĘSNY. 2004. Struktura przestrzenna rolnictwa i leśnictwa. [W:] I. Fierla (red.), Geografia ekonomiczna Polski. Warszawa: Wydawnictwo PWE: 155–245.
• [18] WIGIER M, A. KOWALSKI, A. SIKORSKA. 2018. Analiza rynku rolno-spożywczego w Polsce wraz z rekomendacjami produktów, które mogą być przedmiotem obrotu handlowego na Platformie Żywnościowej – raport tematyczny 1. Warszawa: Wydawnictwo IER iGŻ-PIB: 265–266.
• [19] WILKIN J. 2010. Wielofunkcyjność rolnictwa – nowe ujęcie roli rolnictwa w gospodarce i społeczeństwie. [W:] J. Wilkina (red.), Wielofunkcyjność rolnictwa Kierunki badań, podstawy metodologiczne i implikacje praktyczne. Warszawa: Wydawnictwo IRWiR PAN: 11–38.
• [20] Z AWALIŃSKA K. 2009. Instrumenty i efekty wsparcia Unii Europejskiej dla regionalnego rozwoju obszarów wiejskich w Polsce. Warszawa: WydawnictwoInstytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN: 31–34.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).