Hydrogeologiczne aspekty dokumentowania i eksploatacji złóż kruszywa naturalnego

• Autorzy: Jurys L. , Lidzbarski M. , Sadurski A.

Warianty tytułu

EN

Hydrogeological aspects of documentation and exploitation of sand and gravel deposits

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Sposoby przedstawiania lokalnych warunków hydrogeologicznych w dokumentacjach geologicznych złóż kruszywa naturalnego oraz w projektach zagospodarowania złóż są najczęściej bardzo uproszczone z punktu widzenia wymagań określonych w raportach ocen oddziaływania na środowisko. Dotyczy to zwłaszcza prognoz zmian ilości zasobów wodnych; stanów i przepływów wód podziemnych, zasięgu oddziaływań odwodnień złóż, czasu migracji zanieczyszczeń oraz zmian jakości wód podziemnych, ich chemizmu i podatności na zanieczyszczenia z powierzchni terenu w wyrobiskach górniczych. Istnieje zatem konieczność rozszerzenia zakresu badań wód podziemnych i warstw wodonośnych na etapie rozpoznawania i dokumentowania złóż kruszywa, które na Niżu Polskim mają szereg wspólnych cech litogenetycznych, występują w podobnych warunkach hydrologicznych i hydrogeologicznych, a ich eksploatacja uwarunkowana jest podobnymi ograniczeniami środowiskowymi. Odpowiedzialna (zrównoważona) eksploatacja złóż i poprawne rozpoznanie warunków występowania wód podziemnych, połączone z ich monitoringiem pozwoli również na optymalną rekultywację terenów po zakończeniu wydobycia piasków, pospółek i żwirów.

EN

Documentation of natural aggregate deposits and projects of deposits development, used for the environmental impact assessment reports elaborations have very limited data that refer do groundwater changes forecasts. These forecasts comprises groundwater resources changes, lowering of groundwater table, changes of groundwater flows, extends of depression cone, estimation of vertical flow time from the surface do the aquifer, and also estimation of groundwater quality changes in time, as water chemical composition and vulnerability of groundwater. There is in need of hydrogeological investigation and observation implementation to documentation and project development of natural aggregate deposits in bigger range. These deposits have similar lithogenetic features, occur in similar hydrogeological and hydrological condition and their exploitation has the same environmental limitation. Sustainable (responsible) exploitation of sand and gravel deposits and proper hydrogeological condition recognition with groundwater monitoring observation enables also good land reclamation after the end of natural deposit exploitation.

Słowa kluczowe

PL

złoża żwiru i piasku; ochrona wód podziemnych; hydrogeologia złóż kruszywa naturalnego; wahania poziomu wód podziemnych; zmiany przepływu wód podziemnych

EN

gravel and sands deposits; groundwater protection; hydrogeology of natural aggregate deposits; groundwater level fluctuation; groundwater flow changes

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 59, nr 3
• Strony: 38--46
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz.

Twórcy

autor

Jurys L.

• Państwowy Instytut Geologiczny-PIB Oddział Geologii Morza, Gdańsk

autor

Lidzbarski M.

• Państwowy Instytut Geologiczny-PIB Oddział Geologii Morza, Gdańsk

autor

Sadurski A.

• Państwowy Instytut Geologiczny-PIB Oddział Geologii Morza, Gdańsk

Bibliografia

• [1] Dąbrowski S., Kowalczak P. 1994 „Uwagi o metodyce sporządzania bilansów wodnogospodarczych dla potrzeb określenia warunków korzystania z wód dorzeczy”, Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu nr 248, Wrocław, ss.81-88
• [2] Dąbrowski S., Przybyłek J., 2005. Metodyka próbnych pompowań w dokumentowaniu zasobów wód podziemnych. Hydroconsult Sp. z o.o. Poznań. Bogucki Wyd. Nauk. Poznań
• [3] Dąbrowski S., Przybyłek J., 2012. Ocena prognoz zasobów eksploatacyjnych poprzez porównanie szacunków zasobowych z wynikami długotrwałej eksploatacji ujęć wód podziemnych (studium metodyczne). Hydroconsult Sp. z o.o. Poznań. Bogucki Wyd. Nauk. Poznań
• [4] Duda R., Witczak S., Żurek A. 2003 „Koncepcja mapy podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie”. Współczesne Problemy Hydrogeologii, T. XI, cz. 1: 269-278
• [5] DYREKTYWA 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającą ramy wspólnego działania w dziedzinie polityki wodnej (nazywana Ramową dyrektywą wodną, w jęz. ang. Water Framework Directive). Dz. U. Wspólnot Europejskich L 327/1
• [6] DYREKTYWA 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 12 grudnia 2006 r. - w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu (zwana dyrektywa wód podziemnych). Dz. U. Unii Europejskiej, L 327/19
• [7] Herbich P., Przytuła E., 2012. Ustalenie możliwych do zagospodarowania zasobów wód podziemnych i przeprowadzenie bilansu wodnogospodarczego z uwzględnieniem oddziaływań z wodami powierzchniowymi. Dorzecze Wisły. Informator państwowej służby hydrogeologicznej. Państw. Inst. Geol. – PIB, Warszawa
• [8] Jurys L. 2017 „Wpływ eksploatacji zawodnionych złóż kruszywa naturalnego na miejscowe warunki hydrogeologiczne”.Górnictwo Odkrywkowe nr 2
• [9] Gutry-Korycka M., Sadurski A., Kundzewicz Z., Pociask-Karteczka J., Skrzypczyk L., 2014. Zasoby wodne a ich wykorzystanie. PAN, Nauka 1: 77-98
• [10] Herbich P., Kapuściński J., Nowicki K., Rodzoch A., 2013. Metodyka określania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w obszarach bilansowych z uwzględnieniem potrzeb jednolitych bilansów wodnogospodarczych. Poradnik metodyczny. Hydroeko. Warszawa
• [11] Krogulec E. 2004 „Ocena podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia w dolinie rzecznej na podstawie przesłanek hydrodynamicznych”. wyd.1, Warszawa, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego. ISBN 83-235-0165-3
• [12] Maciaszczyk A. (red.), 2006. Podstawy hydrogeologii stosowanej. PWN. Warszawa
• [13] Marciniak M., Przybyłek J., Herzig J., Szczepańska J., 1999. Badania współczynnika filtracji utworów półprzepuszczalnych. UAM Poznań i AGH Kraków. Wyd. Sorus S.c., Poznań
• [14] Michalak J., Nawalany M., Sadurski A., red. 2011 „Schematyzacja warunków hydrogeologicznych dla potrzeb modelowania numerycznego przepływu wód w JCWPd”. Założenia metodyczne. Poradnik PSH. Wyd. Geol. Warszawa
• [15] Pazdro Z., Kozerski B., 1990. Hydrogeologia ogólna. Wyd. Geol. Warszawa
• [16] Przybyłek J., Nowak B. 2011 „Wpływ niżówek hydrogeologicznych i odwodnień górniczych na systemy wodonośne Pojezierza Gnieźnieńskiego”. Mat. WPH, Vol. XV
• [17] Rozporządzenie Min. Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny z wyłączeniem węglowodorów. Dz. U. 2016, poz. 987
• [18] Rozporządzenie Min. Środowiska z dnia 15 grudnia 2016 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej. Dz. U. 2016, poz. 2033
• [19] Stachy J. (red.) 1987 „Atlas hydrologiczny Polski”. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Warszawa
• [20] Śmietański L. 2010 „The quantitative evaluation of the catchment available groundwater resources – the case study”. Biul. Państw. Inst. Geol., 441: 183-192. Warszawa
• [21] Walkusz E., Jańczak J. 2009 „Zmienność udziału parowania w bilansie wodnym półrocza letniego Jeziora Raduńskiego Górnego w latach 2005–2008”. w: Anthropogenic and natural transformations of lakes, vol. 3 Marszelewski W., edit.). Polskie Towarzystwo Limnologiczne, Toruń
• [22] Witczak S., red. 2005 „Mapa wrażliwości wód podziemnych na zanieczyszczenie”. Wyd. Arcadis Ekokonrem. Wrocław
• [23] Witczak S. „Ochrona jakości wód podziemnych w świetle dyrektyw UE”. [W:] Problemy związane z wprowadzaniem Ramowej

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).