A short history of the form of octagonal and elliptical city squares

• Autorzy: Motak Maciej , Woźniczka Magdalena

Identyfikatory

DOI

10.37705/TechTrans/e2021016

Warianty tytułu

PL

Krótka historia formy ośmiokątnych i eliptycznych placów miejskich

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The article starts with the short discussion of two geometrical figures, i.e., octagon and ellipse, their genesis in architecture and urban design, and the examples of buildings whose plans were based upon them. Then, the selected octagonal and elliptical city squares are discussed: their genesis, context, layout, architecture surrounding the square, objects appearing in the square and, most specially, urban form and composition. The theory of architectural-landscape interiors has been applied to pinpoint the type of city squares by the assessing of the degree of openings in the square’s perimeter. The review consists of 22 case studies (9 octagonal and 13 elliptical) from the 15ᵗʰ to the 20ᵗʰ century. The last discussed case in each group, both atypical created in Krakow in the 20ᵗʰ century, are discussed even more thoroughly. The conclusions were presented first separately for octagonal and elliptical city squares and finally also for both groups in a comparative way.

PL

Artykuł rozpoczyna się krótką charakterystyką dwóch figur geometrycznych, tj. ośmioboku i elipsy, obejmującą ich genezę w architekturze i urbanistyce oraz przykłady budynków o planach opartych na tych figurach. Następnie omówione zostały wybrane place ośmioboczne i eliptyczne – ich geneza, kontekst, rozplanowanie, architektura je otaczająca, obiekty pojawiające się w ich obrębie oraz, w szczególności, kompozycja i forma urbanistyczna. Zastosowana została teoria wnętrz architektoniczno-krajobrazowych do wskazania typu danego wnętrza placowego ze względu na proporcję otwarć w ścianach placu. Omówiono 22 przykłady, w tym 10 placów ośmiobocznych i 12 eliptycznych, powstałych od XV do XX wieku. Ostatni przykład w każdej grupie, nietypowy i powstały w Krakowie w XX wieku, został omówiony bardziej szczegółowo. Wnioski przedstawiono osobno dla placów ośmiobocznych i eliptycznych, a następnie wspólnie dla obu grup w formie porównawczej.

Słowa kluczowe

EN

ellipse; octagon; urban form; Kurdwanów; osiedle Urzędnicze

PL

elipsa; ośmiokąt; forma urbanistyczna; Kurdwanów; osiedle Urzędnicze

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza Kościuszki
• Czasopismo: Technical Transactions
• Rocznik: 2021
• Tom: Vol. 118, iss. 1
• Strony: art. no. e2021016
• Opis fizyczny: Bibliogr. 70 poz., il.

Twórcy

autor

Motak Maciej

• Chair of History of Architecture and Monument Preservation, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

autor

Woźniczka Magdalena

• Chair of History of Architecture and Monument Preservation, Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

Bibliografia

• Octagonal squares
• 1. Bogdanowski, J. (1976). Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu. Wrocław: Wydawnictwo PAN.
• 2. Grimal, P. (1970). Miasta rzymskie. Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• 3. Gutkind, E.A. (1965). International History of City Development. Vol. II: Urban Development in the Alpine and Scandinavian countries. New York: The Free Press.
• 4. Gutkind, E.A. (1970). International History of City Development. Vol. V: Urban Development in the Western Europe: France and Belgium. New York: The Free Press.
• 5. Johnston, N.J. (1983). Cities in the Round. Seattle & London: University of Washington Press.
• 6. Königer, E. (1938). Kunst in Oberschlesien. Breslau: Verlag Priebatsch Buchandlung.
• 7. Kostof, S. (1991). The City Shaped. Urban Patterns and Meanings Through History. London: Thames and Hudson.
• 8. Koter, M. (1984). Rozwój układu miejskiego Łodzi wczesnoprzemysłowej. In: J. Szewczyk (Ed.), Miscellanea Łódzkie. Vol. 1: Myśl urbanistyczna a rozwój przestrzenny Łodzi. Łódź: Muzeum Historii Miasta Łódź.
• 9. Martimort, A.G. (1987). The Church at Prayer. Vol. I: Principles of the Liturgy. Collegeville: Liturgical Press.
• 10. Motak, M. (2020). Osiedle Urzędnicze w Krakowie. Urbanistyka i architektura 1924-1942. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• 11. Münter, G. (1957). Idealstädte. IhreGeschuchte von 15.-17. Jahrhundert. Berlin: Henschelverlag.
• 12. Olenderek, J. (2011). Łódzki modernizm i inne nurty przedwojennego budownictwa. Łódź: Dom Wydawniczy Księży Młyn.
• 13. Ostrowski, W. (1996). Wprowadzenie do historii budowy miast. Ludzie i środowisko. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
• 14. Piprek, M. (1988). Architektura Finlandii. Warszawa: Arkady.
• 15. Radwański, D. (2018). Plan owalny w architekturze. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• 16. Ruler, D.A. van (1984). Krzyż i koło: dusza świata. Architektura, 420, 22-25.
• 17. Szafer, T.P. (1955). Ze studiów nad planowaniem miast w Polsce XVIII i pocz. XIX w. In: Studia z historii budowy miast (pp. 47-81). Warszawa: Instytut Urbanistyki i Architektury.
• 18. Trachtenberg, M., Hyman, I. (2002), Architecture from Prehistory to Postmodernity. New York: Harry N. Abrams.
• 19. Webb, M. (1990). The City Square. A Historical Evolution. New York: Whitney Library of Design.
• 20. Witruwiusz. (1999). O architekturze ksiąg dziesięć. Warszawa: Prószyński i S-ka.
• 21. Zarębska, T. (1971). Teoria urbanistyki włoskiej XV i XVI wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• 22. Zucker, P. (1959). Town and Square from the Agora to the Village Green. New York: Columbia University Press.
• Elliptical squares
• 23. Burno, F. (2016). Spektakl i modernizacja Miasta włoskie w okresie faszyzmu 1922-1945. Warszawa: Fundacja Kultura Miejsca, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie.
• 24. Cervelatti, P.L. (1991). Emilia Romagna. La cultura delle città. Vol. 3. Firenze: Cantini.
• 25. Chmielewski, J. (2021). Wyburzanie dzielnicy żydowskiej na Podzamczu. Retrieved from http://teatrnn.pl/leksykon/artykuly/wyburzanie-dzielnicy-zydowskiej-na-podzamczu/ (date of access: 2021/01/05)
• 26. Comune di Bagnacavallo. (n.d.). http://www.comune.bagnacavallo.ra.it/content/download/1733/22602/file/strumentiurbanistici.pdf (date of access: 2021/03/01).
• 27. Devoti, Ch. (2016). La sede di rappresentanza delle Generali a Torino nei piani urbanistici per la città. In: C. Benocci (Eds.), Le assicurazioni Generali nelle citta italane-tra la fine dell’ottocento e Gui inizi del novocento (pp. 117-128). Roma: Edizioni Kappa.
• 28. Donati, R. (1978). Tuscany. Narni-Terni: Plurugraf.
• 29. Futugawa, Y., Mendini, A. (1993). Arata Isozaki & Associates Tsukuba Center Building, Ibaraki, Japan, 1979-83. Tokio: A.D.A Edita.
• 30. García, J. (2008). Una inmobiliaria compra por 30 millones un edificio de Axa junto a la Plaza Moyua. El Correo. Retrieved from https://www.elcorreo.com/vizcaya/20080117/vizcaya/inmobiliaria-compra-millones-edificio-20080117.html?ref=https:%2F%2Fes.wikipedia.org%2F (date of access: 2021/03/01).
• 31. Gardner, M. (1989). Mathematical carnival. Washington: The Mathematical Association of America.
• 32. Goethe, J.W. (1885). Goethe’s travels in Italy. London.
• 33. Gómez, E.M., Moral-Andrés, F. (2017). Controlled Landscapes or Building Sustainability in Public Spaces. Case of Studies of Padova and Moscow. In: R.A. Fernandez, S. Zubelzu, R. Martinez (Eds.), Carbon Footprint and the Industrial Life Cycle (pp. 85-106). New York: Springer.
• 34. Hall, T. (1999). Huvudstad i omvandling - Stockholms planering och utbyggnad under 700 år. Stockholm: Sveriges Radio.
• 35. Ingarden, K. (2020). Arata Isoaki - a Sfinx, an Oedipusor the ever-changing Kamo No Chōmeiof our times? In: W. Kosiński (Eds.), Teka Komisji Urbanistyki i Architektury (pp. 120-133). Vol. XLVIII. Kraków: Oddział PAN w Krakowie.
• 36. Insabato, E., Ghelli, C. (Eds.). (2007). Guida agli archivi di architetti e ingegneri del Novecento in Toscana. Firenze: Edifir.
• 37. Jamiołkowska, J., Kurzątkowski, M. (1986). Lublin. In: W. Kalinowski (Eds.), Zabytki urbanistyki i architektury w Polsce. T. 1: Miasta historyczne (pp. 277-304). Warszawa: Arkady.
• 38. Kuwałek, R. (2001). Lublin. Jerozolima Królestwa Polskiego. Lublin: Stowarzyszenie „Dialog i Współpraca”.
• 39. Lanzardo, D., Poli, F. (2012). Torino la città delle statue. Fantasmi di pietra sulla scena urbana. Torino: Edizioni del Capricorno.
• 40. Lumbroso, G. (Ed.). (1877). Memorie e lettere di Carlo Promis. Architetto, Storico Ed Archeologo Torinese (1808-1873). Torino: Fratelli Bocca.
• 41. Malpeli, M.L. (1806). Dissertazioni sulla storia antica di Bagnacavallo. Faenza: Michele Gaspare Conti.
• 42. Mas Serra, E. (2006). El Palacio Chávarri. Retrieved from http://www.bilbao.eus/castella/residentes/vivebilbao/publicaciones/periodicobilbao/200608/pag16.pdf (date of access: 2021/03/01).
• 43. Maulsby, L.M. (2014). Fascism, Architecture, and the Claiming of Modern Milan 1922-1943. Toronto: University of Toronto Press.
• 44. Mazzarosa, A. (1843). Guida di Lucca e dei luoghi più importanti del ducato. Lucca: Giuseppe Giusti.
• 45. Mezer, A. (2010). The Elllypse, The Historical and Mathematical Journey. Hoboken: Wiley.
• 46. Moszyński A. (1970). Dziennik podróży do Francji i Włoch. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• 47. Pasquali, S. (2009). MEMMO, Andrea. Dizionario biografico degli italiani, 73. Retrieved from https://www.treccani.it/enciclopedia/andrea-memmo_(Dizionario-Biografico)/ (date of access: 2021/03/01).
• 48. Poggi, L. (1946). L’architetto Giuseppe Poggi e il suo archivio, conferenza letta il 31 maggio 1946 alla Società Leonardo da Vinci, special edition “La Nuova Città”. Retrieved from https://www.guidemeflorence.com/pl/2020/11/03/rampy-poggi-florencja/ (date of access: 2021/03/01).
• 49. Società degli ingegneri e degli architetti in Torino. (1984). Beni culturali ambientali Nel Comune del Torino. Torino: Politecnico di Torino. Dipartimento Casa Città.
• 50. Puppi, L., Toffanin, G. (1983). Guida di Padova. Arte e storiatra vie e pizze. Trieste: Lint.
• 51. Rossotti, R. (1995). Le Strade di Torino. Roma: Newton Compton.
• 52. Scarzella, P., Caldera, C. (1995). Il complessonodale di piazza Solferino e corso Re Umberto. In: Politecnico di Torino, Dipartimento di ingegneria dei sistemi edilizi e territoriali, Torino nell’Ottocento e nel Novecento: ampliamenti e trasformazioni entro la cerchia dei corsi napoleonici, Torino: Celid.
• 53. Susperregui Virto, J.M. (2000). Manuel I. Galíndez 1892-1980. Vol. 6: Arquitectos contemporáneos. Pamplona: Colegio Oficial de Arquitectos Vasco-Navarro, Delegación en Vizcaya.
• 54. Tesori d’Italia. (1975). Milano: Reader’s Digest.
• 55. Unknown Author. (1822). Porta alla Croce. Guida della città di Firenze. Ornata di pinata e vedut. Firenze: Antonio Campani.
• 56. Venosta, F. (1867). Milano e le sue vie. Studi storici. Vol. 1. Milano: Giocondo Messaggi.
• 57. Woltz, N.B. (n.d.). Landscape Architects. Retrieved from https://www.nbwla.com/projects/park/public-square-and-gardens-hudson-yards (date of access: 2021/03/01).
• 58. Wróbel, T. (1971). Zarys historii budowy miast. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
• 59. Zaggia. S. (2010). «Isoletta sacra al commercio ed all’arti». Andrea Memmo, Melchiorre Cesarotti e il Prato della Valle come esperimento di riforma del paesaggiourbano. In: F. Finotti (Eds.), Melchiorre Cesarotti e le trasformazioni del paesaggioeuropeo. Trieste: EUT Edizioni Università di Trieste. Retrieved from https://www.openstarts.units.it/handle/10077/4458 (date of access: 2021/03/01).
• 60. Zava, S. (2018). Prato Della Valle. Padova: Il Poligrafo.
• 61. Zętar, J. (2017). Jak budowano plac Zamkowy... Gazeta Wyborcza. Magazyn Lubelski, 18 sierpnia, 6-7.
• 62. Zętar, J. (2016). Narracje (nie)pamięci: Plac Zamkowy. Topografia palimpsestu (cz. 2). Retrieved from https://blog.teatrnn.pl/laboratorium-nn/narracje-niepamieci-i-plac-zamkowy-topografia-palimpsestu-cz-2/ (date of access: 2021/03/01).
• 63. Zętar, J. (2019). Wielka Księga Miasta. Fotografie Lubelskiej Dzielnicy Żydowskiej w zbiorach ośrodka „Brama Grodzka - Teatr NN”. Folia Bibliologica, Vol. LXI, 63-83.
• 64. http://openlucca.it/ (date of access: 2021/03/01).
• 65. http://www.comune.torino.it/ (date of access: 2021/03/01).
• 66. https://www.barcelo.com(date of access: 2021/03/01).
• 67. https://piethein.com/superellipse/ (date of access: 2021/03/01).
• 68. https://vecchiamilano.wordpress.com/2011/09/22/cordusio/ (date of access: 2021/03/01).
• 69. http://www.bilbaopedia.info/plaza-moyua (date of access: 2021/03/01).
• 70. https://www.hotelcarlton.es/nuestra-historia.html (date of access: 2021/03/01).

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).